NİKSAR-BORN CIVIL SERVANTS ACCORDING TO OTTOMAN EMPLOYMENT RECORDS (1879-1909)

Year 2023, Volume: 18 Issue: 2, 161 - 182, 30.12.2023

Mustafa Dağ

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1240040

Abstract

Civil servants born in Niksar were addressed in this study prepared by analyzing Sicill-i Ahvâl Defterleri (Ottoman Employment Record Books) that served to carry out Ottoman civil servants’ employment recording processes and became a key source for biographies of civil servants employed in different institutions in the late Ottoman period. As well as referring to the administrative status of Niksar town, Ottoman Employment Record Books, and the records kept in these books, the introductory part of the study provided information about commissions and institutions conducting these activities. Next, the biographies of 17 Niksar-born civil servants identified in Ottoman Employment Record Books were presented. Following the presentation of biographies, information about civil servants’ social origins and education levels as well as duties assumed by them was given and evaluated. Besides archive documents used as the main source, the review study in the relevant literature was utilized in this evaluation. In this context, efforts were made to find out data about Niksar-born civil servants’ official working lives in the Ottoman State, the duration of their duties, their education processes, and social origins as well as penalties imposed on and rewards granted to them. Also, the study endeavored to introduce civil servants from Niksar by analyzing several pieces of information such as reasons why civil servants exchanged offices by mutual consent and were dismissed from the office, court trial processes experienced by civil servants, and civil servant retirement status. One of 17 civil servants identified in the study in this framework was non-Muslim whilst the rest of them was Muslim. Among the civil servants, there were those who knew foreign languages such as Arabic and Persian, as well as those who were literate in Turkish. According to the books, these civil servants were employed in Ankara, Yozgat, Trabzon, Bursa, Diyarbakır, İstanbul, Adana, Samsun, and primarily Niksar as well as distant regions outside the borders of today’s Turkey, such as Damascus, Jerusalem, Shkoder, and Yemen.

Keywords

Ottoman State, Ottoman Employment Record Books, Niksar Town, Civil Service, Employment Record

SİCİLL-İ AHVÂL KAYITLARINA GÖRE NİKSAR DOĞUMLU MEMURLAR (1879-1909)

Abstract

Osmanlı memurlarının sicil işlemlerini yürüten ve yakın dönem Osmanlı Devleti’nin farklı kurumlarında istihdam edilen memurların biyografileri için önemli kaynak malzemesi olan Sicill-i Ahvâl Defterleri incelenerek hazırlanan bu çalışmada, Niksar doğumlu memurlar ele alınmıştır. Çalışmanın giriş kısmında Niksar Kâzasının idari statüsü, Sicill-i Ahvâl Defterleri ve bu defterlerde tutulan kayıtlara değinilmekle birlikte bu faaliyetleri icra eden komisyonlar ile kurumlar hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Sicill-i Ahvâl Defterleri’nde tespit edilmiş 17 Niksar doğumlu memurun biyografileri aktarılmıştır. Biyografileri aktarıldıktan sonra tablolar eşliğinde memurların sosyal kökenleri ve eğitim durumları, üstlenmiş oldukları vazifeler hakkında bilgi verilerek değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede ana kaynak olarak istifade edilen arşiv belgelerinin yanı sıra literatürde yer alan araştırma inceleme eserlerden de yararlanılmıştır. Bu bağlamda Niksar Kâzası doğumlu memurların Osmanlı Devleti’ndeki resmi çalışma hayatları, görev süreleri, eğitim süreçleri, toplumsal kökenleri ile almış oldukları ceza ile ödüllere dair bilgiler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca memurların becayiş veya azil sebepleri, geçirmiş oldukları muhakeme süreçleri ve emeklilik durumları gibi pek çok bilgi incelenerek Niksarlı memurlar tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede yürütülen çalışma neticesinde tespit edilen 17 memurdan biri gayrimüslim diğerleri ise Müslüman’dır. Memurlar arasında Türkçe okuryazar olanların yanı sıra Arapça ve Farsça gibi yabancı dil bilenler de mevcuttur. Defterlere göre memurlar Niksar başta olmak üzere Ankara, Yozgat, Trabzon, Bursa, Diyarbakır, İstanbul, Adana ve Samsun dışında Şam, Kudüs, İşkodra ve Yemen gibi bugün Türkiye sınırları dışında kalan uzak bölgelerde de istihdam edilmişlerdir.

Keywords

Osmanlı Devleti, Sicill-i Ahvâl Defterleri, Niksar Kâzası, Devlet Memurluğu, Sicil Kaydı.

References

• 1. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başbakanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) A.) DVN.MKL. 18/9
• DH. SAİDd. 10/843,51/115,56/63,61/203,75/63,105/375,114/325,117/249,125/359,134/489,139/261,159/439,162/8168/159, 177/481,186/23.
• DH. SAİDd. MEM. 1/3
• DH. SAİDd. MEM. 29/6
• HR. HMŞ. İŞO. 166/20
• HR.İD. 290/50
• Y. EE.KP. 41/4019
• 2. Salnameler
• Sivas Vilayet Salnamesi.
• 3. Araştırma-İnceleme Eserler
• Açıkel, A., Mercan M., (2002), “Niksar Kazasının İdari Durumu ve Nüfus Yapısının Dini ve Etnik Açıdan analizi (1880- 1916)”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19:2, 235-257.
• Açıkel, A. (2012), “Tokat”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 219-223.
• Aktaş, E. (2021), “19. Yüzyılın Sonunda Tokat Sancağı”, Mavi Atlas Dergisi, 9:1, 98-100.
• Akgün, M., (2017), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Bürokrasisinde Bosna Doğumlu Memurlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Akyıldız, A., (2019), “Mekteb-i Mülkiyye”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 238-240.
• Akyıldız, A., (2003), “Maârif-I Umûmiyye Nezâreti”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 27, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 273-274.
• Akyıldız, A., (2018), İlk Türk Akademisi Encümen-i Dâniş’in Kuruluşu ve Faaliyetleri (1851-1862), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Aktürk, S., “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Midyatlı Memurlar”, Tarih Okulu Dergisi, 11:XXXV,726-748.
• Akkutay, Ü., (1984), Enderun Mektebi, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Aksoy, V., (2018), “İngiliz Ticaret Raporlarında (1908-1913) Trabzon”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, XV:58,50 -74. Altın H., (2008), “1869 Maârif-i Umûmiye Nizamnamesi ve Öğretmen Yetiştirme Tarihimizdeki Yeri”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13:1,271-283.
• Alti, A., Kartal, S. S. (2021), Kayseri Eğitim Tarihi Araştırmaları-Eski Çağlardan Osmanlı Devleti’nin Sonlarına Kadar,Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Atam, Ş., (2018), “Osmanlı Devleti’nde Niğdeli Gayr-i Müslim Memurlar”, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5:9, 211-228. (2010), Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları. Bal, M. A., Dağdelen, İ. (2012), Osmanlı Arşiv Belgelerindeki Trabzonlu Devlet Adamları ve Bürokratlar (1879-1909), İstanbul: Trabzon Kitaplığı.
• Başaran, M., (2013), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Bergama Doğumlu Memurlar (1827-1892)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVVIII:1,77-103.
• Başaran, M., (2018), “Sicill-i Ahvâl Defterlerinde Kuşadası Doğumlu Memurlar (1826-1885)”, Çaka Bey’den Günümüze Kuşadası ve Çevresinde Türk Tarihi, Mustafa Yıldırım, Kemal Ramazan Haykıran (ed), Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Yayınları,1-26.
• Bay, A., Eker, O., (2018), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Batumlu Osmanlı Alimleri”, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7,83-114.
• Bostan, M. H., (2007), “Niksar”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 119- 122.
• Bölükbaşı, M., (2021), “Arapça Nahiv Çalışmaları Önemli Nahiv Ekolleri ve Nahiv Öğretimi”, Journal Of Language and Literature Studies, 24,926-935.
• Bilirli, T. (2020), Bolulu Devlet Adamları Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre, İstanbul: ARK Kitapları.
• Bilirli, T. (2021), “Osmanlı Dönemi’nde Modern Eğitim Kurumlarından Rüşdiye Mektepleri: Çaycuma Rüşdiye Mektebi Örneği”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1:4,3834-3852.
• Bozkurt, N. (2011), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Simavlı Memurlar”, Akademik Bakış Dergisi, 27,1-12.
• Buluç, B. (1997), “Tanzimat Döneminde İlköğretim”, Çağdaş Eğitim Dergisi, 232,36-39.
• Çakaloğlu, C. (2004), “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Osmanlı Devleti’ndeki Manisalı Mülki Amirler”, Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 25,221-242.
• Çağır, M., Türk, İ. C., (2017), “1869 Maârif-i Umûmiye Nizamnamesi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4:1,62-75.
• Çavdar, N., Çelikkut, E. (2020), “XIX. Yüzyıl’ın İkinci Yarısında Kıbrıslı Memurlar Örneğinde Prosopografik Bir Değerlendirme”, ÇAKÜK Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11:1,353-375.
• Çavdar, N. (2019), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Muşlu Memurlar (1879-1909)”, Tarih ve Kültür Bağlamında Muş Uluslararası Sempozyumu (10-12 Mayıs 2018), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları,251-281.
• Çelik, A. (2007), “Hatıralarla Sıbyan Mektepleri”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27,125-135.
• Çetin, A. (2005), “Sicill-i Ahvâl Defterleri ve Dosyaları Hakkında Bir Araştırma”, Vakıf Dergisi, 29,87-104.
• Çetin, E., Aydos, H., (2021). “Tanzimat Döneminde Osmanlı İmparatorluğunu Kalkındırma Düşüncesinin Bir Ürünü Olarak Meclis-ı Umûr-ı Nafia”, Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi. 8:1,2-13.
• Dağdelen, İ. (2004), Sicill-i Ahvâl Defterlerinde Ünye Doğumlu Osmanlı Devlet Adamları, İstanbul: Ünyeliler Derneği Yayınları.
• Demirbilek, S., (2012), “Tek Parti Döneminde İnhisarlar (1923-1946)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12:24,203-232.
• Deveci Bozkuş, Y. (2020), “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Afyonkarahisar Doğumlu Ermeni Memurlar”, Tarih ve Gelecek Dergisi, 6:1,13-25.
• Devellioğlu, F., (1993), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dicttionnaire, P. (1886), Françaıs-Turc–Fransızca Türkçe Lügat, İstanbul: Mihran Matbaası.
• Diloğlu, H. (2021), Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Üsküp Doğumlu Memurlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Doğantekin, R. (2017), “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Kars Doğumlu Memurlar (1879-1909)”, Kafdağı Dergisi, 2:2,97- 125.
• Efe, A. (2013), “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Payaslı Memurlar”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10:23,181-194.
• Eldem, V. (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Erdoğan, S. (2021), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Hakkâri Doğumlu Memurlar”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XIV:1,122-138.
• Erkartal, A. (2007), Sicill-i Ahvâl Defterlerindeki Safranbolulu (Zağfiranbolulu) Memurlar (1879-1909), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ekinci, A., Asoğlu, İ. (2018), “Son Dönem Osmanlı Bürokrasiside Urfalı Memurlar”. Osmanlı Urfası I. (Şanlıurfa, 2018), Ed. Abdullah Ekinci. 227-268.
• Gazel, A. A. (2007) “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Dönemi’nde Görev Yapan Anamurlu Memurlar”, Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 32,203-213.
• Georgeon, F. (2016), Osmanlı–Türk Modernleşmesi 1900-1930, Ali Berktay, (çev), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gökmen, E. (2006), “Aydın Vilâyeti’nde Sıbyan Mekteplerinin İptidâi Mekteplere Dönüştürülmesi”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 20:20,149-173.
• Gündüz, A. (2011a) “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Kayserli Müslim ve Gayrimüslim Memurların Aldıkları Madalya, Rütbe ve Nişanlar”, Hıstory Studıes, 3:3,123-145.
• Gündüz, A. (2011b) “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Kırşehir Doğumlu Memurlar (1879-1909)”, Hıstory Studıes, 3:1,131- 154.
• Gündüz, C., (2022), “Niksar”, Türkiye Turizm Ansiklopedisi, C. XI, Ankara: Detay Yayıncılık, 69-70.
• Güllüdağ, N., Baş, H., (2019), “1452 Numaralı İzmit Şeriye Sicilinde Yer Alan Unvan ve Lâkaplar Üzerine Bir İnceleme”, 3:7,73-104.
• Güran, T., (2014). 19. Yüzyılda Osmanlı Ekonomisi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karataş, Y. (2018), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Bayezidli Devlet Memurları”, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4:1,1-24.
• Karcı, E., (2015), “Reji İdaresi’nin Tokat ve Çevresindeki Usulsüz Uygulamalarına Dair Bazı Tespitler (1886-1911)”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat Tarihi ve Kültürü Sempozyumu I. (Tokat, Eylül 2015). Ed. Ali Açıkel). 513-526. Tokat: Tokat Valiliği Özel İdaresi Yayınları.
• Kazgan, H., (1997), Osmanlı’dan Cumhuriyete Türk Bankacılık Tarihi, İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayınları.
• Kirici, A. Ö., Yiğit, İ. (2011), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Çorumlu Devlet Adamları (1830- 1909 yılları arası), Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kucak, Ö. (2016), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Siirt Doğumlu Gayr-i Müslim Memurlar (1879-1909)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9:47,260-268.
• Kuruca, N. (2011), “Osmanlı Devleti’ni Çöküşe Götüren Süreç-İstikrazlar ve Düyûn-u Umûmiye İdaresi’nin Kurulması”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3:4,79-90.
• Kütükoğlu, M. S. (1998), “Sicill-i Ahvâl Defterleri’ni Tamamlayan Arşiv Kaynakları”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 12,141-157.
• Küskü, F., (2018), “Tokat Sancağında Eğitim Faaliyetleri (19. Yüzyıl Sonları ile 20. Yüzyıl Başları)”, Geçmişten Günümüze Tokat’ta İlmi ve Kültürel Hayat Uluslararası Sempozyumu, (Tokat 18-20 Ekim 2018), Ed. Hanifi Vural, Ahmet İnanır, Süleyman Pak, Yılmaz Öksüz). 526-545. Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayınları.
• Marufoğlu, S., (2011), “Osmanlı Taşra Eyaletlerinde Hizmetler ve Ücretler”, Hıstory Studıes Internatıonal Journal Of Hıstory, 3:3,267-283.
• Mert, T., (2001), "Sicill-i Ahvâl Defterleri ve Buna Dair Yayımlanan Nizamnâmeler -I", Arşiv Araştırmaları Dergisi, 2,97- 111.
• Noviçev, A. D. (1979), Osmanlı İmparatorluğu’nun Yarı Sömürgeleşmesi, Nabi Dinçer, (çev), Ankara: Onur Yayınları.
• Okçu, N., Yılmaz, A., Akdağ, H., Başaran, O., Bilen, Y. (2010), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Erzurumlu Memurlar (1879-1909), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Özdemir, S. (2019), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Kozan ve Cebel-i Bereketli Memurlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Özger, Y. (2010), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Bürokrasisinde Yozgatlı Devlet Adamları, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Özger, Y. (2015), “Sicill-i Ahvâl Defterlerinde Kayıtlı Bayburtlu Osmanlı Devlet Memurları”, Hıstory Studıes, 7:4, 69-85.
• Öztürk, İ. (2022), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Develili Memurlar”, Gaziantep Unıversıty Journal of Socıal Scıences, 21:4,2479-2499.
• Palali, İ. (2021), “Osmanlı Devleti’nde İlköğretimde Yenileşme ve Urfa İlk Mektepleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 127:250,83-102.
• Pamuk, Ş. (1984), Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913), Ankara: Yurt Yayınları.
• Parlak, S., (2016), “Orta Karadeniz’in Savunmasinda Stratejik Öneme Sahip Bir Kale: Niksar Kalesi”, Sanat Tarihi Yıllığı Dergisi, 25,105-148.
• Pirimoğlu, A. (1982), Türkiye’nin Dış Borçları ile İlgili Bir Tahlil Denemesi (1963-1980), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Saraç, H. (2019), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı’nın son Devri’nde Rizeli Devlet Adamları, Ankara: Eğitim Yayınevi.
• Saraç, H. (2018), “Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Osmanlı Bürokrasisinde İstihdam Edilen Kayseri Doğumlu Gayrimüslim Devlet Adamları (1839-1883)”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, XV:59,232-260.
• Sarıyıldız, G. (2004), Sicill-I Ahvâl Komisyonu’nun Kuruluşu ve İşlevi (1879-1909), İstanbul: DER Yayınları.
• Sariyildiz, G. (2009), “Sicill-i Ahvâl Defterleri”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 37, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları,134-136.
• Saylan, K. (2016), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Gümüşhane Doğumlu Memurlar Hakkında Bazı Tespitler”, Mavi Atlas Dergisi, 7,76-94.
• Selçuk, M. F., (2008), Tokat Niksar Geleneksel Mimaride Renk Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Solak, E. (2014), “Osmanlı Dönemi Uşak Mektepleri”, İlmi Araştırmalar Dergisi, 15,113-130.
• Soyluer, S. (2008), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Döneminde Muğlalı Devlet Memurları (1879-1909), Muğla: Muğla Belediyesi Yayınları.
• Şahin, C. (2001), “Yeni Bir Çalışma Işığında Osmanlı’da Dış Borçlanma ve Mali İflas Üzerine”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, 4:17,55-66.
• Tekdal, D. (2020), “Osmanlı Taşrasında Görevli Memurları Durumuna Dair Bir Örnek: Sicill-i Ahvâl Kayıtları Işığında Malatya Doğumlu Memurlar”, Tarih Okulu Dergisi, 13:XLIV,83-128.
• Toprak, Z. (2021), “Mülkiye Mektebi ve Türkiye’de Sosyal ve Beşerî Bilimlerin Gelişimi”, Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, Haz. Orhan Çelik, Can Umut Çiner, Abdullah Pekel (ed), Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları,5- 44.
• Torun, N., Gözlük Kırmızıoğlu, P., (2015), “Tokat (Niksar) İskeletlerinde Diş ve Çene Patolojileri”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39:3,47-70.
• Turan, İ. (2021), “Niksar’ın Dânişmendli Devleti Hâkimiyetine Girmesi ve Bu Dönemde Niksar’da Meydana Gelen Bazı Siyasi Olaylar”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20:79,1454-1464.
• Uğurlu, Ü. (2013), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Döneminde Tokatlı Devlet Memurları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Yadi, A. (2012), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Ordu Doğumlu Memurlar”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3:6,300-312.
• Yadi, A. (2021), Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Giresunlu Memurlar (1879-1909), İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Yavuz, E. (2017), Türk İktisat Tarihinde Erzincan (1923-1960), İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• Yiğit, S. (1989), Osmanlı Dış Borçları ve Düyûn-ı Umûmiye İdaresi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Yiğitpaşa, D., Çelemoğlu, Ş., Yazar, T., Bahar, B., (2022), “2021 Yılı Niksar Kalesi Kazısı Seramik Buluntularında Kap Tipleri”, Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 8:14,25-56.
• Yüksel, A. (2004), Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Osmanlı Döneminde Tirebolulu Memurlar (1879-1909), İstanbul: Kitabevi Yayınları.