Hukuk Fakültelerinde Öğrencilerin Eğitime Katılımı: Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 22 Issue: 3, 459 - 473, 31.05.2025

Elyesa Koytak

https://doi.org/10.26466/opusjsr.1633930

Abstract

Türkiye’de hukuk eğitimi son yirmi yılda hızlı bir genişleme yaşamıştır. Bu bağlamda hukuk eğitimine dair öteden beri var olan eleştirel tespitler keskinleşmiş; niceliksel artışın niteliksel aşınmayı tetiklediği kanaati yaygınlaşmıştır. Bununla birlikte hukuk fakültesinde yaşanan eğitim-öğretim süreçlerine nüfuz eden ve konuyu empirik şekilde analiz eden saha araştırmalarının yürütüldüğünü söylemek zordur. Bu çalışma, hukuk eğitiminin paydaşlardan biri olan öğrencilerin eğitim sürecinde hangi eylem, tutum ve görüşlere sahip olduğunu incelemek; bunu yaparken de 2000 öncesinde kurulmuş fakültelerle 2000 sonrasında kurulmuş fakülteler arasında hangi noktalarda farklılaşma olduğunu keşfetmeyi amaçlar. Bu amaçla 296 öğrencinin katıldığı bir anket yoluyla öğrencilerin eylem, tutum ve görüşlerine dair veri toplanmıştır. Yapılan analizler, hukuk fakültelerinde öğrencilerin ekseriyetle pasif bir konumda olduklarını; eğitim-öğretim süreçlerine mezun olduktan sonra ihtiyaç duyacakları yetkinlik ve yatkınlıkları geliştirecek şekilde katılma fırsatı bulamadıklarını göstermektedir. Araştırmanın önemli bulgularından biri 2000 sonrasında kurulmuş yeni kamu üniversitesindeki hukuk öğrencilerinin, eski fakültelerin öğrencilerine göre daha aktif, çok yönlü ve nitelikli şekilde eğitime katılabildiğidir. Son olarak, öğrencilerin görüşleri hukuk fakültelerinde fazlasıyla sınav odaklı ve kitabî bir eğitim aldıkları, pratik ve uygulama boyutunun zayıf kaldığı, meslek hayatına yeterince hazırlamadığı noktasında ortak kanaatler içerir.

Keywords

Hukuk eğitimi, hukuk öğrencileri, hukuk fakülteleri, mesleki hazırlık, yükseköğretimin genişlemesi

Student Participation in Education in Law Faculties: A Comparative Study

Abstract

Legal education in Türkiye has experienced a rapid expansion in the last two decades. In this context, the long-standing critical observations on legal education have sharpened and the conviction that quantitative increase has triggered qualitative erosion has become widespread. However, it is difficult to say that field studies that penetrate the education and training processes in law faculties and analyse the subject empirically have been conducted. This study aims to examine the behaviours, attitudes and opinions of students, who are one of the stakeholders of legal education, during the education process, and in doing so, to discover the points of differentiation between faculties established before 2000 and faculties established after 2000. For this purpose, data on the actions, attitudes and opinions of 296 students were collected through a questionnaire. The analyses show that students in law faculties are mostly in a passive position; they do not have the opportunity to participate in the education and training processes in a way to develop the competencies and predispositions they will need after graduation. One of the important findings is that law students at the new public university established after 2000 can participate in education in a more active, versatile and qualified way than the students of the old faculties. Finally, the students' opinions contain common patterns that law faculties provide an exam-oriented and doctrinal education, that the practical and application dimension is weak, and that it does not adequately prepare them for professional life.

Keywords

Legal education, law students, law faculties, professional preparation, higher education expansion

References

• Ministry of Justice. (2019). Yargı reformu stratejisi. T.C. Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. https://sgb.adalet.gov.tr/Home-/SayfaDetay/yrs
• Akıncı, Ş. (2001). Hukuk eğitimi üzerine düşünceler. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1–2), 9–48.
• Akyol, M. (2021). Türkiye’de hukuk eğitiminin sorunları ve çağdaş gelişmeler karşısındaki durumu. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 1(42), 89–120.
• Ansay, T. (1969). Hukuk eğitiminde reform. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(1), 1. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001174
• Atar, Y. (2018). Adalet bilinci ve hukuk eğitimi. In Adalet Şurası (pp. 182–189). T.C. Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• Atasoy, A., Akçay, P., & Kıyak, E. (2020). Hukuk fakültelerinde öğretim sürecinin yeniden yapılandırılması ve bir ders programı önerisi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 11(41), 213–242.
• Başözen, A., & İyiler, M. (2010). Türk hukuk eğitiminde klinik eğitimin bir türü olarak yeni bir uygulama: ‘lisans aşamasında öğrenci stajı’. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11, 1481–1492.
• Belenkuyu, C. & Karadağ, E. (2024). Better than not starting? Research university project of Turkey, Studies in Higher Education, 50(1), 47–63. https://doi.org/10.1080/03075079.2024.2328829
• Durak, T., Uzan, M. F., & Rebolledo Robert, V. (2022). Higher education expansion in emerging economies: examples from Turkey and Chile. Higher Education Governance and Policy, 3(1), 45-58. https://doi.org/10.55993/hegp.1117181
• Erdem, F. H. (2021). Türkiye’de hukuk eğitimi: çözüm arayışları, sorunlar ve öneriler. E-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 13(1), 302–321. https://doi.org/10.26791/sarkiat.879188
• Erdoğmuş, N. (2023). Türkiye’de yükseköğretimde son yüz yılda yaşanan değişim ve gelişmeler, In N. Erdoğmuş (Ed.), Türkiye’nin yüz yılı: yükseköğretim, (pp.1-46). Nokta.
• Gözler, K. (2008). Küreselleşme sürecinde hukuk eğitimi. Legal Hukuk Dergisi, 6(69), 3021–3030.
• Gür, B. S. & Gök, E. (2023). Türkiye’de yükseköğretime erişim, geç genişlemenin getirdiği imkanlar ve zorluklar, In N. Erdoğmuş (Ed.), Türkiye’nin yüz yılı: yükseköğretim, (pp.135-164). Nokta.
• Kılıç, M. (2013). Sayısal veriler ışığında hukuk öğretiminde nitelik sorununa dair bağlamsal analiz. Legal Hukuk Dergisi, 5(126), 5–20.
• Kılıç, M. (2017). Hukuki realizm perspektifinden hukuk öğretiminin sorunsallaştırılması. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 8(31), 97–112.
• Özen, M. (2018). Adalet bilinci ve hukuk eğitimi. In Adalet Şurası (pp. 189–202). T.C. Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• Özoğlu, M., Gür, B. S., & Gümüş, S. (2016). Rapid expansion of higher education in Turkey: The challenges of recently established public universities (2006-2013), High Educ Policy, 29, 21-39, https://doi.org/10.1057/hep.2015.7
• Singh, K. (2008). Quantitative social research methods (Second ed.). Sage.
• Tekel, E., & Su, A. (2023). Access versus quality trade-off: how citizen-centered is the public policy making in the expansion of the Turkish higher education system? In V. Göçoğlu & N. Karkin (Ed.), Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 385-404). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-35364-2_21
• Tiryakioğlu, E. F. (2018). Türkiye’de hukuk eğitimi neden yetersiz? In E. Kaya (Ed.), Kurgu ile gerçeklik arasında hukuk meslekleri (pp. 13–37). Astana.
• Uyumaz, A., & Erdoğan, K. (2015). Karşılaştırmalı hukukta ve Türk hukukunda hukuk eğitimi ve hukuk kliniği. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64(2), 459–505. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001785