Application of the Requirement to Behave Like a Prudent Businessman from the Point of View of the Person

Year 2023, Volume: 11 Issue: 2, 879 - 908, 31.12.2023

Gamze Çakı Çifci

https://doi.org/10.56701/shd.1247583

Abstract

The requirement to act like a prudent businessman is a judgment and consequence that connects to being a merchant. This requirement refers to the fact that the merchant acts more cautiously, predictively, carefully and in a way that is familiar with the subtleties of business compared to an ordinary person in the activities of her/his trade. The necessity of acting like a prudent businessman is important in terms of determining legal responsibility, especially in the context of the existence of fault and violation of obligation/lawful compliance. For this reason, it is necessary to reveal the persons who are subject to this requirement. In the context, the general definition of merchant should be examined in detail in terms of being considered a merchant, being responsible as a merchant, minors and prodigal people, those who are prohibited from doing commerce, association of shipowners, dominant enterprise, auxiliary person and employee whether are subject to this requirement.

Keywords

Prudent Businessman, Duty to Act as a Prudent Businessman, Merchant, Association of Shipowners, Dominant Enterprise

Basiretli İş Adamı Gibi Davranma Gerekliliğinin Kişi Bakımından Uygulanması

Abstract

Basiretli iş adamı gibi davranma gerekliliği, tacir olmaya bağlanan bir hüküm ve sonuç niteliğindedir. Bu gereklilik, tacirin ticaretine ait faaliyetlerinde olağan bir kişiye kıyasla daha tedbirli, öngörülü, dikkatli ve işin inceliklerine hâkim şekilde hareket etmesini ifade etmektedir. Basiretli iş adamı gibi davranma gerekliliği hukukî sorumluluğun tespiti bakımından özellikle kusurun varlığı ve yükümlülüğün/hukuka uygunluğun ihlâli bağlamında önem arz etmektedir. Bu nedenle bu gerekliliğe tâbi olan kişilerin ortaya konulması gereklidir. Anılan bağlamda genel tacir tanımı, tacir sayılma, tacir gibi sorumlu olma, küçük ve kısıtlılar, ticaret yapması yasaklı olanlar, donatma iştiraki, hâkim teşebbüs, yardımcı kişi ve çalışan bu gerekliliğe tâbi olup olmama hususunda ayrıntılı olarak incelenmelidir.

Keywords

Basiretli İş Adamı, Basiretli İş Adamı Gibi Davranma Gerekliliği, Tacir, Donatma İştiraki, Hâkim Teşebbüs

References

• Aker, Halit. “Türk Ticaret Kanunu Madde 14 Hakkında Bazı Düşünceler ve Yeni Bir Tacir Türü: “Hâkim Teşebbüs””, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi XXV/2 (2009), 229-298.
• Arkan, Sabih. Ticarî İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 28. Basım, 2022.
• Ayhan Rıza vd.. Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 15. Basım, 2022.
• Başpınar, Veysel. Vekilin Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2004.
• Baştuğ, İrfan. “Küçük ve Kısıtlıların Tacirlik Sıfatı”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi V/4 (1970), 805-813.
• Battal, Ahmet. “Gerçek Kişilerin Tacir Sıfatına Sahip Olma ve İflâsa Tâbi Tutulma Şartları Konusundaki Yargıtay Uygulaması”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XIX, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2003, 97-121.
• Battal, Ahmet. “Tacir Gibi Sorumlu Olan Tacir Olmanın Hangi Sonuçlarına Tabi Tutulmalıdır?”, Yargıtay Dergisi 23/4 (1997), 536-556.
• Baumbach, Adolf vd. Handelsgesetzbuch, München: C. H. Beck Verlag, 32. Auflage, 2006.
• Bingöl, Muhammet Emin. Basiretli İş Adamı Gibi Hareket Yükümlülüğü: Özellikle Tacirin Ücret ve Cezai Şartın İndirilmesini İsteyememesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
• Bozer, Ali- Göle, Celal. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 7. Basım, 2021.
• Bozkurt, Tamer. Ticarî İşletme Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 5. Basım, 2023.
• Can, Ozan. Basiretli Tacir (Basiretli İş İnsanı) Gibi Hareket Etme Yükümlülüğü. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Çakı, Gamze. Anonim Ortaklık Tasfiyesinde Alacaklıların Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Çamoğlu, Ersin. Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 3. Basım, 2010.
• Dinç, Serhan. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Tacir Kavramı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 6/23 (2015), 117-133.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 27. Basım, 2022.
• Göktürk, Kürşat. Şirketler Topluluğunda Sorumluluk Esasları. Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
• Göle, Celal- Bilgeç, Hakan. “Ticari İşletme İşlettikleri Halde Tacir Sayılmayan Dernek ve Vakıflara İlişkin Düzenlemenin (TTK m. 16/2) Değerlendirilmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi XXXII/4 (2016), 5-22.
• Gümüş, Mustafa Alper. “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) M. 18/II’de Yer Alan “Basiretli İş Adamı (Tacir) Davranışı” Ölçütünün İyiniyetin (TMK m. 3) Varlığının Belirlenmesindeki İşlevi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cevdet Yavuz’a Armağan 22/3 (2016), 1221-1240.
• Gümüş, Mustafa Alper. Türk- İsviçre Medeni Hukukunda Vekilin Özen Borcu. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2001.
• Güner, Temel. Limited Şirket Müdürlerinin Sorumluluğu. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Helvacı, Mehmet. Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuku Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2. Basım, 2001.
• Hillebrand, Klaus- Peter-Kessler, Jürgen. Berliner Kommentar zum Genossenschaftsgesetz. Hamburg: Hammonia Verlag, 2001.
• Hukuktürk- Hukuk Veri Tabanı, www.hukukturk.com. Erişim Tarihi: 1 Şubat 2023.
• Joachim, Willi E.. “The “Reasonable Man” in United States and German Commercial Law”, Comparative Law Yearbook of International Business 15 (1992), 341-362.
• Kara, Etem. “Ticaret Kanunlarının Varsayımsal İnsanı: Amerikan Ticaret Kanununda Reasonable Man ile Türk Ticaret Kanununda Basiretli Tacir”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan 19/Özel Sayı (2017), 2127-2163.
• Karaman Coşgun, Özlem. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Teşebbüs Kavramı ve Tacir Sayılmasının Sonuçları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 21/1 (2015), 107-166.
• Karayalçın, Mine. Basiretli Bir İş Adamı Gibi Davranma Gerekliliği. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Karayalçın, Yaşar. Ticaret Hukuku Dersleri, I. Giriş- Ticarî İşletme. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası, 1957.
• Kayar, İsmail. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Basım, 2022.
• Kayıhan, Şaban. Medeni Hukuk Bilgisi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 5. Basım, 2022.
• Kendigelen, Abuzer. Yeni Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2. Basım, 2012.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 26. Basım, 2022.
• Kırca, İsmail vd.. Anonim Şirketler Hukuku, C. 1. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2013.
• Kırca, İsmail. “Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın Değerlendirilmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi XXIV/2 (2007), 295-304.
• Kırca, İsmail. “Kooperatiflerin Tacir Niteliği Hakkında Yargıtay’ın Tutumu: Kanuna Aykırı Yorum mu Yoksa Örtülü Boşluk Doldurma Gayreti mi?”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi XXXIII/2 (2017), 5-28.
• Kuru, Özge. Gerçek Kişi Tacir. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Memiş, Tekin. “Fikri Mülkiyet İhlallerinde Basiretli Tacir Kavramı –Yargıtay Kararı İncelemeleri-“, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2010. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2011, 344-377.
• Millenet, Robert. Der Einfluss des KonTraG und weiterer gesetzlicher Bestimmungen zur Risikominderung in Unternehmen auf die Sorgfaltspflichten eines ordentlichen Kaufmanns gemäß § 347 I HGB, Furtwangen: Hochschule Furtwangen University, Masterarbeit, 2007.
• Mimaroğlu, S. Kemal. Ticaret ve İşletme Hukuku. Ankara: Ankara Siyasal Fakültesi Yayınları, 2. Basım, 1970.
• Nomer Ertan, N. Füsun vd.. Ticari İşletme Hukuku., İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 8. Baskı 2022.
• Okutan Nilsson, Gül. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Şirketler Topluluğu Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2009.
• Okyar, Dila. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (TBK m. 66). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Orbay Ortaç, Nurdan- Can, Ozan. “Yapı Kooperatiflerinin Tacir Sıfatı Olup Olmadığı Sorusu Bağlamında Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 15.9.2014 Tarih, 2014/2787 Esas ve 2014/5195 Karar Sayılı Kararının Eleştirisi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi XXXII/2 (2016), 79-104.
• Önen, Yaşar- Şanbey, Cemil Ziya. Almanca-Türkçe Sözlük 2. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1993.
• Öztan, Bilge. Tüzel Kişiler. Ankara: Turhan Kitabevi. 2. Basım, 1998.
• Pamp, Rüdiger. “HGB § 347”. Handelsgesetzbuch. ed. Hartmut Oether. N. 1-33. München: C.H. Beck Verlag, 7. Auflage, 2021.
• Peksöz, Vildan. Medenî Usul Hukuku Açısından Adi Ortaklık İlişkileri. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Poroy, Reha-Yasaman, Hamdi. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 19. Basım, 2022.
• Pulaşlı, Hasan. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Şirketler Topluluğunun Temel Nitelikleri ve Hakim Şirketin Güven Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XI/1-2 (2007), 259-278.
• Serozan, Rona. Medeni Hukuk Genel Bölüm/Kişiler Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 5. Basım, 2014.
• Şener, Oruç Hami. Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Şener, Oruç Hami. Ticaret Hukukunun Genel İlkelerine (Ticari İşletme Hukukuna) İlişkin Emsal Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Tekinalp, Ünal- Çamoğlu, Ersin. Açıklamalı, Notlu ve Karşılaştırmalı Türk Ticaret Kanunu Ticarî Mevzuat ve İkincil Düzenlemeler. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 15. Basım, 2014.
• Tekinalp, Ünal. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Şirketler Topluluğuna İlişkin Düzenlemesinde Kontrol İlkesi”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan C. II”. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2009, 1543-1556.
• Tercier, Pierre vd.. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2. Basım, 2020. Türkmen, Emre. Ticareti Terk Kavramı ve Buna Bağlanan Hukuki Sonuçlar. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Yönet, Yağmur Öykü. Türk Hukukunda Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk. Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.