Hasta Düşmelerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Retrospektif Tanımlayıcı Bir Çalışma

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 2, 120 - 141, 28.05.2025

İlknur Öztürk , Bahar Dündar Kavaklı

Öz

Giriş: Hasta düşmeleri sağlık hizmetlerinde önemli bir güvenlik sorunudur ve yaralanmalar, uzun süreli hastanede kalışlar ve artan sağlık hizmeti maliyetleri gibi olumsuz sonuçlara yol açar. Hasta düşmelerine katkıda bulunan faktörleri anlamak, etkili önleme stratejileri geliştirmek için önemlidir.

Amaç: Bu çalışmada bir üniversite hastanesinde hasta düşmelerine etki eden faktörlerin incelenmesi ve uygulanan koruyucu önlemlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Yöntemler: Bu retrospektif tanımlayıcı çalışma, 15 Nisan 2024 ile 30 Haziran 2024 tarihleri arasında İstanbul'daki özel bir üniversite hastanesinde gerçekleştirildi. 1 Ocak 2019 ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasında düşme yaşayan 49 hastanın verileri analiz edildi. Hasta demografik ve klinik özellikleri, düşme durumları ve önleyici tedbirler elektronik hasta kayıtları kullanılarak toplandı ve SPSS 22.0 kullanılarak istatistiksel olarak değerlendirildi.

Bulgular: Çalışmaya alınan 49 hastanın %63,3'ü erkek, %36,7'si kadın olup, yaş ortalamaları 52,34 ± 22,2 yıl idi. Düşmelerin çoğu 65 yaşın altındaki hastalarda meydana gelmişti (%63,3). Düşmeler en sık organ nakli (%18,4) ve hematoloji (%12,2) servislerinde gerçekleşmişti. Düşme risk skorları ile yaş (r=0,285, p=0,047) ve kronik hastalık sayısı (r=0,331, p=0,020) arasında orta düzeyde pozitif korelasyon bulundu. Düşmelerin büyük çoğunluğu (%53,1) denge kaybına bağlıyken, %79,6'sı hasta kaynaklı nedenlere bağlandı. Düşmeler çoğunlukla hasta odalarında (%44,9) ve hasta tuvaletlerinde (%28,6) meydana gelmişti. Hastaların %91,8'i ve refakatçilerin %85,7'si düşme önleme eğitimi almasına rağmen düşmeler meydana gelmekteydi. Düşmelerin %59,2'sinde yaralanmalar bildirildi ve en yaygın olanı baş yaralanmalarıydı (%49). Düşme sonrası değerlendirmeler vakaların %61,2'sinde ek maliyetler ortaya koydu ve hastaların %49'u tedavi ve %77,6'sı doktor konsültasyonu gerektirdi.

Sonuç: Hasta düşmeleri demografik, klinik ve çevresel faktörlerin birleşiminden etkilenir. Standart önleyici tedbirler uygulanmış olsa da hasta ile ilgili nedenler baskındı. Düşme önlemeyi geliştirmek için sürekli risk değerlendirmeleri, hasta eğitimi, çevresel değişiklikler ve sensör teknolojisinin entegrasyonu gibi stratejilere öncelik verilmelidir. Gelecekteki araştırmalar, düşme olaylarını daha da azaltmak ve hasta güvenliğini iyileştirmek için yenilikçi girişimleri araştırmalıdır.

Anahtar Kelimeler

düşme risk faktörleri, önleme stratejileri, retrospektif çalışma, sağlık hizmeti güvenliği., Hasta düşmeleri

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Teşekkür

Araştırma sırasında vermiş olduğu desteklerden dolayı Prof. Dr. Meryem Yavuz Van Giersbergen’a teşekkür ederim.

Investigation of Factors Affecting Patient Falls: A Retrospective Descriptive Study

Öz

Background: Patient falls are a significant safety issue in healthcare, leading to adverse outcahmes such as injuries, prolonged hospital stays, and increased healthcare costs. Understanding the factors contributing to patient falls is essential for developing effective prevention strategies.

Objective: This study aimed to investigate the factors influencing patient falls in a university hospital setting and evaluate the preventive measures applied.

Methods: This retrospective descriptive study was conducted at a private university hospital in Istanbul from April 15, 2024, to June 30, 2024. Data from 49 patients who experienced falls between January 1, 2019, and December 31, 2023, were analyzed. Patient demographic and clinical characteristics, fall circumstances, and preventive measures were collected using electronic patient records and evaluated statistically using SPSS 22.0.

Results: Among the 49 patients, 63.3% were male, and 36.7% were female, with a mean age of 52.34 ± 22.2 years. Most falls occurred in patients under 65 years of age (63.3%). Falls were most frequent in the organ transplantation (18.4%) and hematology (12.2%) services. A moderate positive correlation was found between fall risk scores and both age (r=0.285, p=0.047) and the number of chronic diseases (r=0.331, p=0.020). The majority of falls (53.1%) were due to loss of balance, and 79.6% were attributed to patient-related causes. Falls predominantly occurred in patient rooms (44.9%) and patient toilets (28.6%). Despite 91.8% of patients and 85.7% of companions receiving fall prevention training, falls still occurred. Injuries were reported in 59.2% of falls, with head injuries being the most common (49%). Post-fall evaluations revealed additional costs in 61.2% of cases, with 49% of patients requiring treatment and 77.6% requiring physician consultations.

Conclusion: Patient falls are influenced by a combination of demographic, clinical, and environmental factors. Although standard preventive measures were implemented, patient-related causes were predominant. To enhance fall prevention, strategies such as continuous risk assessments, patient education, environmental modifications, and the integration of sensor technology should be prioritized. Future research should explore innovative interventions to further reduce fall incidents and improve patient safety.

Anahtar Kelimeler

Patient falls, fall risk factors, prevention strategies, retrospective study, healthcare safety.

Kaynakça

• • AlSumadi, M., AlAdwan, M., AlSumad,i A., Sangani, C., Toh, E. (2023). Inpatient falls and orthopaedic ınjuries in elderly patients: A retrospective cohort analysis from a falls register. Cureus, 15(10), e46976. doi:10.7759/cureus.46976.
• • Ambrose, A. F., Cruz, L. And Paul, G. (2015). Falls and fractures: A systematic approach to screening and prevention. Maturitas, 82(1), 85-93. doi:10.1016/j. maturitas.2015.06.035.
• • Barker, A. L., Morello, R. T., Wolfe, R., Brand, C. A., Haines, T. P., Hill, K. D., Brauer, S. G., Botti, M., Cumming, R. G., Livingston, P. M., Sherrington, C., Zavarsek, S., Lindley, R. I., & Kamar, J. (2016). 6-PACK programme to decrease fall injuries in acute hospitals: Cluster randomised controlled trial. BMJ (Clinical research ed.), 352, h6781. https://doi.org/10.1136/bmj.h6781.
• • Boright, L. E., Arena, S. K., Wilson, C. M., & McCloy, L. (2022). The effect of individualized fall prevention programs on community-dwelling older adults: A scoping review. Cureus, 14(3), e23713.https://doi.org/10.7759/cureus.23713.
• • Burucu, R., Çömlekci, R., Sağlam, Ş., Pınar, Y. (2023). Dahili kliniklerde yatarak tedavi gören hastaların bakım bağımlılıkları, düşme riskleri ve ilişkili faktörler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 6(3), 505-514. doi:10.38108/ouhcd.1198040.
• • Byun, M., Kim, J., & Kim, M. (2020). Physical and psychological factors affecting falls in older patients with arthritis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(3), 1098. https://doi.org/10.3390/ijerph17031098.
• • Cameron, I. D., Dyer, S. M., Panagoda, C. E., Murray, G. R., Hill, K. D., Cumming, R. G., & Kerse, N. (2018). Interventions for preventing falls in older people in care facilities and hospitals. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 9(9), CD005465. https://doi.org/10.1002/14651858.CD005465.pub4.
• • Child, S., Goodwin, V., Garside, R., Jones-Hughes, T., Boddy, K., & Stein, K. (2012). Factors influencing the implementation of fall-prevention programmes: A systematic review and synthesis of qualitative studies. Implementation Science, 7(1), https://doi.org/10.1186/1748-5908-7-91.
• • Choi, J. (2024). Congruency and its related factors between patients' fall risk perception and nurses' fall risk assessment in acute care hospitals. Journal of Nursing Scholarship, 56(4), 507-516. https://doi.org/10.1111/jnu.12964.
• • Çakır, A. D., Büyükyılmaz, F. (2020). İtaki düşme ölçeği: Bağımsız gözlemciler arası uyum çalışması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-7. DOI:10.37989/gumussagbil.559928.
• • Florence, C., Bergen, G., Atherly, A., Burns, E., Stevens, J., & Drake, C. (2018). Medical costs of fatal and nonfatal falls in older adults. Journal of the American Geriatrics Society, 66(4), 693-698. https://doi.org/10.1111/jgs.15304.
• • Innab, A. (2022). Nurses’ perceptions of fall risk factors and fall prevention strategies in acute care settings in saudi arabia. Nursing Open, 9(2), 1362-1369. https://doi.org/10.1002/nop2.1182.
• • Karahan, A., Kav, S., Uğurlu, Z., Balanuye, B., Karaer, H.( 2020). Reviewing patient falls following implementation of the fall prevention program. SHYD, 7(2), 280-91. DOI:10.5222/SHYD.2020.04127.
• • Kılavuz, A. ve Akçiçek, S.F. (2021). Comparison of fall risk and risk factors between inpatients aged under 65 years and above in an internal medicine clinic. Ege Journal Of Medicine, 60, s.36-44.
• • Kılıç, Ü., Güdük, Ö., Güdük, Ö., Okut,G. (2021). Hemşirelik bakım göstergesi olarak hasta düşmelerinin değerlendirilmesi. Erü Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 1-9.
• • Kıskaç, N., Rashidi, M., & Karaman, F. (2023). Düşme riskinin belirlenmesi ve önlenmesi. Sağlık Bilimlerinde Öncü ve Çağdaş Çalışmalar, s.7-28.
• • Kim, J. Y., Kim, S. R., Park, Y., Ko, J. K., & Ra, E. (2024). Sensitivity of fall risk perception and associated factors in hospitalized patients with mental disorders. Asian Nursing Research, 18(5), 443–451. https://doi.org/10.1016/j. anr.2024.10.001.
• • Kim, J., Lee, E., Jung, Y., Hyunjeong, K., & Lee, S. (2022). Patient level and organizational level factors influencing in hospital falls. Journal of Advanced Nursing, 78(11), 3641-3651. https://doi.org/10.1111/jan.15254.
• • Marks, S. (2022). Decreasing patient falls by including medication induced factors in fall assessment. TNHCR, 2(1). https://doi.org/10.53902/tnhcr.2022.02.000513.
• • Mele, F., Leonardelli, M., Duma, S., Angeletti, C., Cazzato, G., Lupo, C., .. & Marrone, M. (2023). Requests for compensation in cases involving patients’ falls in healthcare settings: A retrospective analysis. Healthcare, 11(9), 1290. https://doi.org/10.3390/healthcare11091290.
• • Mert, T., & Özkan, Y. (2023). Bir üniversite hastanesinde düşmelerin sıklığı ve düşme önleme uygulamalarının değerlendirilmesi. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 6(2), 79-85. https://doi.org/10.54537/tusebdergisi.1128292.
• • Morello, R., Barker, A., Watts, J., Haines, T., Zavarsek, S., Hill, K., … & Stoelwinder, J. (2015). The extra resource burden of in hospital falls: A cost of falls study. The Medical Journal of Australia, 203(9), 367-367. https://doi. org/10.5694/mja15.00296.
• • Najafpour, Z., Godarzi, Z., Arab, M., & Yaseri, M. (2019). Risk factors for falls in hospital in-patients: a prospective nested case control study. International Journal of Health Policy and Management, 8(5), 300-306. https://doi.org/10.15171/ijhpm.2019.11.
• • Öden, T. N., & Van Giersbergen, M. Y. (2021). Düşme ve düşmelere bağlı yaralanmaların azaltılması için kanıt temelli uygulama önerileri. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 18(1), 17-40.
• • Parker, C., Kellaway, J., & Stockton, K. (2020). Analysis of falls within paediatric hospital and community healthcare settings. Journal of Pediatric Nursing, 50, 31-36. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2019.09.026.
• • Pasa, T., Magnago, T., Urbanetto, J., Baratto, M., Morais, B., & Carollo, J. (2017). Risk assessment and incidence of falls in adult hospitalized patients. Revista Latino-Americana De Enfermagem, 25(0). https://doi.org/10.1590/1518-8345.1551.2862.
• • Si, H., Zeng, Y., Zhong, J., Zhou, Z., Lu, Y., Cheng, J., … & Shen, B. (2017). The effect of primary total knee arthroplasty on the incidence of falls and balancerelated functions in patients with osteoarthritis. Scientific Reports, 7(1). https://doi.org/10.1038/s41598-017-16867-4.
• • Tezcan, B., & Karabacak, B. G. (2021). Klinik uygulamada sık kullanılan düşme riski tanılama ölçekleri. Journal of Academic Research in Nursing (JAREN), 7(2). doi:10.55646/jaren.2021.88598.
• • Tsuji, Y., Akezaki, Y., Katsumura, H., Hara, T., Sawashita, Y., Kakizaki, H., … & Hirao, F. (2019). Factors affecting walking speed in schizophrenia patients.Progress in Rehabilitation Medicine, 4(0), n/a.https://doi.org/10.2490/ prm.20190003.
• • Turhan, B., Unalan, D. (2022). Hasta düşmelerinin sıklığının kök neden analizi ile incelenmesi: kayseri şehir hastanesi örneği. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 5(2), 26-38. https://doi.org/10.54537/tusebdergisi.1100510.
• • Venema, D.M., Amy H., Clapper, K., Kennel V., Quigley P., Reames C., Skinner A. (2023). Description and implications of falls in patients hospitalized due to COVID-19. Journal of Nursing Care Quality, Apr-Jun, 39(2), 121-128. doi:10.1097/NCQ.0000000000000733.
• • Wilson, D., Montie, M., Conlon, P., Reynolds, M., Ripley, R., & Titler, M. (2016). Nurses’ perceptions of implementing fall prevention interventions to mitigate patient-specific fall risk factors. Western Journal of Nursing Research, 38(8), 1012-1034. https://doi.org/10.1177/01939.
• • World Health Organization (WHO). Falls (2021). Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/falls.
• • Yaşar, G., Türk, G. (2018). Hasta düşmelerinde risk faktörlerinin belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Derg, 1(1), 15-20.