Roman Çocuklarının Eğitimlerinin Sürdürülebilirliği Üzerine: Balıkesir İli Örneği

Year 2022, Volume: 6 Issue: 2, 128 - 142, 31.12.2022

Süheyla Sarıtaş Uğur Çoban

https://doi.org/10.55109/tushad.1188517

Abstract

Geçmişleri oldukça eskiye dayanan Romanlar, kendilerine özgü sosyal ve kültürel özellikleri ile tüm dünyada en dikkat çeken azınlıkların başında gelirler. Günümüzde yaşadıkları hemen her toplumda özellikle marjinallikleri ve dışlanmışlıkları ile öne çıkan Romanlar, aynı zamanda eğitim açısından en dezavantajlı konumda olan topluluklardır. Ülkemizin pek çok bölgesinde olduğu gibi, Balıkesir ilinde de Roman çocukların okula devam etmedikleri ve eğitim hayatlarını çok erken yaşta bıraktıkları görülmektedir. Bir başka deyişle, bireyin en temel hak ve ihtiyaçlarından biri olan eğitimin Roman çocukları arasında sürdürülebilir olmadığı ve bunun ciddi bir problem olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Balıkesir ili özelinde Roman çocukların eğitimlerini sürdürememelerinin önündeki sosyal, ekonomik ve kültürel faktörlerin neler olduğunu ve bunların sonuçlarını ortaya koymak amacıyla Balıkesir’de Romanların yoğun olarak yaşadığı ilçelerdeki mahallelerde yer alan Milli Eğitim Bakanlığı’nın il ve ilçe müdürlüklerine bağlı okulların müdür ve müdür yardımcıları, rehber öğretmenler ve farklı branşlardan öğretmenler ile yapılan görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler ışığında, Roman çocukların eğitimlerini sürdürememelerinin nedenleri üzerine bir değerlendirme yapılması ve bu konuda bazı çözüm önerilerinin ortaya konulması hedeflenmiştir.

Keywords

Roman çocuklar, eğitim, sürdürülebilirlik, Balıkesir

On The Sustainability of Roman Children’s Education: Case of Balıkesir

Abstract

Roma people whose unique social and cultural characteristics are very distinctive are one of the most minorities in the world. Nowadays with their marginality and exclusion from the society the Roma are considered the most disadvantages community in terms of education in almost every society. As it is true for many regions of our country, it is seen that Roma children do not attend school and leave their education at a very early age in Balikesir as well. In other words, it is accepted that as one of the most basic rights and needs for every individual, education is not sustainable among the Roma children and this is a serious problem. In other words, education is not sustainable among Roma. In this study, we conducted interviews with the principals and assistant principals of the schools and counselors and teachers from different branches in affiliated to the provincial and district directorates of the Ministry of National Education located in the districts of Balikesir where the Roma are densely populated. The goal of the research is to reveal what social, economic and cultural factors are behind Roma children that prevent them to continue education in Balikesir. In the light of these interviews, it is aimed to make an evaluation about why Roma children are not able to continue their education and put forward their education. We also aim to offer some solutions about sustainability of the Roma children in Balikesir.

Keywords

the Roma children, education, sustainability, Balikesir

References

• Adıgüzel, S. (2020). Türkiye’de yaşayan Romanların Eğitim Hakkının Avrupa Birliği ve sosyal politika Açısından Değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 11(21), 1-20. 10.09.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1028626 adresinden erişildi.
• Akkan, B. E., Deniz, M. B., ve Ertan, M. (2011).Sosyal Dışlanmanın Roman halleri. 22.08.2022 tarihinde http:// www.spf.boun.edu.tr/content_files/Roman_Kitap_TR.pdf sitesinden alınmıştır.
• Aşkın, U. (2011). Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Yaşayan Romanların Sosyo-Ekonomik Durumları ve Beklentileri: İzmir İli Örneğinde Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üni. Sos. Bil. Ens. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri ABD. Ankara.
• Balkız, Ö.I ve Göktepe, T. (2014). Romanlar ve Sosyo-Ekonomik Yaşam Koşulları: Aydın İli Örneğinde Bir Alan Araştırması. Sosyoloji Dergisi, 30:1-39.
• Cerit, Ç., Porsuk, A.O. (2020). Roman Çocukları ve Okula Devamsızlıkları: Kırklareli’de Bir Okul Örneği. Uluslararası Akademik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi, 2(3), 283–295. https://doi.org/10.47793/hp.778134.
• Csepeli, G. ve Simon, D. (2004). Construction of Roma Identity in Eastern and Central Europe: Perception and Self-identification. Journal of Ethnic and Migration Studies,30(1): 129-150.
• Çağlayan, E. (2021). Türki̇ye’deki̇ Dezavantajlı Grupların ve Roman vatandaşların Eği̇ti̇mi̇ Hakkında Yapılan Çalışmaların Anali̇zi̇/ İncelenmesi̇. Trakya Üniversitesi Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Haziran, Cilt 2 Sayı 1 (1-15).
• Çetin, B.I. (2017). Kimlikleriyle Romanlar: Türkiye’de Roman Vatandaşlara Yönelik Sosyal İçerme Ulusal Strateji Belgesi ve Birinci Aşama Eylem Planının Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15, 85-112.
• Diktaş, A., Deniz, A.Ç., ve Balcıoğlu M. (2016). Uşak’ta Yaşayan Romanların Türk Eğitim sistemi İçerisinde Yaşadıkları Problemler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1121-1142. 02.08.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/206402 adresinden erişildi.
• Fraser, A. (1992). The Gypsies. Oxford, Blackwell.
• Ektiren, M.T., ve Kaynar, M.N. (2017). Mahalli idarelerin Dezavantajlı Gruplara Eğitim Desteği Verme Sürecindeki Rolleri. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 51-68. 10.08.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/743684 adresinden erişildi.
• Formoso, B. (2000). Cigányokésletelepültek. C. Prónai (Ed.), Cigányok Európában: Nyugat Európa Budapest: ÚjMandátum. Paris: L’Harmattan. (Orijinali 1986’da Tsiganes et sédentaires ismiyle yayımlanmıştır).
• Genç Y., Taylan. H. H. ve Barış, İ .(2015). Roman Çocuklarının Eğitim Süreci ve Akademik Başarılarında Sosyal Dışlanma Algısının Rolü.The Journal of Academic Social Science Studies, 33: 79-97.
• İlhan, S. ve Fırat, M. (2017). Bir İnşa Süreci Olarak Çingenelik: Kuramsal Bir Çözümleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 265-276.
• Kaya, N. (2012). Türkiye’nin Eğitim Sisteminde Azınlıklar ve Ayrımcılık: Kavramsal Çerçeve ve Temel Sorunlar, (Der.) Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: 213-229.
• Kolukırık, S. (2006). Sosyolojik Perspektiften Türk(iye) Çingeneleri: İzmir Çingeneler Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası İnsani Bilimler Dergisi, 3(1), 1-24.
• Kolukırık, S. (2008). Türkiye’de Rom, Dom, Lom Gruplarının Görününümü. Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Vol.5:149.
• Kurtuluş, B. (2012). Devletsiz Bir Halk Olarak Çingeneler: Kökenleri, Sorunları, Örgütlenmeleri, (Der.) Levent Ürer, Roman Olup Çingene Kalmak, İstanbul: Melek Yayınları: 17-43.
• Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Balam Yayıncılık.
• Marsh, A. (2008a). Türkiye Çingenelerinin Tarihi Hakkında. (Haz.) Ebru Uzpeder, Savelina Danova/Roussinova, Sevgi Özçelik, Sinan Gökçen, (Çev.) Ezgi Taboğlu ve Sezin Öney, Biz Buradayız!: Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi, İstanbul: Mart Matbaacılık: 5-18.
• Marsh, A. (2008b). Etnisite ve Kimlik: Çingenelerin Kökeni. (Haz.) Ebru Uzpeder, Savelina Danova/Roussinova, Sevgi Özçelik, Sinan Gökçen, (Çev.) Ezgi Taboğlu ve Sezin Öney, Biz Buradayız!: Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi, İstanbul: Mart Matbaacılık: 19-27.
• Marsh, A. (2008c). Eşitsiz Vatandaşlık: Türkiye Çingenelerinin Karşılaştığı Hak İhlalleri. (Haz.) Ebru Uzpeder, Savelina Danova/Roussinova, Sevgi Özçelik, Sinan Gökçen, (Çev.) Ezgi Taboğlu ve Sezin Öney, Biz Buradayız!: Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi, İstanbul: Mart Matbaacılık: 53-107.
• Marushiakova, E ve Popov, V. (2001). Gypsies in the Ottoman Empire. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Mercan Uzun, E., Bütün, E. (2015). Roman Çocukların Okula Devamsızlık Nedenleri ve Bu Durumun Çocuklar Üzerindeki Etkileri. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, Vol 1, No.2. 315-328.
• Okely, J. (1983). TheTraveller-Gypsies. Cambridge University.
• Öksüz, Y., Demir, E.G., ve Öztürk M. (2018). Roman Çocukların Okul Doyumu Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Samsun ili Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 256-268.
• Özdemir, M. (2011). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özdemir, A. (2014). Romanlarda Çalışan Yoksulluğu: Sakarya Gazipaşa Mahallesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Şimşek, S. ve Ukuş, K. (2020). Türkiye’de Romanların Yaşadıkları Problemlere Romanlar, Yerel İdareciler ve Yöneticiler Perspektifinden Bir Bakış. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3: 164-185.
• Tezcan, M. (1981). Eğitim Sosyolojisine Giriş. Gül Yay. Ankara.
• Uştuk, O. (2019). Emek Pazarı ve Kimliklenme İlişkisi: İzmir Urla Sıra mahallesi Romanları Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, SBE, Ankara.
• Uştuk, O. (2021). Roman Kimliğinin Çatışmalı İnşası: “Fotokopi Romanlık” Karşısında Otantik Romanlık. Folklor ve Edebiyat, 27 (1): 151-166.
• Uzpeder, E., Donava/Roussinova, S., Özçelik, S.ve Gökçen, S. (2008). Biz buradayız Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi. Edirne Roman Derneği Yay, Mart Matbaacılık İstanbul.
• Ünaldı, H. (2012). Türkiye’de Yaşayan Kültürel Bir Farklılık: Çingeneler. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1): 615-626.
• Ünlü D. E. (2017). Türkiye’deki Roman Çocuklar Okula gitmiyor. Erişim adresi: 22.09.2022 tarihinde https://www.dunya.com/surdurulebilir-dunya/turkiyedeki-roman-cocuklar-okula-gitmiyor-haberi-369245- adresinden erişildi.
• Yanıkdağ, T. (2021). Türkiye’de Romanlar ve Alt Kimlik Grupları: Etnodilsel Farklılıkların Kimliğe Yansımaları. Trakya Üniversitesi Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt, 2: Sayı 1: 57-76.
• Yaprak, M. (2015). Etiketleme Kuramı Çerçevesinde Çingene Etnisitesinde Kirlilik ve Sosyal Dışlanmışlık Algısı (İzmir Tepecik Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Mardin.
• Yaşar, E. ve Kaylı, D. Ş. (2021). Roman Kültüründe Evlilik Olgusu Üzerine Nitel Bir Çalışma. Sosyoloji Dergisi, Sayı 42-42: 25-51.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Williams, P. (1982). The Invisibility of the Kalderash Rom: Some Aspects of the Economic Activity and Settlement pattern of the Kalderash Rom of the Paris Suburbs. Urban Anthropology, 11 (3–4): 315–46.