Siyasal İdeolojilerin Değerler ve Bilişsel Karmaşıklık Düzeyi Açısından Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 69 - 90, 19.03.2019

Gökhan Arslantürk Ali Dönmez

https://doi.org/10.30784/epfad.532991

Cited By: 1

Öz

Siyasal olay ve olguları
anlama süreçlerindeki farklılıklar siyasal davranışa ilişkin yazının
ilgilendiği konular arasındadır. Bu süreçte bireylere rehberlik eden bazı
değişkenlerden söz edilmektedir. Örneğin değerler, bireylere karşılaştıkları
olayları yorumlama ve anlamlandırmada yol gösteren içsel normlardır. Ayrıca,
siyasal olay ve olguların yorumlanması söz konusu olduğunda ideolojilerin rolü
önem kazanmaktadır. Bireylerin bu anlama ve anlamlandırma süreçlerinde çok
yönlü akıl yürütme yeteneklerini ifade eden kavram ise bilişsel karmaşıklık
düzeyidir. Bu çalışmada, değerler ve bilişsel karmaşıklık düzeyi açısından
siyasal ideolojiler karşılaştırılmıştır. Ayrıca siyasal tercih sürecinde
bireylerin ilgi gösterdikleri siyasal sözlerin (vaatler) bilişsel karmaşıklık
düzeyi açısından farklılaşıp farklılaşmadığına bakılmıştır. Çalışmaya 302
üniversite öğrencisi katılmıştır. Analiz sonuçları, bazı değerler açısından
sağ, sol ve ılımlı bireyler arasında anlamlı farklılıklara işaret etmektedir.
Sağ görüşlüler gelenek, uyma ve güvenlik değerlerine daha fazla önem verirken
sol görüşlüler evrenselcilik ve öz yönlendirme değerlerine daha fazla önem
vermektedirler. Ayrıca, sağ ve sol görüşlü bireyler ılımlı siyasi görüşe sahip
olanlardan anlamlı olarak daha karmaşık düşünmektedir. Bilişsel karmaşıklık
düzeyi açısından ise tercih edilen siyasi söz grupları arasında anlamlı fark
bulunmamıştır. Sonuçlar, ilgili yazındaki bulgular ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyasal ideolojiler, değerler, bilişsel karmaşıklık düzeyi

The Comparison of Political Ideologies in terms of Values and Level of Cognitive Complexity

Öz

Differences in
the processes of understanding the political events and phenomena are among the
topics which the literature on political behaviour interests.  There are some variables which guide to
individuals in these processes. For example, the values are internal norms
which guide individuals in interpretation and explanation of events they
encounter. In addition, the role of ideologies is important when it comes to
interpreting political events and phenomena. The cognitive complexity level is
a concept which expresses the multifaceted reasoning abilities of individuals
in these interpretation and explanation processes. In this study, political
ideologies were compared in terms of values and level of cognitive complexity.
Moreover, it was examined whether the political promises that the individuals
prefer in the process of political choice differ in terms of level of cognitive
complexity. 302 university students participated in the study. Analysis results
indicate significant differences between right, left and moderate individuals
in terms of some of the values. The right-wingers attribute more
importance to tradition, security and conformity values while left-wingers
attribute more importance to universalism and self-direction values. Moreover,
right- and left-oriented individuals think significantly more complex than
individuals with moderate political views. In terms of level of cognitive
complexity, no significant difference was found between the preferred political
promise groups. The results were discussed in the light of the findings in the
related articles.

Anahtar Kelimeler

Political Ideologies, Values, Level of Cognitive Complexity

Kaynakça

• Baradat, L. (1994). Political ideologies (5th ed.). New Jersey: Prentice-Hall.
• Barut, B. ve Altundağ, C. S. (2005). Globalleşen dünyada bir siyasal ikna unsuru olarak vaatler (3 Kasım 2002 Türkiye milletvekili genel seçimleri ile 2 Kasım 2004 ABD başkanlık seçimleri karşılaştırmalı örneğiyle). Selçuk İletişim, 4(1), 80-90. Erişim adresi: http://josc.selcuk.edu.tr/
• Benoit, W. L. (2007). Communication in political campaigns. New York: Peter Lang Publishing.
• Caprara, C. V., Schwartz, S. H., Capanna, C., Vecchione, M., & Barbaranelli, C. (2006). Personality and politics: Values, traits, and political choice. Political Psychology, 27(1), 1-28. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2006.00447.x
• Caprara, C. V., Vecchione, M., & Schwartz, S. H. (2009). Mediational role of values in linking personality traits to political orientation. Asian Journal of Social Psychology, 12, 82–94. https://doi.org/10.1111/j.1467-839X.2009.01274.x
• Cottam, M., Dietz-Uhler, B. Mastors, E., & Preston, T. (2004). Introduction to political psychology. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Çalışkur, A. ve Aslan, A. E. (2013). Rokeach değerler envanteri güvenirlik ve geçerlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), 81-105. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/
• Demirutku, K. (2007). Parenting styles, internalization of values, and the self-concept (Doctoral dissertation). Middle East Technical University The Graduate School of Social Sciences, Ankara.
• Demirutku, K. ve Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre değerler anketinin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25. http://www.turkpsikolojiyazilari.com
• Devos, T., Spini, D., & Schwartz, S. H. (2002). Conflicts among human values and trust in institutions. British Journal of Social Psychology, 41, 481-494. doi:10.1348/014466602321149849
• Dökmen, Z. (2010). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (2. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gümüş, Ö. (2009). Kültür, değerler, kişilik ve siyasal ideoloji arasındaki ilişkiler: Kültürlerarası bir karşılaştırma (Türkiye-ABD) (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hasta, D. (2002). Yetkeci kişilik ve siyasal düşünce karmaşıklığı ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hasta, D. ve Dönmez, A. (2009). Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi, 24(64), 19-29. http://www.turkpsikolojiyazilari.com
• Heywood, A. (2010). Siyasî ideolojiler: Bir giriş. (Çev. A. K. Bayram, Ö. Tüfekçi, H. İnaç, Ş. Akın ve B. Kalkan). Ankara: Adres Yayınları.
• McClosky, H., & Chong, D. (1985). Similarities and differences between left-wing and right-wing radicals. British Journal of Political Science, 15, 329-363. https://doi.org/10.1017/S0007123400004221
• Milburn, M. A. (1998). Sosyal psikolojik açıdan kamuoyu ve siyaset. (Çev. A. Dönmez ve V. Duyan). Ankara: İmge Kitabevi.
• Putnam, R. D. (1971). Studying elite political culture: The case of ideology. The American Political Science Review, 65, 651-681. doi:10.2307/1955512
• Roccas, S., Schwartz, S. H., & Amit, A. (2010). Personal value priorities and national identification. Political Psychology, 31(3), 393-419. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2010.00763.x
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Rosenberg, S. W. (1988a). The structure of political thinking. American Journal of Political Science, 32, 539–566. doi: 10.2307/2111236
• Rosenberg, S. W. (1988b). Reason, ideology and politics. New Jersey: Princeton University Press.
• Sagiv, L., & Schwartz, S. H. (1995). Value priorities and readiness for out-group social contact. Journal of Personality and Social Psychology, 69(3), 437-448. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.69.3.437
• Sargent, L. T. (1999). Contemporary political ideologies (11th ed.). Orlando, FL: Harcourt Brace College Publishers.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (pp. 1-65). New York: Academic Press.
• Schwartz, H. S., & Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures taking a similarities perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(3), 268-290. https://doi.org/10.1177/0022022101032003002
• Schwartz, H. S., & Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human values. Journal of Personality and Social Psychology, 53(3), 550-562. doi: 10.1037/0022-3514.53.3.550
• Schwartz, H. S., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M., & Owens, M. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(5), 519-542. https://doi.org/10.1177/0022022101032005001
• Schwartz, H. S., & Rubel, T. (2005). Sex differences in value priorities: Cross-cultural and multimethod studies. Journal of Personality and Social Psychology, 89(6), 1010-1028. doi: 10.1037/0022-3514.89.6.1010
• Schwartz, H. S., Caprara, G. V., & Vecchione, M. (2010). Basic personal values, core political values, and voting: A longitudinal analysis. Political Psychology, 31(3), 421-452. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2010.00764.x
• Sidanius, J., & Ekehammar, B. (1983). Sex, political party preference, and high-order dimensions of sociopolitical ideology. The Journal of Psychology, 115, 233-239. https://doi.org/10.1080/00223980.1983.9915440
• Tetlock, P. E. (1983a). Accountability and complexity of thought. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 74-83. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.45.1.74
• Tetlock, P. E. (1983b). Cognitive style and political ideology. Journal of Personality and Social Psychology, 45(1), 118–126. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.45.1.118
• Tetlock, P. E. (1984). Cognitive style and political belief systems in the British house of commons. Journal of Personality and Social Psychology, 46(2), 365-375. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.46.2.365
• Tetlock, P. E., Hannum, K. A., & Micheletti, P. M. (1984). Stability and change in the complexity of senatorial debate: Testing the cognitive versus rhetorical style hypotheses. Journal of Personality and Social Psychology, 46(5), 979-990. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.46.5.979