KENT PLANLAMA EĞİTİMİNDE “TASARIM OLGUSU”NUN DEĞİŞEN PARADİGMALAR KAPSAMINDA YORUMLANMASI

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 37, 111 - 130, 01.12.2014

Umut Doğan

Öz

Kent planlama fikri ve uygulamaları ilk kentsel yerleşmelerin oluşmaya başladığı neolitik çağa dek gider. Formel kent planlama eğitiminin bağımsız bir alan olarak ele alınması ise 20.yüzyılın başlangıcı olarak kabul edilmektedir. İlk olarak 1907 tarihinde “civic design” adı ile kurulan program, planlamayı; öğelerin birbirleri ile olan ilişkilerini estetik değerler düzleminde ele alan, reformist bir anlayışla “güzelleştirme ve düzenleme” odaklı bir yaklaşımla tariflemektedir. Sonrasında yaşanan dönemsel kırılmalarla birlikte sosyal teoride yer alan paradigmalar tarihsel süreç içerisinde kent planlama eğitimine çok etmenli-boyutlu-disiplinli bir yapı kazandırmıştır. Söz konusu dönemin koşullarında “tasarım” odaklı mekânsal düzenleme temelli oluşan planlama okulları, eğitim modellerini bu doğrultuda oluşturmuşlardır. Günümüzde ise bu yapı tamamen değişmiş, özellikle planlama eğitiminde “tasarım” konusu muğlak bir zeminde yer alamaya başlamıştır. Bu muğlaklığı temel alan makale, değişen paradigmalar doğrultusunda “tasarım olgusu” kavramını planlama okulları eğitim programları kapsamında tartışmaktadır. Kentsel bilginin sürekli olan değişimi, geleneksel planlama eğitimi süreçlerini yetersiz kılmakta, yeni yaklaşımları işaret etmektedir. Esnek, yaratıcı, yenilikçi ve öze ilişkin bilgiyi yakalayan/sorgulayan bir tanımlamanın yapıldığı bu yeni eğitim sürecinde “tasarım olgusu” kavramı ayrı bir önem kazanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kent Planlama Eğitimi, Temel Tasarım, Kentsel Tasarım, Planlama Paradigmaları

THE CRITICAL ANALYSIS OF “DESIGN ISSUE” IN URBAN PLANNING EDUCATION IN ACCORDANCE WITH THE CHANGING PARADIGMS

Öz

The idea of urban planning and implications went back to Neolithic ages when the first urban settlements started. On the other hand, addressing urban planning as an independent educational field is considered to be the beginning of 20th century. The program, firstly established as “civic design” in 1907, describes planning as an approach handling the relationships of items in an aesthetic concept and focusing on “beautification and regulation” with a reformist perspective. With the following periodical changes, the paradigms in the social theory gained urban planning education a multi-dimensional discipline. Under the circumstances of this period, “design” oriented spatial-regulation based planning schools created their education policy accordingly. Consequently, this concept was totally changed and “design” issue has started to become ambiguous especially in education planning. Therefore, this paper discusses the concept of “design issue” in the education programs of planning schools in consideration with the changing paradigms with a special focus on the ambiguity factor. The constant change of urban information makes traditional planning education processes inadequate and requires new approaches. In this new educational process; with the flexibility, creativity, innovation and discussion factors; “design issue” gained a special importance

Anahtar Kelimeler

Urban Planning Education, Urban Design, Basic Design, Planning Paradigms

Kaynakça

• American Planning Association (APA), 2007. http://www.planning.org/
• Archer, B., The Need for Design Education, Royal College of Art, 1973.
• Aydemir, S., “Planlama ve Planlamanın Evrimi”, Aydemir, Ş., Aydemir, S., Beyazlı, Ş., D., Ökten, N., Öksüz, A.M., Sancar, C., Özyaba, M., Türk, A., Y., Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı, Akademi Kitabevi, Trabzon, 2004, 41-99.
• Banham, R., Theory and Design in the First Machine Age, Athaneum Press, Great Britain, 1997.
• Bölen, F., Erkut, G., Giritlioğlu, C. Ünal, Y. Zeren Gülersoy N., "Prospects for Planning Education: The Case of Istanbul Technical University", International Workshop on Planning Education, Rethinking Planning Education, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 8-10 May 2002.
• Carter, E.J., “Toward a core body of knowledge: A new curriculum for city and regional planners“, Journal of Planning Education and Research 12 (2), 1993, 160-63.
• Castells, M., The City and the Grassroots, Arnold, Londra, 1977
• Davidoff, P., “Advocacy and Pluralism in Planning”, Journal of American Insitute of Planners, c. 31, sayı: 4, 1965, 544-45.
• Dix, G., "Planning Education for Developing Countries: A Review and Some Proposal for a Policy", Ekistics, sayı :285, 1980, 400-401.
• Fainstein, S. ve N. Fainstein, “New Debates in Urban Planning: the Impact of Marxist Theory within the United States”, International Journal of Urban and Regional Research, c. 3, 1979.
• Friedman, J., Planning in the Public Domain: From Knowledge to Action, Princeton, USA, 1987.
• Gospodini, A., Skayannis, P., “Towards an ‘Integration Model’ of Planning Education Programmes in a European and International Context: The Contribution of Recent Greek Experience”, Planning Theory & Practice, sayı: 6, 2005, 355-382.
• Gülersoy, N. Z. vd., Türkiye’de Şehir ve Bölge Planlama Eğitiminde Kalite Geliştirme ve Akreditasyon, Türkiye Planlama Okulları Birliği III. Dönem Çalışmaları, İTÜ, Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü, İstanbul, 2007.
• Hall, P., Cities of tomorrow, Oxford: Blackwell (Updated edition. First published 1988), 1996; Howard, E., Garden Cities of Tomorrow, Attic Books (First published in 1898 as ‘Tomorrow: Aktaran: Steno, N. (2000), Normativity In Urban Planning), 1985. www.a-aarhus.dk/welfarecity.
• Harvey, D., Social Justice and the City, Arnold, Londra 1973.
• Harvey, D., “On Planning the Ideology of Planning”, D. Harvey, The Urbanisation of Capital , John Hopkins University Press, Baltimore, 1985.
• Konuk, G., "Kentsel Rönesans Uyanış Kentsel Gelişmeyi Yönlendirmede / Planlama İlişkisi İçinde / Kentsel Tasarım Bakış Açısından / Kentsel Regenasyonun Yeri", Kentsel Yenileşme ve Kentsel Tasarım, 14th International Urban Design and Practices Symposium, MSGSÜ, İstanbul, 2003.
• Mumford, L., The City in History: Its Origins, Its Transformations and Its Prospects, Secker & Warburg, London 1961.
• Pickvance, C., “Physical Planning and Market Forces in Urban Development”, National Westminister Bank Quarterly, Ağustos 1977.
• Pretteceille, E., “Urban Planning: the Contradictions of Capitalist Urbanisation”, Antipode, 8, 1, (C. Paris (ed.): Critical Readings in Planing Theory, 1974.
• Şengül, H. T., “Planlama Paradigmalarının Dönüşümü Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Kentsel Planlama Kuramları, Derleyen: Melih Ersoy, İmge Kitapevi, 2002.
• Tekeli, İ. Mekansal ve Toplumsal Olanın Bilgibilimi Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2010.
• Thornley, A., Urban Planning under Thatcherism, Routledge, Londra 1991.