KÜLTÜR MİRASI DÜĞÜN YEMEKLERİ’NİN GASTRONOMİ TURİZMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ: ERZİNCAN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, ULUSAL ALTERNATİF TURİZM KONGRESİ ÖZEL SAYISI ÖS [IV], 203 - 214, 15.09.2017

Aybuke Ceyhun Sezgin Merve Onur

Öz

Türk halkı
eskiden beri doğum, sünnet ve evlilik gibi birçok önemli günde eğlence ve
organizasyonlar düzenlemektedir. Bu özel günler insanları bir araya getirme,
sosyal bağları güçlendirme, ortak değerleri ve gelenekleri pekiştirme, töreleri
canlı tutma ve farklı kültürleri gelecek kuşaklara aktarma gibi pek çok sosyal
fonksiyonu gerçekleştirmektedir. Bu faaliyetlerin gerçekleşmesi sırasında ikram
edilen yemekler ise önemli kültürel ögelerden olan mutfak kültürlerine temel
teşkil etmektedir. Değişik lezzetlere ulaşma ve yeme-içme alışkanlıklarında
kültürel farklılığı anlama, bölgelerin veya yörelerin mutfak kültürünü
tanımaktan geçmektedir. Bu bağlamda kültürün bir parçası olan düğün törenleri
birer yemek kültürü göstergelerine dönüşebilmektedir. Anadolu’da düğünler
sırasında özel yemeklerin sunulduğu düğün yemekleri bölgelerde yetiştirilen
yöresel ürünlerin birbirinden farklı olması nedeniyle çeşitlilik gösterir.
Yörelere ait farklı yemek çeşitleri ise Türk mutfak kültürü zenginliğinin
göstergesi olarak ülkemiz gastronomi turizminin çekiciliğini artırmaktadır.

Doğu
Anadolu Bölgesi’nin önemli illerinden olan Erzincan yöresinin mutfak kültürü
birçok medeniyetin izlerini taşıması suretiyle Anadolu’nun zengin mutfakları
arasında yer almaktadır. Bu çalışmada; Erzincan yöresinin yeme içme
alışkanlıklarını yansıtması ve yöreye çekicilik özelliği kazandırmasında önem
taşıyan düğün yemeklerinin hazırlanışı hakkında bilgi verilmiştir. Bu
çalışmanın; yörenin yemek mirasının korunması ve kültürel tatların tanıtılması
bakımından gastronomi turizminin sürdürülebilirliğine katkı sağlaması
düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

gastronomi turizmi, yemek kültürü, Erzincan düğün yemekleri

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (1997). Erzurum ve Azerbaycan'da ortak olan bazı düğün gelenekleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (7); 121-126.
• Akgöl, Y. (2012). Gastronomi turizmi ve Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin gastronomi deneyimlerinin değerlendirilmesi. T.C. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• Akman, M. (1998). Yabancı turistlerin Türk mutfağından beklentileri, yararlanma durumları ve Türk mutfağının turizme katkısı üzerine bir araştırma. Doktora tezi (basılmamış), Ankara Üniversitesi, 145s., Ankara.
• Akyüz, N. (1981). Erzincan (şavak) tulum peynirinin yapılışı ve bileşimi. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg. 12(1); 85-111.
• Anonim. (2007). Türkiye’de turizm yatırım olanakları ve yatırım süreci. T.C. Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim. (2016a). http://www.erzincan.gov.tr/erzincan/cografi-yapisi/ (Erişim tarihi: 20.02.2016)
• Anonim. (2016b). http://www.erzincankulturturizm.gov.tr/TR,57400/erzincan-mutfagi.html (Erişim tarihi: 20.02.2016)
• Anonim. (2016c). https://tr.wikipedia.org/wiki/Babuko (Erişim tarihi: 25.02.2016)
• Anonim. (2016d). http://babukko.tarifi.com.tr/ (Erişim tarihi: 25.02.2016)
• Arslan, Ö. (2010). Yabancı turistlerin yiyecek içecek işletmeleri, personeli ve Türk mutfağına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi: Alanya örneği. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Artun, E. (1998). Adana mutfak kültürü ve Adana yemeklerinden örnekler. Adana: Çuktob Yayınları: 91.
• Arvas, A. (2013). Geçmişten bugüne geleneksel bir lezzet: İskilip dolması. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 229-239.
• Aydın, B. D. (2007). Erzincan tulum peyniri üretiminde alternatif yöntemlerin araştırılması. T.C. Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Kars.
• Başbuğ, F. (2012). Çağdaş Türk resim sanatında düğün teması. İdil, Cilt 1, Sayı 2; 166-178.
• Berber, O. (2009). Türk kültüründe eğlence ve birlik unsuru olarak düğünler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, sayı:10.
• Beşirli, H. (2011). Türk kültüründe güç, iktidar, itaat ve sadakatin yemek sembolizmi esasında değerlendirilmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, 58, 139-152.
• Birer, S. (1990). Türk mutfağının tarihsel gelişim süreci içerisindeki değişimi ve bugünkü durumu. Beslenme ve Diyetetik Dergisi, 19; 251-260.
• Çetin, C. (2008). Türk düğün gelenekleri ve kutsal evlilik ritüeli. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 48 (2); 111-126.
• Dereli, A. M. (1989). Ticari mutfak ders notları-1. Ankara: Turban Turizm A.Ş. Genel Müdürlüğü.
• Eren, S. (2007). Türk mutfağı ve Haccp sistemi; mutfak profesyonellerinin Haccp bilgilerinin ölçülmesi. I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu, 10-11 Nisan, Antalya, Türkiye.
• Ertaş, Y. ve Karadağ, G.M. (2013). Sağlıklı beslenmede Türk mutfak kültürünün yeri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2(1); 117-136.
• Green, G.P., Dougherty, M.L. (2008). Localising linkages for food and tourism: culinary tourism as a community development strategy. Community Development, 39(3); 148-158.
• Güler, S. (2008). Türk Mutfağının Değişim Nedenleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme, sayfa: 18-28. Anadolu Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Y.O. Yayınları. Eskişehir.
• Güler S. (2010). “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(26); 24-30.
• Gürsoy, D. (2011). Kuzeyden güneye doğudan batıya yöresel mutfağımız. 4. Baskı, Oğlak Yayınları, İstanbul, sayfa:87. Halıcı, N. (2009). Türk mutfağı. 1. Baskı, Oğlak Yayınları, İstanbul, sayfa:284.
• Hayli, S. (2002). Erzincan ovasında genel arazi kullanımı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1); 1-24.
• Hatipoğlu, A. (2010). İnançların gastronomi üzerine etkileri bodrumdaki beş yıldızlı otellerin mutfak yöneticilerinin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi.
• Karim, A. S. & Chi, G-Q. C. (2010). Culinary tourism as a destination attraction:an empirical examination of destinations' food image. Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(6), 531-555.
• Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2009). Genel turizm ilkeler ve kavramları. Turhan Kitabevi., 8. Baskı, 170 s., Ankara.
• Kurt, A., Çakmakçı, S. ve Çağlar, A. (1991). Erzincan tulum (şavak) peynirinin yapılışı, duyusal, fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerine bir araştırma. Gıda. 16 (5); 295-302.
• Lopez-Guzman, T. ve Sanchez-Canizares, S. (2012). “Gastronomy, Tourism and Destination Differentiation: A Case Study in Spain” Review of Economics & Finance, 1, 63-72.
• Naldan, F. (2014). Erzincan bakırcılığı. Turkish Studies ,Volume 9/10, Fall 2014; 775-796.
• Okumuş, B., Okumuş, F. ve McKercher, B. (2007). “Incorporatin Local and International Cuisines in The Marketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey”. Tourism Management 28, 253–261
• Renko, S., Renko, N., & Polonijo, T. (2010). “Understanding the role of food in rural tourism development in a recovering economy”. Journal of Food Products Marketing, 16(3), 309-324
• Sağır, A. (2012). Bir yemek sosyolojisi denemesi örneği olarak Tokat mutfağı. Turkish Studies - International periodical for the languages, literature and history of Turkish or Turkic, Volume 7(4); 2675-2695.
• Sürücüoğlu, M. S. ve Özçelik, A. O. (2005). Eski Türk besinleri ve yemekleri. Türk Mutfak kültürü üzerine araştırmalar. Cilt:12, Turk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayın No:34, Ankara, Birlik Matbaacılık, 7-54.
• Sürücüoğlu, M.S. Özçelik, A.Ö. ve Hasipek, S. (2001). Akdeniz mutfağı içerisinde Isparta mutfağının yeri. Isparta’nın Dünü, Bugünü, Yarını Sempozyumu, Bildiriler Cilt:3, S.D.Ü. Basımevi, s.53-64, Isparta.
• Talas, M (2005), “Tarihi Süreçte Türk Beslenme Kültürü ve Mehmet Eröz’e Göre Türk Yemekleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 18: s.273-283.
• Tezcan, M. (1997). Yemek kültürü üzerine dinsel etkiler. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları. Yayın No: 20. Birlik Matbaası, 1. Baskı, s.139-146, Ankara.
• Tuna, T. S. (2006). Türk dünyasındaki düğünlerde koltuklama ve kırmızı kuşak bağlama geleneği, Bilig, sayı 38; 149-160.
• Üner, E. H. (2014). Herşey dahil sistemde Türkiye gastronomi turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi. T.C. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Veren, E. (2012). Tokat-Başçiftlik ilçesinde evlenme gelenek ve görenekleri. Kümbet, sayı:28, 13-18.
• Yalçın-Çelik, D. (2010). Mengen’de özel gün yemekleri. Millî Folklor, Yıl: 22, Sayı: 86, 127-139.
• Yalçınyavuz, A. Ü. (2015). Erzincan kenti rekreasyon alanları kullanıcı tercihlerinin anketle analizi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Yılar, Ö. (2011). Erzurum’da erkeklerin bekârlığa veda partisi ‚kısır gecesi. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 45, 137-158.
• Yelegen, S. (2014). Erzincan mutfak kültürü ve yemekleri. CB matbaacılık, sayfa. 19-207, İstanbul.