TÜRKİYE’DE SON BEŞ YILDA HAYAT BİLGİSİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ ARAŞTIRMALARIN TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 35 - 52, 18.12.2017

Hüseyin Polat

Öz

Bu
araştırmanın amacı, Türkiye’de son beş yılda yapılmış lisansüstü çalışmaları
toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında değerlendirmek, cinsiyet bulgularının,
örneklemin demografik bilgilerinden öte eğitimsel bir değeri olup olmadığını
ortaya koymaktır. Eğitimde öğretmen ve öğrenciler için cinsiyet faktörü,
biyoloji bir farklılık dışında başarı, beceri, öğretim yöntem ve teknik seçimi
ve kullanımında bir değişken olmamaktadır. Türkiye’de 2012-2015 yıllarında
Hayat Bilgisi eğitimi ile ilgili yapılmış 36 lisansüstü çalışma, 12 bölümden
oluşan Tez İncelme Formu ile incelenmiştir. Bu araştırmada nitel araştırma
modeli ve doküman incelemesi tekniği kullanılmış, veriler içerik analizi
bilimsel yaklaşımı ile elde edilmiştir. Buna göre; lisansüstü araştırmacıların;
%64’ünün kadın, %36’sının ise erkek; akademik danışmanların; %33’ünün kadın,
%64’ünün erkek; akademik danışmanların unvanlarına göre; yardımcı doçentler
’in  %17’sinin kadın, %19’nun erkek,
doçentlerin %6’sının kadın, %25’nin erkek; profesörlerin %8’nin kadın,
%22’sinin erkek olduğu görülmüştür. Son beş yılda Hayat Bilgisi eğitim ile
ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların %28’inde ise cinsiyet faktörü bir
değişken olarak ele alınmıştır. Cinsiyet faktörünün bir değişken olarak
alındığı (%28) çalışmaların çoğunluğunda cinsiyete bağlı anlamlı bir farklılık
görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet değişkeni, Toplumsal cinsiyet eşitliği, Hayat Bilgisi eğitimi

Kaynakça

• Akınoğlu, O. (2005). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, edt. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek, Hayat Bilgisi Öğretimi, Ankara: PegemA yay. Arseven, A. (2001). Alan araştırma yöntemi (ilkeler, teknikler, örnekler),genişletilmiş 4. Baskı, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Aylaz, R., Güneş, G., Uzun, Ö. ve Ünal, S. (2014), Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 5(23), 183-189 Balcı, A. (2000). Sosyal bilimlerde araştırma,5. Baskı, Ankara: Pegem A yay. Boyu, A., Ayan, H ve Bilgin, İ. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Ev Teknolojilerinin Kullanımına Etkisi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 955-965. Büyüköztürk, Ş, Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi yay. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/10/141028_wef_kadin_esitlik, 27.11.2017 Dayan, C. (2016). Toplumsal cinsiyet ve kadın çalışmaları: konumlandırılmış akademik marjinallik, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Demirbilek, S. (2011). Cinsiyet ayrımcılığının sosyolojik açıdan incelenmesi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(511), 12-27. Dilek, Y. (1997). Okul öncesi çocukların toplumsal cinsiyet kimliği kazanmasında anne babaların rolü, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erden, M. ve Akman, Y. (1998). Eğitim psikolojisi, Ankara: Arkadaş yay. Gutek, G. (2006). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar, çev. Nesrin Kale, 3. Baskı, İstanbul: Ütopya yay. İslamoğlu, H. (2009). Sosyal Bilimlerde araştırma yöntemleri (spss uygulamaları),1. Basım, İstanbul: Beta Basım A.Ş. Kadayifci, E. (2015) Türkiye’de toplumsal cinsiyet temelli mühendis kültürü: inşası ve dönüşümü, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kaya, H. (2003). İlköğretimde kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rolü algılama ve sunumları: Burdur’da bir ilköğretim okulunda alan çalışması (2001-2002), yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kılıç, A. (2006). Türkiye’de toplumsal cinsiyet ve sosyal politika: pozitif ayrımcılık mı, yoksa kadınlar için ikinci sınıf vatandaşlık mı?, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. Krishnamurti, J. (2008) Eğitim üzerine, çev. Sayat Arslanoğlu, 1. Basım, İstanbul: Ayna yay. Macionis, J. (2012) Sosyoloji, Çev. Edt. Vildan Akan, 13. Basım, Ankara: Nobel Yayıncılık MEB,(2017). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 1, 2 ve 3. sınıflar), http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=144, 03.10.2017 Rusell, B. (1996). Eğitim üzerine, çev. Nail Bezel, İstanbul: Say yay. Saçan, S., Adıbelli, D., Metin, Ş., Korkmaz, M., Sevil, Ü., Gürkan, A., Şen, E., Karta, N. ve Şahbudak, E. (2015). Üniversite Öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi, Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 4-Sonbahar Kış Dönemi, 1-23. Slavin, R. (2013). Eğitim Psikolojisi, çev. Edt. Galip Yüksel, 10. Basımdan çeviri, Ankara: Nobel Akademik yay. Özçatal, E. (2011) Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 21-39. Sönmez, V. (2010). Hayat bilgisi öğretimi, 6. Baskı, Ankara: Anı yay. Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyalleri için içerik analizi ve uygulama örnekleri, İstanbul: Epsilon yay. TÜİK, İstatistiklerle Kadın, Haber Bülteni, 07 Mart 2016, sayı:21519, file:///C:/Users/Acer/Downloads/%C4%B0statistiklerle_Kad%C4%B1n_07.03.2016.pdf, 27.11.2017 Türe, D. (2015). Annenin annelik konseptinin ve toplumsal cinsiyet rolünün okul öncesi çocuklarda cinsiyet şemaları üzerindeki etkileri, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Torun, Y. (2002). Öğretmen öğrenci etkileşiminde toplumsal cinsiyet rollerinin sınıfta yeniden üretilmesine etkisi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tozlu, N. (1997). Eğitim felsefesi, İstanbul: MEB Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yay. http://www.yok.gov.tr/documents/10348274/11114827/14.pdf/8f975b8a-d0c9-4414-a67b-5ec7e4c75705, 27.11.2017