THE SITUATION OF EDUCATION IN OTTOMAN EMPIRE AT THE BEGINNING OF THE 2ND CONSTITUTIONAL PERIOD ACCORDING TO ÂYANZADE NAMIK EKREM’S (1878-1917) BOOKLET NAMED MAÂRİF

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, 67 - 78, 26.12.2014

İbrahim Türk

Öz

Education became a government task with reform movements in Ottoman Empire. It made progress in terms of quality and quantity in Tanzimat period. The reforms went on during Abdülhamid II period and the education system was made more centralized and the control was increased. Freedom to speak and write and old practices were criticized with the 2^nd constitutional period. One of those who criticized the education system was Âyanzade Namık Ekrem (1878-1917), one of the educators of the period. He criticized the current implementations in his booklet named “Maarif (Education)”. Accordingly, education leads to the existence and development of a people. Though Ottoman People was open to develop and it was possible to be supported by education, there were contrary implementations. People were unaware of science and skill, and civilization. The governors remained unresponsive to those. Teachers were appointed with favoritism. The salary of teachers was too low that they couldn’t make a living. Even those who didn’t receive training could be teacher. Those malpractices caused the bitter fruits, spoiled the education, and ruined the country. The most criticized side of the education during Abdülhamid II period is quality, as it is shown in that booklet. Thus, the problems weren’t solved and even they went on in the same way in later years.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, 2nd Constitutional period, Maârif (Education)

ÂYANZADE NAMIK EKREM (1878-1917)’İN MAÂRİF ADLI RİSALESİNE GÖRE II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ’NDE MAÂRİFİN DURUMU

Öz

Osmanlı Devleti’nde yenileşme hareketleriyle eğitim-öğretim işleri bir devlet görevi haline geldi. Tanzimat döneminde nitelik ve nicelik bakımından gelişme gösterildi. II. Abdülhamid döneminde ise reformlar devam ettirildi ve eğitim sistemi daha da merkezileştirilerek kontrol artırıldı. II. Meşrutiyet dönemiyle birlikte ise söz ve yazı özgürlüğüyle eskinin uygulamalarına eleştiriler getirildi. Eğitim sistemine eleştiri getirenlerden birisi de dönem eğitimcilerinden Âyanzade Namık Ekrem (1878-1917) idi. “Maârif” adlı risalesinde mevcut uygulamaları eleştirmekteydi. Buna göre bir milletin varlık ve ilerleme sebebi maârifdir. Osmanlı ulusu ilerlemeye açık bir toplum olmasına karşın ve bunun maârifle desteklenmesi mümkün olmasına karşın aksi uygulamalarla karşı karşıya kalmaktadır. Halk ilim ve marifetden, medeniyetten bi-haber. İdareciler buna kayıtsız. İltimasla öğretmen atanmakta. Öğretmen maaşları geçinemeyecek kadar düşük. Mektep görmemişler dahi öğretmen olabiliyor. Bu yolsuzluklar, fenalıklar doğuruyor ve maârifi bozuyor, ülkeyi mahvediyor. II. Abdülhamid dönemi maârifinin en çok tenkit edilen tarafı ilgili bu risalede de gösterildiği üzere nitelik yönüdür. Nitekim problemler çözüme ulaştırılmadan daha sonraki yıllara aynen devredilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, II. Meşrutiyet dönemi, Maârif

Kaynakça

• Akkutay, Ülker(1984). Enderun Mektebi, Ankara.
• Ayanzade Namık Ekrem(1326-1909). Maarif, Vatan İçin Faideli Kitaplar, İstanbul.
• Başgöz, İlhan Ve Wılson, E. Howard(1968). Türkiye Cumhuriyeti’nde Eğitim Ve Atatürk, Ankara.
• Bilim, Cahit Yalçın(2002). Türkiye’de Çağdaş Eğitim Tarihi (1734-1876), Eskişehir.
• Cihan, Ahmet(2004). Reform Çağında Osmanlı İlmiye Sınıfı, İstanbul.
• Ergin, Osman(1977). Türk Maarif Tarihi, İstanbul.
• Kazıcı, Ziya(2003). Osmanlı Vakıf Medeniyeti, İstanbul.
• Kodaman, Bayram(1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara.
• Kodaman, Bayram Ve Saydam, Abdullah(1992).“Tanzimat Devri Eğitim Sistemi”, 150. Yılında Tanzimat, Ankara.
• Mahmud Cevad İbnü’ş Şeyh Nafi(2002). Maarif-İ Umumiye Nezareti Tarihçe-İ Teşkilat Ve İcraatı, Yayına
• Hazırlayan: Mustafa Ergün, Tayyip Duman, Sebahattin Arıbaş, Hüseyin Dilaver, Ankara. Sakaoğlu, Necdet(1993). Osmanlı Eğitim Tarihi, İstanbul.
• SO-MEL, Selçuk Akşin(2010). Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi(1839-1908) İslamlaşma, Otokrasi Ve Disiplin
• The Medernization Of Public Education İn The Ottoman Empire 1839-1908 İslamization, Autocracy And Discipline, Çeviren: Osman Yener, İstanbul.
• UNAT, Faik Reşat(1964). Türkiye’de Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Ankara.