THE HISTORY OF OIL FIELD, PULK-BALIKLI (ÇAYIRLI-ERZİNCAN)

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 35 - 50, 16.07.2015

Deniz Akpınar Mustafa Altınbilek

Öz

In this study, all phases in the investigation of oil search Çayırlı-Erzincan in Pulk was evaluated with unearthed current documents and the results as a sample. In the meantime, to understand and determine the current state of historical processes of oil production efforts in our country, the study presented a more broadened research framework for those who are interested in the issue with a huge literature and archive data. The study firstly aimed to present the experienced developments of the oil production politics in different resources with gradually changing results and reasons. The study also aimed to display the effects of domestic and foreign developments on this issue which has still an unconvinced public opinion and includes many why questions. Undoubtedly, addresses in this study are Ottoman State and Republic of Turkey. In the study, having a chance of presenting documents and researches in both periods is also important for the evaluation oil politics together.

Anahtar Kelimeler

Erzincan, Ottoman State, Republic of Turkey, Oil.

PULK-BALIKLI (ÇAYIRLI-ERZİNCAN) PETROL SAHASININ TARİHİ SÜRECİ

Öz

Bu çalışmada, Çayırlı-Erzincan Pulk’taki petrol imkânlarının araştırılması sürecinde yaşanan bütün aşamalar, gün ışığına çıkmış mevcut belgeleriyle ve sonuçlarıyla bir örnek olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ülkemizdeki petrol üretimi çabalarının tarihi seyrini ve karşılaşılan durumları tespit etmede, sürecini, sanılanın ötesindeki literatür ve arşiv bilgilerini de katarak konuyla ilgilenecek araştırmacılara da daha kapsamlı bir araştırma çerçevesi sunulmuştur. Petrol üretim politikaları konusunda yaşanan gelişmeleri farklı bilgi kaynaklarında zamanla değişen çelişkin sonuçlarını ve nedenlerini de ortaya koyabilmiş olmak hedeflenmiştir. Neden ve niçin soruları bol olan ve günümüzdeki kamuoyu kanaatlerinin de pek ikna olmadığı bu konuda, iç ve dış bir takım gelişmelerin, süreçteki etkilerini de göz önüne serebilmiş olmak nihai hedeftir.  Şüphesiz konuya muhatap; Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’dir. Araştırma, her iki dönemde oluşan belgeleri ve çalışmaları bir arada değerlendirme fırsatını sunmak ve ayrıca petrol politikasının da bir arada değerlendirmesinin yapılabilmesi bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Pulk, Erzincan, Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti, Petrol.

Kaynakça

• ARŞİV KAYNAKLARI
• Osmanlı Arşiv Belgeleri11
• Türkiye Cumhuriyeti Arşiv Belgeleri
• RESMİ YAYINLAR Resmi Gazete
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri GAZETELER Akşam Cumhuriyet Haber 24 Ulus KİTAP VE MAKALELER
• Akkuş, M. (1964). .Erzincan-Tercan bölgesi detay petrol istikşaf etüdü raporu. M.T.A Raporu No: 4041. ,(Yayımlanmamış). Ankara
• Arpat, E. (1964). Erzincan'ın Çayırlı ilçesinin civarının ve uzak kuzeyinin genel jeolojisi ve petrol imkânları. M.T.A Raporu No: 4046. (Yayımlanmamış) Ankara.
• Aslan, B. (2004). Türkiye-Azerbaycan ilişkileri ve İbrahim Ebilov (1920-1923). Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Aslan, Y. (1997). Türkiye Komünist Fırkası'nın kuruluşu ve Mustafa Suphi: Türkiye komünistlerinin Rusya'da teşkilâtlanması, 1918-1921. Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Balıksoy, L. M. (1965). Türkiye’de Petrol Davası. Tarla Yayınevi, İstanbul .
• Birgili, Ş. ve Yurdakul, M. (1971). Çayırlı Neftlik-4 kuyu bitirme raporu. M.T.A Raporu No: 4822. Ankara (Yayımlanmamış).
• Bulut, C. (1965). Erzincan İ43 b3, İ44d1, 143 c2 paftaları kapsayan bölgenin detay petrol etüdü raporu. M.T.A Raporu No: 4140. Ankara (Yayımlanmamış).
• Bulut, C. ve Akyol, Z. (1966). Çayırlı Neftlik-1 kuyu bitirme raporu. M.T.A Raporu No: 4386. Ankara (Yayımlanmamış).
• Corpi, D. (1906). Pulk’ta Petrol Menbası Erzurum-Tercan, Rap. No: 206.
• Daudrix, (1907). Erzurum Vilayeti Tercan Kazası Dahilinde Pulk Köyü Civarındaki Petrol Zuhuratı Hakkında Rapor, Rap. No: 207.
• Demirel, M. (2001). Doğu Anadolu Petrol Yatakları ile İlgili Bir Belge. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(6), 29-32.
• Demirmen, F. (1965). Çayırlı ilçesi (Erzincan civarı) genel jeolojisi ve petrol olanakları. M.T.A Raporu No: 4845. (Yayımlanmamış).
• Durand, D.(1966). Milletlerarası Petrol Politikası, Tan Matbaası, İstanbul
• Ediger, Ş. V. (2006). Osmanlı'da Neft ve Petrol. ODTÜ Yayıncılık, Ankara.
• Eken, H. (2008). Bir Milli Mücadele Valisi ve Anıları, Kapancızâde Hamit Bey, Yedi Tepe Yayıncılık, İstanbul.
• Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti arşiv belgeleri numaraları sayfa içinde verilmiştir.
• Gedik, A. (2008). “Kemah-Erzincan-Çayırlı Yöresi Tersiyer Birimlerinin Jeolojisi ve Petrol Kaynak Kaya Özellikleri”, MTA Dergisi, 137, 1-26.
• Göksu, E. (1966). Türkiye’de Petrol. İstanbul Teknik Üniversitesi Yay, İstanbul.
• Göksu, E. (1996). Türkiye’de Petrol. İstanbul: İstanbul Teknik Üniv. Yayınları, İstanbul.
• Karabekir, K. (2008). İstiklâl Harbimiz II. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Karaca, A, Şen, Ö. ( 1993). Osmanlı Panayırları, Eren, İstanbul.
• Karasu, N. ve Özyardımcı, N.(1968). Çeşitli Yönleri ile Erzurum ve Çevresi, Ulusal Verem Savaş Derneği XXI. Kongresi ,27-30 Haziran 1968, Erzurum.
• Kılıç, Ü. (2009). ‘‘Erzurum’da Cafer Efendi Vakfı”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 41, 173-187.
• Konukçu, E. (1992). Selçuklulardan Cumhuriyet’e Erzurum. Ankara.
• Konyalı, H. İ. (1960). İbrahim Hakkı Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri İle Erzurum Tarihi, Ercan Matbaası, İstanbul.
• Kurat, Y. T. (1992). “1878-1919 Arasında Türk-Rus İlişkileri”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 16(27), 140.
• Kurtman, F. ve Akkuş, F. M. (1972). Doğu Anadolu’daki Ara Basenler Ve Bunların Petrol Olanakları”. Bulletin Of The Mineral Researchand Exploration İnstitüte Of Turkey, 77, 1-9.
• Lokman, K. (1957). Türk Petrol Âleminin Büyük Bir Kaybı, MTA Dergisi, 49, 158-163.
• Lucius, M. (1926). Pulk Petrol Mıntıkası. M.T.A Raporu No : 205. Ankara ( Yayınlanmamış Çalışma)
• M.T.A. Rapoları, Mercan - Tercan bölgesi detay petrol istikşaf etüdü raporu. Erzincan İ44-a3 veİ44-D4 paftaları. M.T.A. Raporu No: 4041 Ankara, 1964, (Yayımlanmamış).
• …………… (1969).“Türkiye'de Petrol Arama Amacıyla Yapılan Jeolojik Etütler”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, 72, 219-247.
• ……………… (1950).“Türkiye'de Bitümlü Tezahürlerin Stratigrafik Yayımı”. Maden Teknik Arama Enstitüsü Mecmuası, 40, 40-50.
• ………………. (1940). Erzurum ve Erzincan Vilayetlerindeki Petrol jeolojisi Araştırma Raporu. MTA Raporu No: 1248. Ankara.
• MacQueen, B. (2013). An IntroductiontoMiddle East Politics, SAGE Publications.
• Mutluer, M. ve Soykan, F. (1995). “Türkiye’de Madencilik ve Maden Yataklarının Coğrafi Dağılışı’’. Ege Coğrafya Dergisi, 8, 37-56.
• Öngör, S. (1964). Orta Doğu, Siyasi ve İktisadi Coğrafya, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Öymen, O. (2005). Küreselleşme Çağında Ulus-Devleti Korumak. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Pisoni, C. (1965). Tercan bölgesinin jeolojisi ve petrol olanakları. MTA Raporu No: 4446. Ankara (Yayımlanmamış).
• Roothan, P. J. (1939).Erzincan ve Erzurum vilâyetlerinin bilhassa petrol cephesinden jeolojik araştırmalarına ait muvakkat muhtasar rapor. M. T. A. Derleme Raporu No: 1116. Ankara.
• Selvi, H. (2000). Milli Mücadele'de Erzurum, (1918-1923), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi. Ankara.
• Stchepinsky, V. (1939). “Sivas Vilâyeti İdrokarbürleri ve Tuzlu Menbaları”. M. T. A. Dergisi, 17, 88-101.
• …………………. (1940). Erzincan Mıntıkasının Jeolojisi ve Maden Zenginlikleri, Alâeddin Kral Basımevi.
• ………………...(1940). “Erzincan Mıntıkasının Rusubi Yatakları”. M.T.A Dergisi, 19, 212-222.
• Taşman, E. C. (1949). “Petrolün Türkiye’de Tarihçesi”. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 39, 9-13.
• Tümertekin, E.(1970). Anglo-Amerika. İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü, İstanbul.
• Yavuz, N. (1995). “Erzincan Mütarekesi’nin Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi”.Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 17(28), 220.
• Yüksel, H. (1998).Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Hayatında Vakıfların Rolü (1585-1683), Ankara.