ORTAOKUL VE LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLERE YÖNELİK GÜVEN ALGILARI

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 71, 1120 - 1134, 15.07.2019

Neşe Dokumacı Sütçü Behçet Oral

https://doi.org/10.17755/esosder.466793

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada, ortaokul ve lise
öğrencilerinin öğretmenlere yönelik güven algılarını belirlemek amaçlanmıştır.
Araştırmanın çalışma grubu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ili
merkez ilçelerindeki okullarda öğrenim gören 185 ortaokul, 176 lise öğrencisi
olmak üzere toplam 361 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı
olarak açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin çözümlenmesinde
betimsel analiz kullanılmıştır. Ortaokul ve lise öğrencilerinin görüşlerini
yansıtmak amacıyla doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırmada elde edilen
bulgulara göre, ortaokul öğrencileri güvenilir
bir öğretmende bulunması gereken nitelikler olarak toplam 33 farklı özellik
belirtmişlerdir. Ortaokul öğrencilerine göre öne çıkan nitelikler sırasıyla öğretmenlerin
öğrencilerine şiddet uygulamaması,
mesleki yeterliklerinin olması, öğrencilerine adil davranması, sevgi göstermesi, iyi insan olması, esprili/eğlenceli olması, anlayışlı/hoşgörülü ve güler
yüzlü/samimi olmasıdır. Lise
öğrencileri güvenilir bir öğretmende bulunması gereken nitelikler olarak toplam
41 farklı özellik belirtmişlerdir. Lise öğrencilerine göre öne çıkan nitelikler
ise sırasıyla öğretmenlerin öğrencilerine karşı güler yüzlü/samimi olması, öğrencilerine anlayışlı/hoşgörülü davranması, şiddet
uygulamaması, mesleki
yeterliklerinin olması,
adil davranması, öğrencilerle
iletişiminin iyi olması, yardımsever olması, öğrencilerine zaman ayırması ve dürüst olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlere yönelik güven, Ortaokul öğrencileri, Lise öğrencileri

CONFIDENCE PERCEPTION OF SECONDARY AND HIGH SCHOOL STUDENTS TOWARDS TEACHERS

Öz

It
was aimed to determine the confidence perceptions of secondary and high school
students towards teachers in this study. The study group of the research
consists of total of 361 students, 185 of whom studied at secondary school and
176 of whom studied at high school, in the central districts of Diyarbakır
during the 2017-2018 academic years. The open-ended questionnaire was used as
data collection tool in the research. Descriptive analysis was used to analyze
the data obtained from the research. Direct quotations were included to study
for reflecting the views of the secondary and high school students. According
to the findings of the study, secondary school students stated a total of 33
different characteristics as qualifications which should be found in a reliable
teacher. The qualifications that stand out according to secondary school
students are that the teachers should not apply violence to their students,
have professional competencies, be fair towards their students, show affection,
be good people, be humorous / funny, be understanding / tolerant and good-humored/sincere,
respectively. High school students stated a total of 41 different
characteristics as qualifications which should be found in a reliable teacher.
The qualifications that stand out according to high school students are that
the teachers should be good-humored / sincere towards their students, behave understanding/tolerant
to their students, not apply violence, have professional competencies, behave
fairly, have good communication with students, be helpful, have time for their
students and be honest, respectively.

Anahtar Kelimeler

Confidence towards teachers, Secondary school students, High school students

Kaynakça

• Akbaba, S. (2004). Çocuk eğitimcileri ve sağlıklı psikolojik gelişim. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2).
• Akbaş, O. (2005). Lise birinci sınıf öğrencilerinin sınıf içi güven düzeylerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2).
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 1-13.
• Atik, S. (2016). Akademik başarının yordayıcıları olarak öğretmene güven, okula karşı tutum, okula yabancılaşma ve okul tükenmişliği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 29-62.
• Bilgic, O. ve Gumuseli, A. I. (2012). Research on teacher's level of trust to the collegues, the students and the parents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5470-5474.
• Bozkuş, K. ve Marulcu, İ. (2016). Öğretmen adaylarına göre etkili öğretmen nitelikleri. 8. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale, Türkiye.
• Bökeoğlu, Ö. Ç. ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 211-233.
• Bryk, A. S. ve Schneider, B. (2003). Trust in schools: A core resource for school reform. Educational leadership, 60(6), 40-45.
• Caine, R. N ve Caine, G. (2002). Beyin temelli öğrenme. (Çeviri Editörü: Gülten Ülgen) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1827-1847.
• Çetin, Ş. (2001). İdeal öğretmen üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 149, 29-37.
• Çınar, İ. (2007). Okullarda şiddet: Dağın iki yamacını görebilmek. Okullarda şiddet ve çocuk suçluluğu (Ed. A. Solak). Hegem Yayınları: Ankara.
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (37), 155-174.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-150.
• Dilekman, M. (2008). Etkili eğitim için etkili öğretmenlik. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2).
• Dilekmen, M. (2001) İlköğretim sınıf öğretmenlerinin sınıf içi davranışları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 276,31-36.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.
• Esmer, Y. (1999). Devrim, evrim, statüko: Türkiye’de sosyal, siyasal, ekonomik değerler. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Goddard, R. D., Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (2001). A multilevel examination of the distribution and effects of teacher trust in students and parents in urban elementary schools. The Elementary School Journal, 102(1), 3-17.
• Güçlü N. (2000). Öğretmen davranışları. Millî Eğitim Dergisi, 147, 21-23.
• Güneri Yöyen, E. (2017). Şiddet türleri ve kişilik özellikleri. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 1(1), 35-50.
• Güneri, E. (2016). Akıl hastalıkları ve şiddet: Şiddetim insanlığımdan, deliliğimden değil, İstanbul: Gelişim Üniversitesi Yayınları.
• Güven, S. ve Akdağ, M. (2002). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin sınıf yönetimi etkinliklerine ilişkin öğrenci algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(1), 69-80.
• Güvenç, G. ve Aktas, V. (2006). Ergenlik döneminde yas, toplumsal cinsiyet, bireysel ve ilişkisel tutumlar, benlik değeri ve yasam becerilerine ilişkin algı arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 45.
• Hosmer, L. T. (1995). Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review, 20, 379-403.
• Imber, S. (1973). Relationship of trust to academic performance. Journal of Personality and Social Psychology, 28, 145–150.
• Kızıltepe, Z. (2002). İyi ve etkili öğretmen. Eğitim ve Bilim, 27 (126).
• Lee, S. J. (2007). The relations between the student–teacher trust relationship and school success in the case of Korean middle schools. Educational Studies, 33(2), 209-216.
• Maslow, A. (1996). Dinler, değerler ve doruk deneyimler. (Çeviren: H.Koray Sönmez). İstanbul: Kuraldışı Yayınları.
• Menteş, C. (2011). İlköğretim okulu 5. sınıf öğrencilerinin öğretmenlerine olan güven düzeyleri ile derse katılım düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Electronic Journal. [Online]: http://oyegm. meb. gov. tr/yet/index. htm. adresinden, 15.
• Mishra, J. ve Morrissey, M. A. (2000). Trust in employee/employer relationships: A survey of west Michigan managers. Seidman Business Review, 6(1), 9.
• Mitra, D. L. (2009). Collaborating with students: Building youth-adult partnerships in schools. American Journal of Education, 115, 407–436.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel güven ve iş doyumu: Özel bir sektörde uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
• Özan, M. B. ve Özdemir T. Y. (2013). İlköğretim kurumu öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri: Nitel bir çalışma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(3), 469-486.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Özer, N., Dönmez, B. ve Atik, S. (2016). Ortaokul ve lise öğrencilerinin okul müdürüne ve öğretmenlere güven düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 259-280.
• Öztürk, Ç. ve Aydın, B. (2012). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 485-504.
• Parlaz, A. E., Tekgül, N., Karademirci, E. ve Öngel, K. (2012). Ergenlik dönemi: Fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. Turkish Family Physıcian, 3(4), 10-17.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 307-331.
• Polat, S. ve Tastan, M. (2009). Yükseköğretim öğrencilerinin öğretim elemanlarına güven düzeyi ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Education Sciences, 4(2), 558-574.
• Stanton, H., (1985) What makes a good teacher? Education nevs, Australian education index,19.
• Taşkaya, S. M. (2012). Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 283-298.
• Tezcan, M. (1981). Kuşaklar çatışması: Okuyan ve çalışan gençlik üzerine bir araştırma. Kadıoğlu Matbaası.
• Tikunoff, W., Berliner, D. & Rist, R. (1975). An ethnographic study of the fourty classrooms of the beginning teacher evaluation study. Technical Report No. 75-10-5, Far West Laboratory, San Francisco.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of Educational Research, 70(4), 547-593.
• Ubuz, B. ve Sarı, S. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 53-61.
• Uğurlu, C. T. ve Arslan, C. (2015). Öğretmenlerin örgütsel kimlik ve okula güven düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 14(1).
• Ünsal, P. (2004). Örgütsel ortamlarda güven algısı. Türk Psikoloji Yazıları, 7, 23-48.
• Van Maele, D. ve Van Houtte, M. (2011). The quality of school life: Teacher-student trust relationships and the organizational school context. Social Indicators Research, 100(1), 85-100.
• Van Maele, D. ve Van Houtte, M. (2012). The role of teacher and faculty trust in forming teachers' job satisfaction: Do years of experience make a difference?. Teaching and Teacher Education, 28(6), 879-889.
• Wooten, A. G. ve McCroskey, J. C. (1996). Student trust of teacher as a function of socio‐communicative style of teacher and socio‐communicative orientation of student. Communication Research Reports, 13(1), 94-100.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., ve Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Qafqaz University Publications, 172.
• Yörük, D. ve Tezcan, H. (2009). Öğrenci görüşlerine göre etkili öğretmenin özellikleri. Milli Eğitim, 183, 219-227.
• Zand, D. E. (1972). Trust and managerial problem solving. Administrative science quarterly, 229-239.