ACCORDING TO SICILL-I AHVAL REGISTERS ALI EMIRI'S SICIL RECORD

Yıl 2013, Cilt: 12 Sayı: 45, 1 - 17, 01.01.2013

Sadettin Baştürk

Öz

Abstract
Knowledge and wisdom-loving, a good poet, prose master, with a strong love of country, which has seen the establishment of the Republic of Turkey, Ali Emîrî Efendi was an Ottoman intellectuals is Diyarbekirli lived between 1857-1924. By finding valuable work of Kashgarli Mahmud, "Divan-i Lugati't-Turk", Ali Emîrî Efendi offered of the service of the realm of science. He also formed his own library and by saying that "this library is my nation" he gave to charity his library to the nation. Carried out by the Chairman of the Department Classification between the years of 1918-1921, thousands of Ottoman document of the Prime Ministry Ottoman Archives are sorted and bearing its name, "Ali Emîrî Classification" has been produced. In addition he brought the many works to the world of science, he produced own works, published magazines and he wrote scientific articles in various journals. As well as Ali Emiri Efendi was the historical personality, a period of 1877 until 1909, for more than 30 years, served in various capacities as an officer of the Ottoman Empire. Ottoman Empire started to record for information about the civil service officers Ali Emiri of the years of the occurrence of tenure in the second half of century XIX. by The Commission of Sicill-i Ahval, established on 1879. In this article, according to the records Sicill-i Ahval Commission as an officer of the Ottoman Empire will be included in the records of Ali Emîrî Efendi.
To date, although many articles were written about the life of Ali Emîrî Efendi, these records are not applied at all. Therefore, this article about the life of Ali Emîrî Efendi revealing an official document and will be offered the service of the realm of science.
Key Words: Ali Emîrî Efendi, Ottoman Empire, Sicill-i Ahval Registers.

Anahtar Kelimeler

Ali Emîrî Efendi, Ottoman Empire, Sicill-i Ahval Registers.

SİCİLL-İ AHVL DEFTERLERİNE GÖRE ALİ EMÎRÎ EFENDİ'NİN SİCİL KAYDI

Öz

Öz
İlim ve irfanı seven, iyi bir şair, nesir ustası, kuvvetli bir vatan sevgisine sahip, Türkiye Cumhuriyeti'nin de kuruluşuna şahitlik etmiş bir Osmanlı aydını olan Ali Emîrî Efendi Diyarbekirli olup 1857-1924 yılları arasında yaşamıştır. Kaşgarlı Mahmud'un "Dîvân-ı Lügâti't-Türk" isimli kıymetli eserini bularak ilim aleminin hizmetine sunmasının yanısıra oluşturduğu kendi kütüphanesini milletimin kütüphanesidir diyerek milletine bağışlayan bir ilim adamıdır. 1918-1921 yılları arası Tasnif Dairesi Başkanlığını yürüttüğü esnada Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde binlerce Osmanlı vesikası tasnif edilerek kendi adıyla anılan "Ali Emîrî Tasnifi" meydana getirilmiştir. İlim alemine kazandırdığı bir çok eserin yanısıra kendisi de birçok eser telif etmiş, mecmua, dergi çıkarmış, çeşitli dergilerde ilmi makaleler yazmıştır. Ali Emîrî Efendi, tarihe mâlolmuş bir kişilik olmasının dışında 1877'den 1909 yılına kadar 30 yılı aşkın bir süre Osmanlı Devleti'nin bir memuru olarak çeşitli kademelerde görev ifa etmiştir. Osmanlı Devleti ise Ali Emîrî'nin memuriyet yıllarının geçtiği XIX. asrın ikinci yarısında devlet hizmetindeki memurlara dair bilgileri 1879 tarihinde kurduğu Sicill-i Ahval Komisyonu'nca kaydetmeye başlamıştır. Bu makalede Sicill-i Ahval Komisyonu kayıtlarına göre Osmanlının bir memuru olarak Ali Emîrî Efendi hakkındaki kayıtlara yer verilecektir.
Bugüne kadar Ali Emîrî Efendi'nin hayatına dair birçok yazı kaleme alınmış olmasına rağmen bu kayıtlara hiç başvurulmadığı görülmektedir. Dolayısıyla bu makalede Ali Emîrî Efendi'nin hayatına dair bir resmi belge günışığına çıkarılarak ilim aleminin hizmetine sunulmuş olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ali Emîrî Efendi, Osmanlı İmparatorluğu, Sicill-i Ahval Defterleri.

Anahtar Kelimeler

Ali Emîrî Efendi, Osmanlı Đmparatorluğu, Sicill-i Ahval Defterleri.

Kaynakça

• Boa. dh.said, 0010, s. 659-660.
• Ahmed Refik; “Ali Emîrî Efendi-Hayat ve Âsârı”, TOEM, 1/78 (1340), s. 45-51.
• Aksakal, Ali, “Ölümünün 60. Yılında Kitap Dostu Ali Emîrî Efendi”, TK, XXII/250 (1984), s. 25-28. Ali Emîrî Efendi, Osmanlı Vilâyât-ı Şarkıyyesi, (Haz. K. Z. Taş-S. Baştürk-S. Sarı), Ankara 2005.
• Ali Emîrî Efendi, Tezkîre-i Şuârâ-i Amid I, Đstanbul 1328.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, (Çev. C. Üçok), Ankara 2000.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Đstanbul 2000.
• Beysanoğlu, Şevket, Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları II, Đstanbul 1959.
• Gündüz, Ahmet, “Sicill-i Ahval Defterlerine Göre Kayserili Müslim ve Gayrimüslim Memurların Aldıkları Madalya, Rütbe ve Nişanlar (M. 1879-1909)”, History Studies International Journal of History, Volume 3/3, 2011, s.123-145. http://www.yazmakutup.gov.tr/millet/aliemirikimdir.html, http://www.milletkutup.gov.tr/ali_efendi_hayati.html
• İbnü’l-emin Mahmud Kemal, Son Asır Türk Şairleri I, Đstanbul 1930.
• Tayşi, M. Serhan, “Ali Emîrî Efendi”, TDVĐA, C. II, s. 390-391. Tevfikoğlu, Muhtar, Ali Emîrî Efendi, Ankara 1989.