1002 NUMARALI TAHRİR DEFTERİNE GÖRE ŞEHRİZOL

Yıl 2014, Cilt: 24 Sayı: 1, 297 - 310, 31.01.2016

Ünal Taşkın

https://doi.org/10.18069/fusbed.66352

Öz

Kuruluşu hakkında rivayetler bulunan Şehrizol şehri, pek çok kültür için önem arz etmektedir. Selçuklularla birlikte yoğun bir Türkmen yerleşmesine sahne olan bölge, birçok devlet ve yerli beylik tarafından idare edilmiştir. Osmanlıların Irakeyn seferi sonunda ele geçirilen Şehrizol’da tam bir denetim sağlamak zaman aldı. Osmanlı Safevî mücadelelerinde sıklıkla el değiştiren bölge, genelde Osmanlıların elinde kaldı. Bu çalışmada bölgede yapılan ilk tahrir sonuçlarına göre, Şehrizol’un idarî, iktisadî ve nüfus durumu üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şehrizol, idare, iktisat, nüfus

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Tahrir Defteri (TD), no: 1002
• Araştırma ve İncelemeler
• Akdağ, Mustafa, “Osmanlı Müesseseleri Hakkında Notlar”, DTCFD, XIII/1-2, 1995, s. 27-51.
• Ayan, Ergin, “Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Dağılma Sürecinde Huzistan Avşarları”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/18, 2011, s. 183-195.
• Ayan, Ergin, “Selçuklu-Kıpçak İlişkileri”, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, (2009-II), s. 105-127.
• Barkan, Ömer Lütfi, “Öşür”, İA, IX, s. 485-488.
• Barkan, Ömer Lütfi, XV ve XVI inci Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukuki ve Malî Esasları Kanunlar I, İstanbul 1943.
• Bayatlı, Nilüfer, “Kuzey Irak’ta Şehrizor (Süleymaniye) ve Osmanlı Hakimiyeti”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Ocak 2004, s. 43-46.
• Baykara, Tuncer, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I-Anadolu’nun İdari Taksimatı, Ankara, 1988.
• Biçer, Bekir, “Selçuklular ve Kürtler”, JASSS, 6/2, 2013, s. 165-202.
• Çağatay, Neşet, “Osmanlı İmparatorluğunda Re’ayadan Alınan Vergi ve Resimler”, AÜDTCFD, V (Ankara, 1947), s. 483-511.
• Çakar, Enver, XVI. Yüzyılda Haleb Sancağı (1516-1566), Elazığ, 2003
• Çakar, Enver, Doğu Akdeniz Sahilinde Bir Osmanlı Sancağı: Trablus (1516-1579), Ankara, 2012.
• Emecen, Feridun, “Baştina”, DİA, IV, İstanbul 1992, s. 135-136.
• Emecen, Feridun, “Çift Resmi”, DİA, VIII, İstanbul, 1993, s. 309-310.
• Ercan, Yavuz, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar”, Belleten, LV/213, Ankara, 1991, s. 371-391.
• Ergenç, Özer, XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya, Ankara, 1995
• Gökbilgin, Tayyib, “Nahiye”, İA, IX, İstanbul, 1964, s. 37-39.
• Gökbilgin, Tayyib, XV-XVI. Asırlarda Edirne Paşa Livasındaki Has-Mukataa Mülk ve Vakıflar, İstanbul, 1952.
• Göyünç, Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara, 1991.
• Göyünç, Nejat,”Hâne”, DİA, XV, İstanbul, 1997, s. 552-553.
• Grohmann, A., “Öşür”, İA, IX, s. 482-485.
• Gündüz, Ahmet, “Şehrizol”, DİA, XXXVIII, İstanbul, 2010, s. 473-475.
• İlhan, Mehdi, “XVI. Yüzyılda Şehrizol Vilayeti”, OTAM, IV, Ankara, 1993, s. 161-170.
• İnalcık, Halil, “Osmanlılarda Raiyyet Rüsumu”, Belleten, XXIII/92 (Ankara, 1959), s. 575-610.
• Kafesoğlu, İbrahim, “Kök-Böri”, İA, VI, İstanbul, 1977, s. 885-892.
• Karamursal, Ziya, Osmanlı Mali Tarihi Hakkında Tetkikler, Ankara 1999.
• Kılıç, Orhan, “Ocaklık Sancakların Osmanlı Hukukunda ve İdarî Tatbikattaki Yeri”, FÜSBD, 11/1, Elazığ, 2001, s. 257-274.
• Kılıç, Orhan, 18. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devletinin İdari Taksimatı–Eyalet ve Sancak Tevcihatı, Elazığ, 1997.
• Kılıç, Orhan, XVI. Yüzyılda Adilcevaz ve Ahlat (1534-1605), Ankara, 1999.
• Kılıç, Remzi, Kanuni Devri Osmanlı-İran Münasebetleri (1520-1566), İstanbul, 2006.
• Kunt, İ. Metin, Sancaktan Eyalete 1550-1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi, İstanbul, 1978.
• Küpeli, Özer, “Irak-ı Arap’ta Osmanlı-Safevi Mücadelesi (XVI-XVII. Yüzyıllar), History Studies Ortadoğu Özel Sayısı, 2010, s. 227-244.
• Kütükoğlu, Mübahat S., XV. ve XVI. Asırlarda İzmir Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı, İzmir, 2000.
• Le Strange, Guy, The Lands of the Eastern Caliphate (Mesopotamia, Persia and Central Asia from the Moslem Conquest to the Time of Timur), Cambridge, 1930.
• Minorsky, V., “Sinne”, İA, X, İstanbul, 1979, s. 681-683.
• Minorsky, V., “Şehrizur”, İA, XI, İstanbul, 1979, s. 396-399.
• Orhonlu, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı, İstanbul, 1987.
• Sahillioğlu, Halil, “Osmanlı Döneminde Irak’ın İdari Taksimatı”, (Arapçadan çeviren: Mustafa Öztürk), Belleten, LIV (1991), s. 1233-1257
• Şahin, İlhan, “Mezraa”, DİA, XXIX, Ankara, 2004, s. 546-547.
• Şahin, İlhan, “Nahiye”, DİA, XXXII, İstanbul, 1992, s. 306-308.
• Taşkın, Ünal, “1540 (h. 947) Tarihli Kanunnamelere Göre Musul, Amid ve Erzurum Sancaklarında Ziraî Gelirlerin Mukayeseli Tahlili”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/2, Spring, S. 2, (Ed. Prof. Dr. Gürer Gülsevin- Dr. Mehmet Dursun Erdem), s. 632-653.
• Taşkın, Ünal, Osmanlı Devleti’nde Kullanılan Ölçü ve Tartı Birimleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2005.
• Taşkın, Ünal, Osmanlı İdaresinde Safed (1516-1600), Elazığ, 2011.
• Taşkın, Ünal, “Rüsum-ı Örfiye”, Tarih Okulu, XIV, İzmir, 2013, s. 55-73.
• Ünal, M. Ali, “Arûs Resmi”, Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul, 2011.