TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN TEMEL SORUNLARI, ÖZERKLİK ÖZLEMİ VE MİSYON ARAYIŞLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 26 Sayı: 1, 191 - 208, 21.04.2016

Cahit Bağcı

https://doi.org/10.18069/fusbed.72520

Cited By: 1

Öz

Türk yükseköğretim sistemi ve üniversiteler her zaman tartışılan konuların en başında yer almıştır.
Gerek üniversitelerin yönetim biçimleri ve özerklik konusu, gerekse akademik dünyanın özgürlüğü, insan
kaynağı yetiştirme biçimleri, geleceğin mesleklerine olan talep, üniversite, ideoloji, siyaset ilişkisi sürekli
tartışılmış ve bu çerçevede üniversitelerin algısında kısmi kırılmalar yaşanmıştır. Bu makalede, Türk
üniversitelerinin temel sorunları, özerklik özlemi ve misyon arayışları analiz edilmeye çalışılmış ve bazı
öneriler belirtilmiştir. Eğitimde yaşanan sayısal gelişmelere rağmen Türkiye ölçeğinde eğitim, ‘sürdürülebilir
bir ekonomik ve sosyal kalkınma için gerekli beşeri sermaye formasyonunun oluşturulması’ olarak
tanımlanabilecek hayati ve merkezi rolü oynamaktan henüz çok uzaktır. Türkiye'de bir taraftan beşeri
sermayenin gelişimine katkı sağlamak ama diğer taraftan da yenilikçi ve rekabetçi bir üretim modelini hayata
geçirebilmek ve küresel ekonomi içinde yer bulabilmek için eğitim sistemimiz ve üniversitelerimiz üzerine
yapılması gerekenler öneriler olarak sıralanmıştır. Kuşkusuz bu önerilerin bir kısmı bir sorgulamadan çıkış
modelleri üretilmesine katkı sunabileceği gibi, uygulanabilir nitelikte somutluklara da sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Üniversite, YÖK, Özerklik, Akademik Özgürlük, Erişim, Finansman

Anahtar Kelimeler

Göçerler, toplumsal çöküş, coğrafi potansiyel, toplumsal yapı

Kaynakça

• Agger, Ben (2011), Sanal Benlik, çev. Hacıoğlu, Volkan, Babil Yayınları, İstanbul
• Akşit, Bahattin (2012), “Türkiye’de Modernleşmelerin ve Modernliklerin Kavramlaştırılması: M. B. Kıray’ın Araştırma Programından Yola Çıkan Bir Kuramlaştırma Denemesi”, Değişmenin ve Geçiş Toplumunun Sosyoloğu: Mübeccel B. Kıray, Y. Hazırlayan, Sezgin Tüzün, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Alagöz, Celal Arif (1938), Anadolu’da Yaylacılık, Cumhuriyet Halk Partisi Yayını Ankara Halkevi, Ankara.
• Giddens, Anthony (2000), Sosyoloji, Yayına Hazırlayan: H. Özel ve C. Güzel, Ayraç Yayınları, Ankara.
• Bal, Hüseyin (1997), Alevi-Bektaşi Sosyolojisi, Ant Yayınları, İstanbul.
• Beşikçi, İsmail (1968), Doğu Anadolu’daki Göçebe Kürt Aşiretlerinde Toplumsal Değişme (Geçiş Halindeki Toplumlar), Erzurum.
• Beşikçi, İsmail (1970), Doğu Anadolu’nun Düzeni (Sosyo-ekonomik ve Etnik Temeller), e Yayınları, Ankara.
• BOA/Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Y.PRK. BŞK.26/85,27 Z 1309 (23 Temmuz1982).
• Burkay, Kemal (1992), Geçmişten Bugüne Kürtler ve Kürdistan, Deng Yayınları, İstanbul.
• Cole, Stephan (1999), Sosyolojik Düşünme Yöntemi Sosyoloji Bilimine Giriş, çev. B. Demirkol, Vadi Yayınları, Ankara.
• Çakır, Sabri (1989), "Doğu Anadolu Göçerlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi no. 2, s. 41-57.
• Dizadji, Ali Mahmoudi (1973), Deşt-i – Mişan Bölgesinde Göçebe Hayat, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Beşeri ve İktisadi Coğrafya Kürsüsü Doktora Tezi’nin yayınlanan Göçebe Hayat konusunu içine alan bölümü, Mayataş Matbaacılık ve Neşriyat, İstanbul.
• Dönmezer, Sulhi (1982), Sosyoloji, Savaş Yayınları, Ankara.
• Emecan, Feridun (2000), “Batı Anadolu’da Yörükler”, Anadolu’da ve Rumeli’de Yörükler ve Türkmenler Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
• Emiroğlu ve Aydın (Ed.) ( 2003), Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Ercan, Fuat (2011), Kırsal Yapıda Toplumsal Değişme, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Eriksen, Thomas Hylland (2009), Küçük Yerler Derin Mevzular Sosyal ve Kültürel antropolojiye Giriş, çev. Fahriye Adsay, Avesta Yayınları, İstanbul.
• Erinç, Sırrı (1953), Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Erkilet, Alev (2013), Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları, Hece Yayınları, Ankara.
• IOM (Göç Terimleri Sözlüğü) (2009), Uluslararası Göç Hukuku, Uluslararası Göç Örgütü.
• Gökçe, Birsen (2004), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumları, Savaş Yayınları, Ankara.
• Hançerlioğlu, Orham (1986), Toplumbilim Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Havıland vd., William A. (2008), Kültürel Antropoloji, çev. İ. Deniz Erguvan Sarıoğlu, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• İbn Haldun (2011), Mukaddime, 1. Cilt, Haz. Süleyman Uludağ, Dergah Yayınları, İstanbul.
• Khazanov, Anatoly M. (1984), Nomads and the Outside World, translated by Julia Crookenden ; with a foreword by Ernest Gellner, Madison: The University of Wisconsin Press.
• Kıray, Mübeccel B. (1964), Ereğli: Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, Başbakanlık D. P. Teşkilatı Yayınları, Ankara.
• Kongar, Emre (2012a), Türk Toplumbilimcileri, Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Kongar, Emre (2012b), Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Nirun, Nihat (1991), Sistematik Sosyoloji Yönünden Sosyal Dinamik Bünye Analizi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara
• Okumuş, Ejder (2007), Toplumsal Çöküş Teorileri, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Ozankaya, Özer. (1999). Toplumbilim, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Sorokin, A. Pitirim, (1972), Bir Bunalım Çağında Toplum Felsefeleri, çev. Mete Tunçay, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Slattery, Martin (2007), Sosyolojide Temel Fikirler, haz. Tatlıcan ve Demiriz, Sentez Yayıncılık, Bursa
• Smith, Anthony D. (1996), Toplumsal Değişme Anlayışı, Çev. Ülgen Oskay, Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Spengler, Oswald (1997), Batının Çöküşü, Çev., Giovanni Scognamillo – Nyray Sengelli,Dergah Yayınları, İstanbul.
• Stowasser, Barbara (1984), "İbn Khaldun'un Tarih Felsefesi: Devletlerin ve Uygarlıkların Yükselişi ve Çöküşü", çev. N. Abadan-Unat, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, cilt: 39, no: 1-4, yıl: 1984.
• Taşdelen, Hacı Musa (1997), Göçerlerin Şehirleşmesi, (Beritan Aşireti Örneği) , Turan Yayınları, İstanbul.
• Tezcan, Mahmut (1969), “Memleketimizde Köy Yaşantısının Bazı Toplumsal Sorunları ve Çözüm Yolları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1.
• Thevenin, Michaël (2011), Kurdish Transhumance: Pastoral practices in South-east Turkey”, http://www.pastoralismjournal.com/content/1/1/23.
• Toynbee, Arnold (1978), Tarih Bilinci, Cilt 1, Çev. Murat Belge, Bateş Yayınları, İstanbul.
• Tunçdilek, Necdet (1967), Türkiye İskan Coğrafyası – Kır İskanı, İstanbul Üniv. Edebiyat Fak. Yay. No. 1283, Coğrafya Enst. Yayınları, İstanbul.
• Tunçdilek, Necdet (1978), Türkiye’nin Kır Potansiyeli ve sorunları, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Yayınları.İstanbul.
• TÜİK (Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu), (2011), “Türkiye’de Sayım Yıllarına Göre Nüfus”, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=202, İnd. Tarihi: 10.06.2013).
• Türkçe Sözlik (1998), Haz. İ. Parlatır, N. Gözaydın, H. Zülfikar, B. T. Aksu, s. Türkmen ve Yılmaz, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Türkkahraman, Mimar ve Tutar, Hüseyin (2009), “Sosyal Değişme, Bütünleşme ve Çözülme Bağlamında Toplumda Farklı Kültür ve Anlayışların Yeri ve Önemi”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 1 (1): 17-32, http://alanyadergi.akdeniz.edu.tr/_dinamik/164/17.pdf
• Yalçın, B. C., (1986), Sheep and Goats in Turkey, FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF UNITED NATIONS, ROME, http://www.fao.org/3/a-ah224e.pdf
• Yalçın-Heckmann, Lale (1993), “Aşiretli Kadın: Göçer ve Yarı-Göçer Toplumlarda Cinsiyet Rolleri ve Kadın Stratejileri”, Kadın Bakış Açısından Kadınlar, Yayına Hazırlayan Şirin Tekeli, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yazıcı, Mehmet (2011), Alevilik / Alevi Deyişlerinin ve Gülbanglarının Sosyolojik Analizi, Çıra Yayınları. İstanbul.
• Yazıcı, Mehmet (2013a), "Yaşayan Tanıkların Yaşanmışlıkları Işığında Geleneksel Kürt Aile Yapısı ve Aile İçi İlişkiler", Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler Uluslararası Sempozyumu (06-08 Eylül 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, Bingöl.
• Yazıcı, Mehmet (2013b), “Toplumsal Değişim ve Sosyal Değerler”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer.
• Yazıcı, Mehmet (2014), “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, Sayfa: 209-223,
• Yılmaz, Anıl ve Telci, Cahit (2010), “Türk Kültür Terminolojisinde Göç Kavramı Üzerine”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, cilt 7, Sayı 2.