Distribution of the As, Cu, Mn, Pb, Zn in the Verbascum euphraticum L. Root and Growing on Stream Sediments in the Geli Dere (Baskil-Elazığ) Vicinity

Yıl 2015, Cilt: 27 Sayı: 1, 73 - 84, 01.03.2015

Hatice Kara Leyla Kalender

Öz

Biochemical prospection is a study carried out with data of plant chemistry and applied intensively and successfully throughout the world. This study includes As, Cu, Mn, Pb and Zn content of the upper level sand bar along wide and shallow Baskil-Geli Dere drainage system which is included within the class of braided river and Verbascum euphraticum L. growing on its. In this study, As, Cu, Mn, Pb and Zn contents of stream sedimentand Verbascum euphraticum L. (local name: mullein) roots were compared and investigated bioindicator and bioaccumulator features of Verbascum euphraticum L. roots, As 22.5-176.9 mg kg−1, Cu 42.46148.73 mg kg−1, Mn 736-1093 mg kg−1, Pb 29.34-106.57 mg kg−1 and Zn 91.1-303.2 mg kg−1 contents were determined in stream sediments along the Geli Dere, and As 2.2-22.2 mg kg−1, Cu 53.59-116.95 mg kg−1, Mn 62-344 mg kg−1, Pb 2.43-45.22 mg kg−1, Zn 64.7-158 mg kg−1 in Verbascum euphraticum L. roots at the same sites. The calculated bioaccumulator factor values of As, Cu, Mn, Pb and Zn are range from 0.09 to 0.7; 0.49 to 2.24; 0.09 to 0.34; 0.08- to 0.95; 0.34 to 1.73, respectively. As a result, it can be said that Verbascum euphraticum L. roots for Cu and Zn may be used bioindicator and bioaccumulator plant and successfully for biogeochemical prospecting

Anahtar Kelimeler

Verbascum euphraticum L., Stream Sediment, Biogeochemical Prospecting

Geli Dere (Baskil-Elazığ) Çevresindeki Verbascum euphraticum L. Köklerinde ve Üzerinde Yetiştiği Dere Sedimentindeki As, Cu, Mn, Pb ve Zn’nun Dağılımı

Öz

Bitki kimyası verilerden yararlanılarak yapılan prospeksiyon çalışması olan biyojeokimyasal prospeksiyon
dünyada başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Bu çalışmada, örgülü nehir sınıfına giren geniş ve eğimi oldukça
düşük Baskil-Geli Dere drenaj sistemi boyunca kum barları üzerinde yetişen Verbascum euphraticum L. (yerel
adı: sığırkuyruğu) kökleri ve dere sedimenti örneklerinde As, Cu, Mn, Pb ve Zn değerleri karşılaştırılarak
Verbascum euphraticum L.’nin biyojeokimyasal prospeksiyon çalışmalarında biyoindikatör veya
biyoakümülatör olma özelliği araştırılmıştır. Geli Dere boyunca alınan dere sedimentlerinde As 22,5-176,9 mg
kg−1, Cu 42,46-148,73 mg kg−1, Mn 736-1093 mg kg−1, Pb 29,34-106,57 mg kg−1 ve Zn 91,1-303,2 mg kg−1,
Verbascum euphraticum L. kökünde ise As 2,2-22,2 mg kg−1, Cu 53,59-116,95 mg kg−1, Mn 62-344 mg kg−1
, Pb2,43-45,22 mg kg−1 ve Zn 64,7-158 mg kg−1 değerler arasındadır. Biyoakümülatör faktör değerleri As 0,09-0,7,
Cu 0,49-2,24, Mn 0,09-0,34, Pb 0,08-0,95 ve Zn 0,34-1,73’tür. Bu veriler sonucunda V. euphraticum kökünün
Cu ve Zn için biyoindikatör ve biyoakümülatör bitki olduğu ve biyojeokimyasal prospeksiyonda başarılı bir
şekilde kullanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Verbascum euphraticum L., Dere Sedimenti, Biyojeokimyasal Prospeksiyon