Literary And Historical Dimensions of the Fight Between Nef'î and Gürcü Mehmed Pasha

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 6, 319 - 332, 01.03.2010

Özer Şenödeyici

Öz

Anahtar Kelimeler

-

NEF'Î VE GÜRCÜ MEHMED PAŞA MÜCADELESİNİN TARİHÎ VE EDEBÎ BOYUTLARI

Öz

Nef’î, XVII. yüzyõlda övgü ve yergileriyle dikkat çeken bir airdir. Onun adõnõn yergi, hatta sövgü ile yâd edilmesine yol açan manzumelerinin en kindar, en öfkeli ve en saldõrganlarõ Gürcü Mehmed Pa a için yazõlanlardõr. Biri devrin önde gelen airlerinden, di eri ise devlet ricalinde hükümdardan sonra en yüksek payeyi elde eden devlet adamlarõndan olan iki tarihî ahsiyetin ölümüne mücadelesi, sanatçõnõn, elindeki en muteber silahõ olan “dil kõlõcõ”na sarõlmasõna, a õr ithamlar, yergiler ve sövgülerle dolu manzumeler kaleme almasõna neden olmu tur. Gürcü Mehmed Pa a’nõn siyasî nüfuzunu kullanarak Nef’î hakkõnda idam fermanõ çõkarmaya çalõ masõ, Nef’î’nin Pa a’ya kar õ kendini savunurken, onu yergi ve sövgüleri ile karalama faaliyetine giri mesi; XVII. yüzyõlda merkezî otoritesi sarsõlan bir devletin siyasî hengâmesi içinde ya anan trajikomik hadiselerin kronolojik akõ õ, aktörleri ve sonuçlarõ hakkõnda bir fikir verebilir

Anahtar Kelimeler

Nef’î, Gürcü Mehmet Pa a, hiciv, heccav, tarih

Kaynakça

• Ak, Mahmut, (2003), “Gürcü Mehmed Pa a”, "slam Ansiklopedisi, C. 28, Türkiye Diyanet Vakfõ Yayõnlarõ, Ankara, s. 509-510.
• Akku , Metin, (1998), Nef’î ve Sihâm-õ Kazâ, Akça Yayõnlarõ, Ankara.
• __________, (1993), Nef’î Divanõ, Akça Yayõnlarõ, Ankara.
• Baykal, Bekir Sõtkõ, (1992), Peçevî "brahim Efendi / Peçevî Tarihi II, Kültür Bakanlõ õ Yayõnlarõ, Ankara. ifadeler ve Sihâm-õ Kazâ’da Gürcü Mehmed hakkõnda söylenenler (imanõnda samimiyetsiz olmasõ, kaba görünümü vs.) paralellik göstermektedir. Ayrõca, Nef’î’nin iki kaside sundu u Hüsrev Pa a, Sihâm-õ Kazâ’da hiç yer almamaktadõr.
• Hâfõz Ahmed Pa a 1625 ve 1631 yõllarõnda iki defa veziriazamlõk yapmõ tõr. 1625 yõlõndaki sadrazamlõ õnõ elde etmeden önce, sadaret mührü önce Gürcü Mehmed Pa a’ya teklif edilmi (Ak, 2003: 510), o reddedince de Hüsrev Pa a’nõn da telkinleriyle (Peçevî, 1992: 377) Hâfõz Ahmed Pa a’ya verilmi tir. Yani Hâfõz Ahmed sadaret mührünü 1625 yõlõnda, Gürcü Mehmed Pa a’nõn yerine almõ tõr. Ahmed Pa a, göreve geldikten bir müddet sonra, çe itli bahanelerle Gürcü Mehmed’i idam ettirmi tir. Nef’î, Hafõz Ahmed’in, Gürcü Mehmed’e bir hõncõ oldu unu biliyor olmalõdõr.
• Bazõ Nâdîde Hicviyât (yz.), Süleymaniye Kütüphanesi, Ali Nihat Tarlan Koleksiyonu / 10, #stanbul.
• Bilkan, Ali Fuat, (2007), “Orta Klâsik Dönem (1600-1700)”, Türk Edebiyatõ Tarihi, C. II, Kültür ve Turizm Bakanlõ õ Yayõnlarõ, #stanbul, s. 243-308.
• Cengiz, Halil Erdo an, (1991), “Nef’î’nin Kirli Nigarõ”, Tarih ve Toplum, S. 93, C. 16, #stanbul.
• Çifti, Cemil, (1997), Maktûl #airler, Kitabevi Yayõnlarõ, #stanbul.
• Ebuzziya Tevfik, (H.1311), Nef’î, Matbaa-i Ebuzziya, #stanbul.
• Hammer, Joseph Von (1989), Büyük Osmanlõ Tarihi, Çev.: Mümin Çevik, Üçdal Ne riyat, #stanbul.
• Nef’î Ömer Efendi, (yz.), Sihâm-õ Kazâ, Millî Kütüphane Yazmalarõ, 06 Mil Yz A 5379, Ankara.
• Ocak, Fatma Tulga, (1991), “Nef’î ve Türk Edebiyatõndaki Yeri”, Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yõlõnda Nef’î, Atatürk Kültür Merkezi Yayõnlarõ, Ankara.
• Sõdkõ, Saffet, (1943), Nef’î ve Sihâm-õ Kazâ’sõ, Aydõnlõk Basõmevi, #stanbul.
• Su, Kâmil, (1986), Mehmed Halife / Târih-i Gõlmânî, Kültür ve Turizm Bakanlõ õ Yayõnlarõ, Ankara,
• Ünver, #smail, (1991), “Övgü ve Yergi "airi Nef’î”, Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yõlõnda Nef’î, Atatürk Kültür Merkezi Yayõnlarõ, Ankara.
• Yorga, Nicolae, (2005), Osmanlõ "mparatorlu u Tarihi, C. III, Yeditepe Yayõnlarõ, #stanbul.