Some Determinations on Kind of Consuming Magazines

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 12, 67 - 74, 01.03.2013

Mehmet Gürbüz

Öz

The magazines which have been neglected for long time in literature lately attract the attention of researchers. A new area of research yet, the magazines are full of unknowns for the researchers. For this reason, we need to find answers for many questions. First of all, researchers try to determine a research method on which settlement is provided in this area having many variables. In addition to the matters concerning technical dimension of work, one need to question for understanding of creation of tradition and development processes. Efforts regarding this issue force us to question who release magazines for what purpose. In this context, being knowledgeable about kind of consuming the magazines provides us with new opportunities about understanding this tradition. When considering the volume of production of this tradition producing approximately ten thousands of magazine and leather-covered book of poet-singer (in Turkish: cönk) so far, it can be guessed that it is mostly consumed type among the Ottoman literates in that period. It helps us to understand the factors supporting new magazines by determining that the magazines are used in which environments, by whom, for which it meets requirements. In this regard, we try to analyze the kind of consuming magazines in the Ottoman citizens through the records at some works used as a source in our study

Anahtar Kelimeler

magazine (poetry periodical), production of magazines, consumption of magazines, resource of information

Mecmuaların Tüketim Biçimleri Üzerine Kimi Tespitler

Öz

Edebiyat araştırmaları içinde uzun zamandan beri ihmal edilmiş olan mecmualar, son zamanlarda araştırmacıların ilgisini çekmeye başladı. Henüz yeni bir araştırma alanı olan bu konu, araştırmacılar için birçok bilinmezlerle doludur. Bu yüzden pek çok soruya cevap bulunması gerekiyor. Çok fazla değişkenin bulunduğu bu alanda araştırmacılar ilk olarak kendilerine üzerinde uzlaşma sağlanacak bir araştırma yöntemi belirmeye çalışmaktadır. Bunun gibi işin teknik boyutunu ilgilendiren meselelerin yanında, geleneğin oluşum ve gelişim süreçlerini anlamaya yönelik başka sorgulamaların da yapılması gerekiyor. Bu yöndeki bir çaba, kimlerin hangi amaçlarla mecmua tertip ettiğini sorgulamayı zorunlu kılıyor. Bu çerçevede mecmuaların tüketim biçimleri hakkında bilgi sahibi olmak, bu geleneği anlama konusunda yeni imkânlar sunabilir. Yaklaşık olarak –bugüne ulaşabilen- on bin mecmua ve cönk üreten bu geleneğin üretim hacmi düşünüldüğünde dönemin Osmanlı okur-yazarları arasında oldukça yaygın tüketilen bir tür olduğu tahmin edilebilir. Mevcut mecmuaların hangi ortamlarda, kimler tarafından, hangi ihtiyacı karşılamak üzere kullanıldığını tespit etmek, yeni mecmuaların oluşumunu destekleyen etkenleri anlamamıza yardımcı olabilir. Bu çerçevede çalışmamızda mecmuaları kaynak olarak kullanan kimi eserlerdeki kayıtlar üzerinden mecmuaların Osmanlı toplumu içerisindeki tüketim biçimleri araştırılmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

mecmua, mecmua üretimi, mecmua tüketimi, bilgi kaynağı

Kaynakça

• ALTOK, Zeynep (2012), ‚Nazire Mecmûalarına Tarihselci Bir Yaklaşım‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 135-155.
• BURSALI MEHMED TÂHİR (1997), Müntehebât-ı Mesâri‘ ve Ebyât, (Haz. O. Kemal TAVUKÇU), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• ÇINARCI, M. Nuri (2007), ‚Şeyhülislâm Ârif Hikmet Bey’in Tezkiretü’ş-Şuarâ’sı ve Transkripsiyonlu Metni‛, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi.
• EMİN EFENDİ (2009), Osmanlı Hayatından Kesitler - Menâkıb-ı Kethüdâzâde El-Hac Mehmed Ârif Efendi, (Haz. Hasan GÜRKAN, Hür Mahmut YÜCER), İstanbul: İnsan Yayınları.
• GÜRBÜZ, Mehmet (2012), ‚Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 97-113.
• İSEN, Mustafa – KILIÇ, Filiz – AKSOYAK, İsmail Hakkı – EYDURAN, Aysun – DURMUŞ, Mustafa (2009), Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
• KAFADAR, Cemal (2012), ‚Sohbete Çelebi, Çelebiye Mecmua‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 43-52.
• KÂFZÂDE FÂİZÎ (tsz), Zübdetü’l-Eş‘âr, Ankara Milli Kütüphane, Yz A 679.
• KILIÇ, Filiz (2010), Meşâ‘irü’ş-Şu‘arâ - İnceleme-Metin, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
• KONCU, Hanife – ÇAKIR, Müjgân (2012), ‚Şairleri Yetiştiren Bir Kaynak Olarak Mecmûa‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 117-134.
• KURU, Selim Sırrı (2012), ‚Mecmûaların İçine, Edebiyatın Dışına Doğru<‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 17-29.
• OĞRAŞ, Rıza (tsz), Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u (İnceleme – Metin), E-Kitap, Kültür Bakanlığı, Ankara, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219113/h/bahce.pdf(27.12.2012)
• ÖZEN, Şükrü (2012), ‚Genel Özellikleri Açısından Osmanlı Fetva Mecmûalar‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 325-360.
• PAİĆ-VUKİĆ, Tatjana (2012), ‚Bosna Mecmûalarına Bir Yaklaşım‛, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Haz.: Hatice AYNUR, Müjgan ÇAKIR, Hanife KONCU, Selim S. KURU, Ali Emre ÖZYILDIRIM), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 53-71.
• RECÂÎZÂDE AHMED CEVDET (1998), Nevâdirü’l-Âsâr Fî Mütâla‘ati’l-Eş‘âr, (haz. Abdülkerim Abdülkadiroğlu-Mehmet Sarı), Ankara: Anıl Matbaası.
• SOLMAZ, Süleyman (2005), Ahdî ve Gülşen-i Şu‘arâ’sı (İnceleme – Metin), Ankara: AKM Yayınları.
• YILMAZTÜRK, Hasan (1999), ‚Esâmî-i Şu‘arâ-yı Amid‛, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, İstanbul.