Türkiye ve Avrupa Birliğinde Süt Sektörü Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 86 - 96, 15.08.2018

Nuray Kızılaslan Murat Demirbük

Öz

Bu
çalışma ile Türkiye'de süt sektörünün durumu Avrupa Birliği (AB) ile süt
üretimi, tüketimi, süt üreten işletmelerinin yapısı, süt toplama, örgütlenme,
yatay ve dikey örgütlenme açılarından karşılaştırılması yapılmıştır. Aynı
zamanda Türkiye'nin atması gereken adımlar ile ilgili öneriler oluşturulması
amaçlanmıştır. AB dünya süt sektörü pazarında en önemli aktördür. Süt tek
başına AB nin dış satışının %15 ini oluşturan bir numaralı üründür. Türkiye az
çok kendine kendi yeterli olmakla birlikte uluslararası ticaret içerisinde çok
fazla entegre olamamıştır. Uluslararası alanda çok ciddi bir rekabet vardır. AB
ve Türkiye süt sektörü arasında çok önemli farklılıklar gözlemlenmiştir.
Türkiye'de çok sınırlı sayıda işletme AB standartlarında çalışmakta ve bütün
süt ürünlerini üretmektedir. Üretim koşulları Türkiye'nin batısı ile doğusu
arasında ciddi farklılıklar göstermektedir. Son yıllarda önemli gelişmeler
olmakla birlikte aday ülke olarak Türkiye'nin yapması gereken çok iş
bulunmaktadır. Süt üreten işletmelerin kapasiteleri çok küçük ve örgütlenme
düzeyi oldukça düşüktür. Uygun besleme, hayvan sağlığı ve düşük verim gibi
yüksek toplama maliyeti ve düşük kaliteye neden olan faktörler çözülmesi
gereken sorunların bazılarıdır. Süt üretiminin artırmak için çiftlik koşulları
geliştirilmelidir. Birlik, kooperatif gibi çiftçi örgütlerinin kurulması
Türkiye'deki süt sektörünün daha rekabetçi ve entegre olmasına yardımcı
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Süt işletmesi, Süt, Örgütlenme

Kaynakça

• Anonim, 2012, Co-operatives Between Myth and Reality. European Milk Board, Hamm, Germany.
• Anonim, 2013, Gıda Sektöründe Değer zinciri Analizi, Kırmızı Et ve Et Ürünleri, Süt ve Süt Ürünleri, Şeker, Türkiye Ekonomik Araştırmalar Vakfı, Ankara.
• Anonim, 2014, 10.Kalkınma Planı Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
• Anonim, 2014 a, 10.Kalkınma Planı Tarımsal Yapıda Etkinlik ve Gıda Güvenliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara
• Anonim, 2014 b, Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi, Ankara.
• Anonim, 2015. Frequently Asked Questions: End of milk quotas. http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-4697_en.htm- (18.07.2016).
• Anonim, 2016. EU Dairy Farm Report, Brussells.
• Aras, İ. 2015. Süt ve Süt Ürünleri Sektör Raporu. Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya.
• Aygın, A.T.,2011, AB Üyelik Sürecinde Türkiye Süt Sektörü, 1.Konya Kent Sempozyumu, Konya.
• Bayraç, H.N, Çemrek,F. AB Uyum Sürecinde Türkiye'de Hayvancılık Sektörünün Yapısal Analizi ve Geliştirmeye Yönelik Politikalar, Ekonomik Yaklaşım Kongreler Dizisi-VII, (www.eykongre2011.org), Ankara, 2011.
• Dellal, İ. 2011. Türkiye ve AB süt Sığırcılığının İşletme Ölçeği Açısından Karşılaştırılması, TÜSEDAD Dergisi Sayı:9, 20-21, Ankara.
• Eren, C.,2015. Bursa İlinde Süt İşleyen Tarımsal Kooperatiflerin Ekonomik Analizi, (Yüksek Lisans Tezi). ) Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilimdalı, Bursa.
• EUROSTAT, 2016,. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explainedst , (Erişim:17.07.2016)
• Gülaç, Z.N., 2015, Durum ve Tahmin,Süt ve Süt Ürünleri, TEPGE Yayın No:256, Ankara.
• HAYGEM, 2016., http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/HAYGEM.pdf
• İsmihan, F.,2003, AB OTP Kapsamında Süt ve Süt Ürünleri Politikası, AB Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Marquer P., 2015. Historical data on the milk sector (1983-2013). http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Milk_and_milk_products_-_30_years_of_quotas#Dairy_products- (17.07.2016).
• Terin, M., 2014. Dünya Süt ve Süt Ürünleri Üretim, Tüketim, Fiyat ve Ticaretindeki Gelişmeler, Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 4(3): 53-63, Erzurum.
• TUİK, 2016,. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist , (Erişim:10.12.2016)
• Ulusal Süt Konseyi, 2014., Dünya ve Türkiye'de Süt Sektör İstatistikleri, Ankara.
• WorldBank,2016.,http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&series=SL.AGR.EMPL.ZS&coutry=#
• Yılmaz, H.,2008, Türkiye'de Tarım Politikalarının Demokratikleşmesi ve Alternatif Tarım Politikaları Oluşturulması Sürecinde Baskı Grupları Olarak Üretici Örgütleri, 2. Ulusal İktisat Kongresi, İzmir.