Zaman Çarteri Esnasında Meydana Gelen Karina Kirlenmesi: Geminin Düşük Performansından Doğan Sorumluluk

Yıl 2018, Sayı: 213, 66 - 74, 31.10.2018

Ceren Cerit Dindar

Öz

Zaman çarteri sözleşmesinde, teslimle birlikte donatılmış bir geminin ticari yönetimi belli bir ücret

karşılığında çarterere tahsis edilmektedir. Çarterer anlaşılan çarter süresi boyunca gemiyi çarter

sözleşmesinde belirtilen coğrafi sınırlar içerisindeki her yere gönderebilir. Bu yüzden, çarter

sözleşmesinde bu konuda bir sınır olmadıkça, prensipte çartererin gemiyi tropikal sularda

kullanmaya yönelik talimat vermesini engelleyen hiçbir şey yoktur. Çartererin bu tarz bir talimatı

meşru bir talimat olarak kabul edilmektedir ve gemi sahibinin bu talimata uyması gerekmektedir.

Eğer ki gemi sahibi çartererin bu talimatını haklı bir sebebi olmadan reddedecek olursa, kendisinin

bu davranışı fesih hakkı veren (repudiatory) sözleşme ihlali oluşturabilecek ve böylece çarterere

sözleşmeyi sonlandırma hakkı verebilecektir. Bu noktada problem şu ki gemi tropikal sularda, uzun

süre kaldığı zaman, gemi karinasında kirlenme (hull fouling) çoğunlukla gündeme gelmektedir. Bu

doğa olayı deniz organizmalarının geminin karinasında toplanması kümelenmesi olarak

tanımlanabilir. Bu durum, geminin performansını etkileyebilecek ve de geminin çarter

sözleşmesinde belirtilen hızdan daha düşük bir hızla ve de belirtilen yakıt tüketiminden daha fazla

bir tüketimle ilerlemesine sebep olabilecektir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, eğer ki çarter

sözleşmesi geminin belli bir hızla ve yakıt tüketimiyle anlaşılan çarter süresi boyunca ilerleyeceğine

dair gemi sahibi tarafından verilmiş bir taahhüt içeriyorsa, gemi sahibi, çartererin geminin

performasının düşük olduğuna ilişkin olan iddiası ile karşılaşması muhtemeldir.

Bu açıklamalar akabinde, şurası net ki çartererin geminin tropikal sularda uzun süre kullanımına

ilişkin talimatı gemi sahibinin çekinmeden uyabileceği türde bir talimat değildir. Çartererin bu

talimatı üzerine, gemi sahibi genellikle bir çelişkinin içerisine düşmektedir. Bir tarafta, hukukun

kendisine uymayı hükmettiği çartererin talimatı söz konusu iken diğer tarafta kendisinin geminin

sözleşmede belirtilen hıza ve yakıt tüketimine sözleşme boyunca uyacağına dair vermiş olduğu bir

taahhüt söz konusudur. Bu makalenin amacı; gemi sahibinin, çartererin geminin kullanımına ilişkin

olan talimatına uyması sonucunda ortaya çıkan karina kirlenmesinden kaynaklanan geminin düşük

performansından dolayı doğacak sorumluluğunun sınırlarını araştırmaktır. Makale ayrıca ‘’BIMCO

Hull Fouling for Time Charterparties’’ klozunun sözleşmeye dahil edilmesi durumunda karina

kirlenmesinden kaynaklanan geminin düşük performansıyla ilgili anlaşmazlıkların ne ölçüde

azalacağını analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karina kirlenmesi, geminin düşük performans göstermesi, BIMCO Hull Fouling Klozu

Kaynakça

• Bennett, H. (ed.) (2017). Carver on Charterparties, Sweet & Maxwell, London. Coghlin, T. and others (2014). Time Charters, Informa, Abingdon. Dere, Ç., Kandemir, Ç., Zincir B. and Deniz C. (2016). Hull Fouling Effect on Propulsion System Components, Proceedings of the 2nd Global Conference on Innovation in Marine Technology and the Future of Maritime Transportation, Muğla, Turkey, pp. 142-148. Grainger, S. (Jun. 2003). Getting to the bottom of it, Maritime Risk International. List of Cases Abu Dhabi National Tanker Co v Product Star Shipping Ltd (The Product Star) (No 2) [1993] 1 Lloyd’s Rep. 397. Bettini v Gye (1876) QBD 183. Bulfracht (Cyprus) Ltd v Boneset Shipping Co Ltd (The Pamphilos) [2002] 2 Lloyd’s Rep. 681. Bunge SA v C Transport Panamax Ltd (The Coral Seas) [2016] 2 Lloyd’s Rep. 293. Cosmos Bulk Transport Inc. v China National Foreign Trade Transportation Corporation (The Apollonius) [1978] 1 Lloyd’s Rep. 53. Dolphin Hellas Shipping SA v Itemslot Ltd (The Aegean Dolphin) [1992] 2 Lloyd’s Rep. 178. Hongkong Fir Shipping Company Ltd v Kawasaki Kisen Kaisha Ltd (The Hongkong Fir) [1962] 2 Lloyd’s Rep. 478. Lorentzen v White Shipping Co Ltd (1942) 74 Ll.L. Rep. 161. Poussard v Spiers and Pond (1876) 1 QBD 410. Routh v MacMillan (1863) 9 LT 541.