İlkokul 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Maddeyi Tanıyalım Ünitesi Kazanımlarının Gerçekleşme Düzeyinin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 102 - 121, 26.03.2019

Adile Değirmenci Mustafa Doğru

Öz

Bu araştırmanın
amacı, ilkokul 4. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan
“Maddeyi Tanıyalım” ünitesi kazanımlarının öğrencilerde gerçekleşme düzeyini
belirlemektir. Araştırmanın örneklemini Antalya ili Muratpaşa ilçesine bağlı
ilkokullar arasından amaçlı örnekleme tekniği ile seçilen bir devlet
ilkokulunun 4. sınıf öğrencileri, sınıf öğretmeni ve okul yöneticisi
oluşturmaktadır. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan desen
kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak başarı testi, gözlem ve
yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen
nicel veriler araştırmacı tarafından hazırlanan ve uygulanan başarı testinin
analizi sonucunda elde edilmiş olup bu verilerin analizinde ilişkili örneklemler
t-testi kullanılmıştır. Elde edilen nitel veriler ise araştırmacının on hafta
boyunca yapmış olduğu gözlem, sınıf öğretmeni ve okul yöneticisi ile yapılan
görüşme, ders kitabı ve öğretim programının incelenmesiyle sağlanmıştır. Elde
edilen nitel veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen veriler
neticesinde “Maddeyi Tanıyalım” ünitesinde yer alan kazanımların öğrencilerde
gerçekleşmesi hususunda rol oynayan faktörlerin neler olduğu saptanmıştır.
Yapılan analizler sonucunda “Maddeyi Tanıyalım” ünitesi kazanımları kapsamında
öğrencilerin ön-test ve son-test puanlarının arasında istatistiksel açıdan
anlamlı bir fark bulunsa da elde edilen sonucun arzu edilen seviyede olmadığı
sonucuna varılmıştır. Yapılan gözlem ve görüşmeler sonucunda ilgili ünitenin
uygulanması hususunda bazı aksaklıkların yaşandığı fakat bu aksaklıkların
öğretmen, yönetici, öğrenci ve aile iş birliği çerçevesinde giderilmeye
çalışıldığı saptanmıştır. Bu bağlamda programın ilgili ünite bağlamında daha
etkili ve verimli yürütülebilmesi için program geliştiricilere, okul
yöneticilerine, uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik bazı önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri öğretim programı, İlkokul, Maddeyi Tanıyalım, Ünite değerlendirme, Ünite değerlendirme

Kaynakça

• Acat, B., & Demir, E. (2007-). Sınıf öğretmenlerinin ilköğretim programlarındaki değerlendirme süreçlerine ilişkin görüşleri. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gaziosman Paşa Üniversitesi, Tokat.
• Açıkgöz, Ü. K. (2003). Aktif öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Bademci, V. (2007). Ölçme ve araştırma yöntem biliminde paradigma değişikliği: Testler güvenilir değildir. Ankara: Yenyap Yayınları.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Başıbeyaz, İ. (2016). Üçüncü sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bayrak, B., & Erden, A. M. (2007). Fen bilgisi öğretim programının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 137-154.
• Bayram, H., Patlı, H., & Savcı, H. ( 1998). Öğrenme halkası modeli ve lise –1 öğrencilerinin mantıksal düşünme yetenekleri ile kimya dersine karşı olan tutumları arasındaki ilişki. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 21-30.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakan, M., Tan, Ş., & Atar, Y.A. (2014b). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu 4. sınıflar. MEB-Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Cohen, R. J., & Swerdlik, M. E. (2013). Psikolojik test ve değerleme: Testlere ve ölçmeye giriş. (Çev. Ed. E. Tavşancıl). Ankara: Nobel Akademi.
• Creswell, J.W., & Clark, V.L.P. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (2.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S. (2011). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. (10.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çepni, S., & Çil E. (2016). Fen ve teknoloji programı (tanıma, planlama, uygulama ve SBS’yle ilişkilendirme) ilköğretim 1. ve 2. kademe öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Erdem, A. R. (2007). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları yönetsel sorunlar ve yönetsel sorunların performansına etkisi konusundaki görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 271-286.
• Erdemir, Z. A. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tekniklerini etkin kullanabilme yeterliklerinin araştırılması: Kahramanmaraş örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Erduran, A., & Tataroğlu, B. (2009). Eğitimde akıllı tahta kullanımına ilişkin fen ve matematik öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. 9th International Educational Technology Conference (IETC2009), Ankara.
• Eş, H. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programının öğrenci kazanımları ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eş, H., & Sarıkaya, M. (2010). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji dersi ‘’Yaşamımızdaki Elektrik’’ ünitesi kazanımları ile ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. E-journal of New World Sciences Academi Education Sciences, 6(1), 32-45.
• Gülcü, İ. (2014), Etkileşimli tahta kullanımının avantajları ve dezavantajlarına yönelik öğretmen görüşleri. Akademik Bilişim Konferansı, 05-07 Şubat 2014, Mersin.
• Gümüşeli, A. İ. (2009). Primary school principals in Turkey: Their working conditions and professional profiles. International Journal of Social, Education, Economics and Management Engineering, 3(7), 249 - 256.
• Gündoğdu, T. (2014). Bir öğretme-öğrenme aracı olarak akıllı tahta. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 392-401.
• Güneş, M. H., & Karaşah, Ş. (2016). Geçmişten günümüze fen eğitiminin önemi ve fen eğitiminde son yıllarda yapılan çalışmalar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 122-136.
• Gürbüz, R., Erdem, E., & Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürlerinin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 167-179.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 80-88.
• Harlen, W., & Qualter, A. (2004). The teaching of science in primary schools (4th ed.). London: David Fulton Publishers Ltd. Karakuş, M., & Us, F.M. (2013). İlköğretim 4. Sınıf fen ve teknoloji programından yansımalar: Adana ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 197-222.
• Karamustafaoğlu, S., Salar, U., & Celep, A. (2015). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri dersi kitabına yönelik öğretmen görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-118.
• Kargın, K. E., & Özkan, M. (2013). Problem çözmeyle öğretimin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 497-513.
• Kaya, S., & Elgün, A. (2015). Eğitsel oyunlar ile desteklenmiş fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Kazu, H., & Yeşilyurt, E. (2008). Öğretmenlerin öğretim araç gereçlerini kullanım amaçları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18( 2), 175-188.
• Kıncal, R. Y., Ergül, R., & Timur, S. (2007). Fen bilgisi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 156-163.
• Korkmaz, İ. (2005). İlköğretim okullarının karşılaştıkları finansman sorunları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 429-434.
• Küçükyılmaz, E. A. (2014). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Şengül S. Anagün, Nil Duban (Editörler). Fen bilimleri öğretimi (s.59-86). Anı Yayıncılık: Ankara.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları Fen Bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Okur, M., & Azar, A. (2011). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan alternatif ölçme ve değerlendirme Tekniklerine ilişkin öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 387-400
• Özcan, S. (2003). İlköğretim fen bilgisi programının değerlendirilmesi: Uşak il örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Özenç, E. G., & Özmen, Z. H. (2014). Akıllı tahta ile ilenen fen ve teknoloji dersinin öğrencilerin başarısına ve derse karşı tutumlarına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 182, 137-152.
• Parmaksız, R. (2004). Aktif öğrenme ve alternatif değerlendirme yaklaşımlarının sosyal bilgiler öğretiminde kullanılabilirliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2. Baskı). Newbury Park, CA: Sage.
• Turgut, M.F., & Baykul, Y. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• UNESCO (2010). Current challenges in basic science education. Unesdoc.unesco.org/images/0019/001914/191425e.pdf adresinden 11 Şubat 2017 tarihinde alınmıştır.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, K. F., Kırılmazkaya, G. ve Keçeci, G. (2011). Akıllı tahta kullanımının ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki başarı ve tutuma etkisi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, Fırat Üniversitesi, Elazığ.