Öğretmen Adaylarının Kültür Kavramına İlişkin Metaforları

Yıl 2019, Cilt: 39 Sayı: 2, 937 - 961, 01.08.2019

Canan Akyol Ömer Kızıltan

https://doi.org/10.17152/gefad.441751

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin
metaforlarını tespit etmektir. Kültür, insanın yaşamı anlamlandırışını
belirlemekte ve eylemlerini yönlendirmektedir. Kültür kavramına ilişkin görüşlerin
belirlenmesiyle kültüre nasıl bir anlam yüklendiği açıklık kazanacaktır. Öğretmenlerin,
geleceği teşkil edecek önemli kültür aktarıcılarından biri olması sebebiyle, geleceğin
öğretmenlerinin kültüre yönelik bakış açılarını ortaya koymak önem
taşımaktadır. Bu doğrultuda, öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin
metaforlarının neler olduğu, bu metaforların hangi kategoriler altında
toplandığı ve bu kategorilerin anabilim dallarına göre farklılaşıp
farklılaşmadığı incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel
araştırmaya göre düzenlenen araştırmanın çalışma grubu, 2016-2017 eğitim
öğretim yılında Ankara ilindeki bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinin
coğrafya, felsefe grubu, sosyal bilgiler ve tarih eğitimi anabilim dallarında
öğrenimine devam eden 312 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın
verileri metafor formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile
incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adayları kültür kavramına ilişkin
114 metafor ortaya koymuştur. Buna göre kültür; coğrafya öğretmen adaylarının
çoğu tarafından “bütünlüğün içindeki farklılık”, felsefe grubu öğretmen
adaylarının çoğu tarafından “toplumu yansıtan”, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının
çoğu tarafından “geçmişten geleceğe aktarılan”, tarih öğretmen adaylarının çoğu
tarafından ise “geçmişi aktaran” olarak belirlenmiştir.   

Anahtar Kelimeler

Kültür, Öğretmen Adayı, Metafor

Kaynakça

• Akpınar, M. & Genç, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 249-268.
• Akyol, C. (2017). Metaforların kullanım alanları ve faydaları. B. Kılcan (Ed.), Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi içinde (s. 51-92). Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171), 100–108.
• Arslanoğlu, İ. (2015). Genel sosyoloji- ders notları. Ankara: Gazi.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1293-1322.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers, and parents from four selected schools (in Ankara). Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Biçer, B. (2013). Analysis of pre-service teachers’ views of philosophy through metaphors. Anthropologist, 16(1-2), 229-240.
• Bostancı, N. (2003). Toplum ve kültür. İ. Sezal (Ed.), Sosyolojiye giriş içinde (s. 107-130). Ankara: Martı.
• Burke, P. (2008). Kültür tarihi (Çev. Tuncay, M.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Cools, A., Van Herck, W. & Verrycken, K. (2013), Philosophy in its metaphorical guises an introduction. In K. Verrycken, W. V. Herck, & A. Cools (Eds.), Metaphors in modern and contemporary philosophy (pp. 7-16). Antwerp: University.
• Cuche, D. (2013). Sosyal bilimlerde kültür kavramı (Çev. Arnas, T.). Ankara: Bağlam.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Çulha Özbaş, B. (2012). “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” Sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies, 7(2), 821-838.
• Eagleton, T. (2011). Kültür yorumları. İstanbul: Ayrıntı.
• Eliot, T. S. (1987). Kültür üzerine düşünceler (Çev. Kantarcıoğlu, S.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Erdilmen Ocak, Ş., Çiydem, E. & Mindivanli, Akdoğan, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kimlik ve kültür kavramlarına yönelik metafor algıları. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 59-71.
• Erişti, S. D. & Belet, Ş. D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimlerinde kültür algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 245-264.
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının kültür dil ilişkisine yönelik metaforik algıları. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 253-263.
• Gökalp, Z. (2013). Kültür ve medeniyet: Türkleşmek, İslamlaşmak ve muasırlaşmak. Konya: Gençlik.
• Keklik, N. (1990). Felsefede metafor-felsefe problemleri’nin metafor yoluyla açıklanması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Kılcan, B. (Ed.) (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kuçuradi, İ. (2009). Uludağ konuşmaları-özgürlük, ahlak, kültür kavramları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev. Demir, G. Y.). İstanbul: Paradigma.
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım (Çev. Ed. Çevikbaş, M.). Ankara: Nobel.
• Meriç, C. (2013). Kültürden irfana. İstanbul: İletişim.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. Turan, S.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (Çev. Ed. Akbaba Altun, S. & Ersoy, A.). Ankara: Pegem Akademi.
• Nikitina, L. & Furuoka, F. (2008). “A language teacher is like …”: Examining Malaysian students’ perceptions of language teachers through metaphor analysis. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 5(2), 192-205.
• Özkul, O. (2013). Kültür ve küreselleşme. İstanbul: Açılımkitap.
• Özlem, D. (2012). Kültür bilimleri ve kültür felsefesi. İstanbul: Notos.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Ed. Bütün, M. & Demir, S. B.). Ankara: Pegem Akademi.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008a). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2008b). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Turhan, M. (2002). Kültür değişmeleri - sosyal psikoloji bakımından bir tetkik. İstanbul: Çamlıca.
• Uygur, N. (1996). Kültür kuramı. İstanbul: Yapı Kredi.
• Ünlü, İ. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kültür algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 77-92.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Zabun, B. (2017). Toplumsal değişme üzerinde etkili olan faktörler. Kızmaz, Z & Beşirli, H. (Ed.), Değişim sosyolojisi içinde (s. 84-102). İstanbul: Lisans.