Alışveriş Merkezleri İçin Yeşil Bina Performans Ölçüm Model Önerisi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 3, 241 - 255, 24.12.2018

Elif Nebati İsmail Ekmekçi

Öz

Sosyal hayatımızda
önemli yeri olan alışveriş merkezlerinde rekabet, her geçen gün daha da
artmaktadır. Böyle bir ortamda AVM’lerin ekonomik, sosyal ve çevresel açısından
performans değerlendirmesi de büyük önem taşımaktadır. Literatürde, bu
faktörler açısından AVM’lerin performansını ölçen bir model bulunmamaktadır. Bu
çalışmada, AVM’lerin yeşil bina performans indeksini ölçen 2 aşamalı bir model
önerisinde bulunulmuştur. Modelin ilk aşamasında, gerek literatür, gerekse AVM
sektöründeki uzmanlar ile yapılan mülakatlar neticesinde AVM’ler için yeşil
performans indeksi ölçüm kriterleri belirlenmiştir. Bu şekilde,7 ana kriter (Verimlilik ve
etkinlik, yenilikçilik, arazi ve çevre, malzeme kullanımı, iç mekan yaşam
kalitesi, atık ve geri dönüşüm, bina yönetim) olmak üzere toplamda 30 alt
kriter belirlenmiştir. AHP yöntemi kullanılarak,bu kriterlerin ağırlıkları
tespit edilmiştir.Çalışmanın 2.aşamasında, PROMETHEE yöntemi
kullanılarak,İstanbul’da faaliyet gösteren 4 AVM’nin performans ölçümü yapılmıştır.Bu
çalışma, AVM sektörü için yeni performans modeli geliştiren ilk çalışma olması
açısından önemlidir. Bu alanda firmalara,yeşil performans açısından eksik
noktaların belirlenmesini sağlayarak,yöneticilere performans geliştirmeyi
sağlayacak bir araç olması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alışveriş merkezleri, performans ölçümü, analitik hiyerarşi süreci, promethee yöntemi, yeşil binalar

Kaynakça

• [1] Türkiye Alışveriş Merkezleri Ve Perakendeciler Federasyonu, “Türkiye Perakende Sektörü Kapsamlı Sektör Sorunları ve Çözüm Önerileri Raporu”,2018. [Online]. http://tampf.org.tr/wp-content/uploads/2018/02/tampf_ey-_tuerkiye-perakende-sektoerue-kapsamli-sektoer-sorunlari-ve-coezuem-oenerileri-raporu.pdf, [Erişim tarihi: Kasım 15, 2018][2] “EVA Gayrimenkul ve Akademetre 2016-2018 AVM araştırması sonuçları”, [Online]. http://www.evagyd.com/haberler/2016-2018-avm-arastirmasi-sonuclari-yayinlandi/274/,[Erişim tarihi: Kasım 15, 2018].[3] L. Hny and D. Scott,“Overview of Maintenance Strategy, Acceptable Maintenance Standard and Resources From a Building Maintenance Operation Perspective”, Journal of Building Appraisal, 4 (4), pp.269-278, 2008.[4] H.Hoşgör,”Yeşil Hastane Konsepti ve Türkiye Deneyimi”, Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), s.75-84, 2014.[5] B. Bulut, “Yeşil Bina Sertifika Sistemleri: Türkiye için Bir Sistem Önerisi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye,2014.[6] M. Türker, ”Yeşil bina derecelendirme sistemleri: Türkiye üzerine değerlendirmeler ve Erzurum alışveriş merkezi örneği – Türkiye’nin ilk breeam sertifikalı yeşil binası”, Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2010.[7] B. Yılmaz, “Türkiye için sürdürülebilir bina performans kriterleri ve bütünleşik tasarım yönetim modeli oluşturulması”, Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye 2012.[8] M. Anbarcı, Ö.Giran, İ.H. Demir, “Uluslararası yeşil bina sertifika sistemleri ile Türkiye’deki bina enerji verimliliği uygulaması”, İstanbul Üniversitesi, s.1308-7231, (2012).[9] S. B. Erdede, B. Erdede ve S. Bektaş, “Sürdürülebilir yeşil binalar ve sertifika sistemlerinin değerlendirilmesi”, Uzaktan algılama-cbs sempozyumu (uzal-cbs 2014), İstanbul, 2014.[10] Y. Shang et al, “Investigation of Indoor Air Quality in Shopping Malls during Summer in Western China Using Subjective Survey and Field Measurement,”,Building and Environment, pp.1–11, 2016.[11] W. El-Abd et al, “Assessment of Skylight Design Configurations on Daylighting Performance in Shopping Malls: A Case Study” ,Solar Energy, pp.358–68, 2018.[12] E. Akpınar Külekçi, “Geçmişten Günümüze Yeşil Çatı Sistemleri ve Yeşil Çatılarda Kalite Standartlarının. Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 1(1), s.35-53, 2018[13] F. Saıd,“Türkiye için en uygun yeşil binalar sertifikasyon sistemini belirlemeye yönelik analitik hiyerarşi süreci (ahp) tabanlı yaklaşım” Yüksek lisans tezi, Çankaya Üniversitesi, 2017.[14] T. F. Kwoka, Y. Xua, P. T. Wong,”Complying with voluntary energy conservation agreements (I):Air conditioning in Hong Kong’s shopping malls”, Resources, Conservation and Recycling 117,pp.213-224, 2017.[15] A. Öztürk, “Yeşil bina sertifikasyon sistemlerinin analizi”, Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye,2015.[16] E. Baştanoğlu, “Leed Yeşil Bina Sertifika Sistemi Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Avrupa Ve Türkiye”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul,Türkiye,2017.[17] S. Çilingir, “Müşteri odaklı performans ölçümünde algılan hizmet kalitesi”, Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, 2010.[18] M. C. Yaman ve G. Gökçen, “Statik ve dinamik hesaplama metodları ile binalarda enerji performans değerlendirmesi, ölçüm değerleri ile karşılaştırılması”, Binalarda Enerji Performansı Sempozyumu, IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve sergisi, 2009.[19] İ. G. Saraç, “Performans Ölçümünde Dengeli Ölçüm Kartı Sisteminin Kullanımı Ve Bir Sağlık Kurulusunda Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi,2011[20] S. Çakır, S. Perçin, “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakis Dergisi, 13, s.449-449, 2013.[21] N. Bayyurt, ”İşletmelerde Performans Değerlendirmenin Önemi Ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0 (53), s.577-592, 2011.[22] B. Erdem, A. Gökdeniz, Ö. Met, “Yenilikçilik ve İşletme Performansı İlişkisi: Antalya’da Etkinlik Gösteren 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), ss.77-112, 2011.[23] K.Yaralıoğlu,”Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Prosesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, s.129-142,2001.[24] S. Dinç, M. Hamurcu ve T. Eren, “Kentsel Ulaşım İçin Alternatif Tramvay Araçlarının Çok Kriterli Seçimi”,Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 4(2), s.124-135, 2018.[25] T.L.Saaty, “Axiomatic Foundation of the Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 32 (7), pp.841-855, 1986.
• [26] T.L.Saaty, “The Analytic Hierarchy and Analytic Network Measurement Processes: Applications to Decisions Under Risk”, European Journal of Pure and Applied Mathematics, Vol 1, pp. 125, 2008.[27] T.L. Saaty, “How to Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 48 (1) , 9-26, 1990.[28] T.L. Saaty, The Analytic Hierarchy Process, USA, McGraw Hill, 1980.[29] J.P. Brans, P. Vincke, “A Preference Ranking Organization Method: The PROMETHEE Method for MCDM”, Management Science, 31(6), s.647-656, 1985.[30] J.P. Brans, B. Mareschal, P. Vincke, “How to Select and How to Rank Projects: The PROMETHEE Method for MCDM”, European Journal of Operational Research, 24, pp.228- 238, 1986.[31] M. Dağdeviren, E. Eraslan, “PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23( 1), s.69-75, 2008.[32] H. Şenkayas, H. Hekimoğlu, “Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine PROMETHEE yöntemi uygulaması. Verimlilik Dergisi, (2), s.63-80, 2013.[33] B. Yılmaz, M. Dağdeviren, “Ekipman Seçimi Probleminde Promethee ve Bulanık Promethee Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(4), s.811-826, (2010).[34] T. Özçuhadar, “Sürdürülebilir çevre için enerji etkin tasarımın yaşam döngüsü sürecinde incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, s.6-15 2007. [35] V. Ş. Ediger, “National Energy Report of Turkey: Energy Situation, Challenges and Policies for Sustainable Development”, AASA Beijing Workshop on Sustainable Energy Development in Asia 2008 Beijing, InterAcademy Council,17-18 Kasım, 2008.