Determination of Prospective Teachers’ Consumption Consciousness Levels Depending On Environmental Responsibility

Yıl 2015, Cilt: 2015 Sayı: 4, 334 - 345, 30.04.2015

Şeyda Gül Esra Özay Köse

Öz

The aim of this study is to determine the prospective teachers’ consumption consciousness levels depending on environmental responsibility. For this aim, “Scale of Prospective Teachers’ Consumption Consciousness on Environmental Responsibility" (SPTCCER) was utilized. This scale was applied to a total of 442 prospective biology, physics, chemistry and science teacher candidates from Kazim Karabekir Education Faculty of Ataturk University. SPSS 18.0 statistical software was used in the analysis of data obtained. With respect to the MANOVA results, the prospective teachers’ consumption conscious levels depending on environmental responsibility were generally high. It is also determined there was no significant difference among scores from both all of scale and sub dimensions in terms of gender and department variables. Based on the findings, various proposals were suggested.

Anahtar Kelimeler

Prospective Teachers, Environmental Responsibility, Consumption Consciousness

Öğretmen Adaylarının Çevre Sorumluluğuna Bağlı Tüketim Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının çevre sorumluluğuna bağlı tüketim bilinç düzeylerini incelemektir. Bu amaçla araştırmacılar tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorumluluğuna Bağlı Tüketim Bilinci Ölçeği (ÖAÇSBTBÖ)’nden yararlanılmıştır. Bu ölçek, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi biyoloji, fizik, kimya ve fen bilgisi eğitimi anabilim dallarında öğrenim gören toplam 442 öğretmen adayına uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 18.0 istatistik programından yararlanılmıştır. Yapılan MANOVA sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının çevre sorumluluğuna bağlı tüketim bilinç düzeylerinin genel anlamda yüksek olduğu, ayrıca gerek ölçeğin genelinden gerekse alt boyutlarından alınan puanlarının cinsiyet ve bölüm değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara dayalı olarak öğretmen adaylarına çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayı, Çevre Sorumluluğu, Tüketim Bilinci

Kaynakça

• ALNIAÇIK, Ü. (2009). Tüketicilerin çevreye duyarlılığı ve reklamlardaki çevreci iddialar. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 48-79.
• ALTUNOĞLU, B., ve ATAV, E. (2005). Daha etkili bir biyoloji öğretimi için öğretmen beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 19-28.
• ARACIOĞLU, B., ve TATLIDİL, R. (2009). Tüketicilerin satın alma davranışında çevre bilincinin etkileri. Ege Akademik Bakış, 9(2), 435-461.
• AY, C., ve ZÜMRÜT, E. (2005). Çevre bilinçli tüketiciler. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10, 238-263.
• BRADLEY, J.C.,WALICZEK, T.M., and ZAJICEK, J.M. (1999) Relationshipbetweenenvironmentalknowledgeandenvironmentalattitude of highschoolstudents. Journal of EnvironmentalEducation, 30(3), 17-21.
• CAPPELLARO,E., ÜNAL-ÇOBAN, G., AKPINAR, E., YILDIZ, E., ve ERGİN, Ö. (2011). Yetişkinler için yapılan uygulamalı çevre eğitimine bir örnek: Su farkındalığı eğitimi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(2), 157-173.
• CRANE, A. (2000). Facingthebacklash: Greenmarketingandstrategicreorientation in the 1990s. Journal of Strategic Marketing, 8, 277-296.
• DAŞTAN, H. (1999). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığının oluşmasında eğitimin yeri ve önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DAVİS, J.J. (1993). Strategiesforenvironmentaladvertising. TheJournal of Consumer Marketing, 10(2), 19-36.
• Fiertak, T. M.,Lankamer, G. E., &Wojcik, A. M. (2004). Environmentalteaching in highereducation. International Research in GeographicalandEnvironmentalEducation, 13(3), 284-290.
• FRAJ, E.,and EVA, M. (2007). Ecologicalconsumerbehaviour: An empiricalanalysis. International Journal of Consumer Studies, 31, 26-33.
• GÜRBÜZ, H., KIŞOĞLU, M., ALAŞ, A., ve SÜLÜN, A. (2011). Biyoloji öğretmeni adaylarının çevre okuryazarlıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. e-International Journal of EducationalResearch, 2(1), 1-14.
• GÜRBÜZ, H., ÇAKMAK, M., ve DERMAN, M. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye yönelik tutumları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1), 144-149.
• HAMPEL, B., HOLDSWORTH, R., ve BOLDERO, J. (1995). Urban/Ruraldiffirences in environmentalconsciousnessamongadolescents. RuralSociety, 5(4), 13-27.
• HAYTKO, D.,ve MATULİCH, E. (2008). Greenadvertisingandenvironmentallyresponsibleconsumerbehaviors: Linkagesexamined. Journal of Management and Marketing Research, 1, 2-11.
• KALAYCI, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım: Ankara.
• KELEŞ, C. (2007). Yeşil pazarlama tüketicilerin yeşil ürünleri tüketme davranışları ve yeşil ürünlerin tüketiminde kültürün etkisi ile ilgili bir uygulama. Çukurova Üniversitesi, Y. Lisans Tezi, Adana.
• KIYICI, F., AYDOĞDU, M., DOĞRU, M., ASLAN, O., ve ÖZKAYA, A. (2005). İlköğretim öğretmen adaylarının çevre eğitimine bakışı. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli, 567-572.
• KUTU, H.,ve SÖZBİLİR, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
• LANG, J. (2000). Tracingchanges in teacherenvironmentaleducationunderstanding. AustralianJournal of EnvironmentalEducation, 15/16, 59-67.
• MCMİLLAN, J. H.,ve SCHUMACHER, S. (2010). Research in education: Evidence-basedinquiry (7th Ed.). London: Pearson.
• MENON, A.,ve MENON, A. (1997). Enviropreneurialmarketingstrategy: Theemergence of corporateenvironmentalism as market strategy. Journal of Marketing, 61, 51-67.
• MOSOTHWANE, M. (1991). An assessment of Botswanapreserviceteachers’ environmentalcontentknowledge, attitudestowardsenvironmentaleducationandconcernforenvironmentalquality. UnpublishedDoctoralDissertion, University of Georgia.
• NİCKELL, P., RİCE, A. S., ve TUCKER, S. M. (1976). Management in familyliving (5th Edition), New York: John WileyandSonsPublication.
• OKUMUŞ, B.A., ve BULDUK, S. (2003). Tüketicilerin süpermarketlerdeki alışveriş alışkanlıkları ve ürün seçimini etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(4), 70-83.
• ÖZGEN, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 403-422.
• ÖZGÜL, E.,ve AKSULU, İ. (2006). Ambalajlı gıda ürünlerinde tüketicilerin etiket duyarlılığındaki değişimler. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(1), 1-10.
• PARASKEVOPOULOS, S., PADELİADU, S., ve ZAFİROPOULOS, K. (1998). Environment knowledge of elementaryschoolstudents in Greece. Journal of EnvironmentalEducation, 29(3), 55-61.
• ROBERTS, J. A. (1995). Profilinglevels of sociallyresponsibleconsumerbehavior: a clusteranalyticapproachanditsımplicationsformarketing. Journal of Marketing TheoryandPractice, 3(4), 97-117.
• SAYIŞTAY RAPORLARI (2007). Türkiye’de atık yönetimi. Sayıştay Dergisi, 64, 131–143.
• SEÇGİN, F., YALVAÇ, G., ve ÇETİN, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in EducationandTheirImplications, Antalya, Turkey.
• SELVİ, M.,ve YILDIZ, K. (2009). Biyoloji öğretmeni adaylarının sera etkisi ile ilgili algılamaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 813-852.
• ŞANLIER, N.,ve ŞEREN, S. (2004). Halk eğitim merkezlerine devam eden kadınlara verilen beslenme eğitiminin kadınların beslenme bilgi düzeylerine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 162, Ankara. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/162/sanlier-seren.htm adresinden 29.05.2014 tarihinde indirilmiştir.
• TÜRKMEN, M., SARIKAYA, N., ve SAYGILI, M. (2013). Öğrencilerin çevresel duyarlılık düzeylerinin satın alma davranışına etkisi üzerine bir araştırma: Sakarya üniversitesi örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 238-249.
• UZUN, N.,ve SAĞLAM, N. (2005) Ortaöğretim kurumlarında çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli, 573-579.
• VAİZOĞLU S,ve ALTINTAŞ, H.(2005). Bir tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevre bilincinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 151-171.
• YEŞİLYURT, S., GÜL, Ş., ve DEMİR, Y. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılığı: Ölçek geliştirme çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 38-54.
• YILDIRIM, A.,ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILMAZ, F., ve GÜLTEKİN, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120-132.
• YÜCEL, M.,ve EKMEKÇİLER, Ü.S. (2008). Çevre dostu ürün kavramına bütünsel yaklaşım; temiz üretim sistemi, eko-etiket, yeşil pazarlama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 320-333.