GÜNEŞ IŞIĞI VE D VİTAMİNİNİN SAĞLIĞA ETKİSİ; TARİHSEL BAKIŞ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 4, 119 - 125, 31.12.2016

Şafak Dağhan Gülçin Yelten

Öz

İnsanlar için güneşin önemi binlerce yıldır bilinmektedir ve
cildin güneş ışığına maruziyeti sonucu üretildiği kanıtlanan D vitamini, eşsiz
bir vitamindir. Bu makalede amaç; tarihsel süreçte güneş ışığı ve D vitamininin
halk sağlığına etkisi bakımından nasıl ele alındığını incelemek, bu alanda
hemşirelerin uygulamalarının izlerini sürmektir.

Bugünün bilim insanları, güneş ışığındaki ultraviyole
radyasyonun insan sağlığı üzerinde hem faydalı hem de zararlı etkileri olduğu
hakkında iki uç tanımlama yapmaktadır. Geçmişte ise güneş ışığının, bir başka
ifadeyle helyoterapinin, tüberküloz ve raşitizm başta olmak üzere birçok
hastalığın sağaltımında kullanıldığına ilişkin kanıtlar bulunmaktadır. Tarihte
helyoterapi merkezlerinde çalışan hemşireler, hekimlerin planladığı tedavide
önemli sorumluluklar üstlenmişlerdir. Uzun süreli tedavide çocukların her bir
vücut bölümünün ışığa maruz kalma süresini dikkatli bir şekilde
hesaplamışlardır. Yapılan araştırmalar, bugün D vitamininin kanser, kalp
hastalıkları, kırıklar ve düşme, otoimmun hastalıklar, grip, tip-1 ve tip-2
diyabet ve depresyonu önleyici rolü olduğunu desteklemektedir.

Hemşireler sağlığı koruma ve geliştirme amacıyla D vitamini
eksikliğini önlemeye yönelik, geçmişte olduğu gibi günümüzde de uygulamalarını
sürdürmektedir. Hemşireler koruyucu uygulamalar öncelikli olmak üzere, D
vitamini eksikliği tedavilerini de kapsayan; bakım verici, eğitici, danışman ve
araştırmacı, rollerini daha etkin biçimde gerçekleştirmelidirler.

Anahtar Kelimeler

Güneş Işığı, Ultraviyole, D vitamini, Halk Sağlığı, Hemşirelik

Kaynakça

• Mead, M. N. (2008). Benefits of sunlight: a bright spot for human health. Environmental Health Perspectives, 116(4), 160–167.
• Malone, R. W., & Kessenich, C. (2008). Vitamin D Deficiency: Implications Across the Lifespan. The Journal for Nurse Practitioners, 4(6), 448–454.
• Brodie, B. (2015). Historical Perspectives on Fresh Air, Sunshine and Public Health. Windows in Time, 23(2), 1–15.
• Baggerly, C. A., Cuomo, R. E., French, C. B., Garland, C. F., Gorham, E. D., Grant, W. B., … Wunsch, A. (2015). Sunlight and Vitamin D: Necessary for Public Health. Journal of the American College of Nutrition, 34(4), 359–365.
• Rajakumar, K., Greenspan, S. L., Thomas, S. B., & Holick, M. F. (2007). Solar Ultraviolet Radiation and Vitamin D. American Journal of Public Health, 97(10), 1746–1754.
• Yang, L. (2011). Sunshine reduces the risk of cardiovascular disease in women. Clinical Digest, 25(37), 17.
• Liu, D., Fernandez, B. O., Hamilton, A., Lang, N. N., Gallagher, J. M. C., Newby, D. E., Feelisch, M., Weller, R. B. (2014). UVA irradiation of human skin vasodilates arterial vasculature and lowers blood pressure independently of nitric oxide synthase. Journal of Investigative Dermatology, 134(7),1839-1846.
• MacMahon, S., Peto, R., Cutler, J., Collins, R., Sorlie, P., Neaton, J., Abbott, R., Godwin, J., Dyer, A., & Stamler, J. (1990). Blood pressure, stroke, and coronary heart disease. Part 1, prolonged differences in blood pressure: prospective observational studies corrected for the regression dilution bias. Lancet, 31(8692), 765–774.
• Yang, L., Lof, M., Veierod, M. B., Sandin, S., Adami, H.-O., & Weiderpass, E. (2011). Ultraviolet Exposure and Mortality among Women in Sweden. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention, 20(4), 683–690.
• Sprouse-Blum, A. S., Smith, G., Sugai, D., & Parsa, F. D. (2010). Understanding endorphins and their importance in pain management. Hawaii Medical Journal, 69(3), 70–71.
• Gillie, O. (2006). A new government policy is needed for sunlight and vitamin D. British Journal of Dermatology, 154, 1052–1061.
• Kulie, T., Groff, A., Redmer, J., Hounshell, J., & Schrager, S. (2009). Vitamin D: An Evidence-Based Review. The Journal of the American Board of Family Medicine, 22(6), 698–706.
• O’Malley, P. A. (2015). Prescribing Sunshine. Clinical Nurse Specialist, 29(6), 313–315.
• Rajakumar, K. (2003). Vitamin D, cod-liver oil, sunlight, and rickets: a historical perspective. Pediatrics, 112(2), 132–5.
• Deluca, H. F. (2008). Evolution of our understanding of vitamin D. Nutrition Reviews, 66, 73–87.
• Hess, A., F. & Weinstock, M. (1924). Antirachitic properties imparted to lettuce and to growing wheat by ultraviolet irradiation. Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine, 22(1), 5–6.
• Steenbock, H. & Black, A. (1924). Fat-soluble vitamins. XVII. The induction of growth-promoting and calcifying properties in a ration by exposure to ultraviolet light. Journal of Biological Chemistry, 60(1549), 405–422.
• Holick, M. F. (2008). Vitamin D: a D-Lightful health perspective. Nutrition Reviews, 66, 182–194.
• Kemp, G. A., Eagle, L., & Verne, J. (2011). Mass media barriers to social marketing interventions: The example of sun protection in the UK. Health Promotion International, 26(1), 37–45.
• Autier P, & Gandini S. (2007). Vitamin D supplementation and total mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials. Archives of Internal Medicine, 167, 1730–1737.
• Almesri, N., Das, N. S., Ali, M. E., Gumaa, K., & Giha, H. A. (2016). Independent associations of polymorphisms in vitamin D binding protein (GC) and vitamin D receptor (VDR) genes with obesity and plasma 25OHD3 levels demonstrate sex dimorphism. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 41, 345–353.
• Colombini, A., Cauci, S., Lombardi, G., Lanteri, P., Croiset, S., Brayda-Bruno, M., & Banfi, G. (2013). Relationship between vitamin D receptor gene (VDR) polymorphisms, vitamin D status, osteoarthritis and intervertebral disc degeneration. Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 138, 24–40.
• Nair, R., & Maseeh, A. (2012). Vitamin D: The “sunshine” vitamin. Journal of Pharmacology and Pharmacotherapeutics, 3(2), 118–126.
• Jenab, M., Mesquita, H. B. B., Ferrari, P., Duijnhoven, F. J. B., Norat, T., & Pischon, T. (2010). Association between pre-diagnostic circulating vitamin D concentration and risk of colorectal cancer in European populations: a nested case-control study. BMJ, 340, 1–10.
• Grant, W. B. (2016). 25-Hydroxyvitamin D and Breast Cancer, Colorectal Cancer, and Colorectal Adenomas: Case–Control versus Nested Case–Control Studies. Anticancer Research, 36(3), 1357–1370.
• Kassab, M., Shaban, I., Mohammad, K., & Creedy, D. K. (2016). Prevalence of Hypovitaminosis D Among Jordanian Healthy Infants: A Descriptive Cross Sectional Study. Journal of Pediatric Nursing, 31, 119–125.
• Coşkun, T., Hatun, Ş., Bereket, A., Cesur, Y., & Özkan, B. (2005). D vitamini yetersizliğinin önlenmesi ve kemik sağlığının korunması projesi rehberi. Sted, 14(5), 5.
• Gebelere D vitamini destek programı. (n.d.). Retrieved April 28, 2016, from http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-12656/gebelere-d-vitamini-destek-programi.html