THE LEGAL STATUS OF SYRIANS IN TURKEY FROM BEING GUEST TO CITIZENSHIP: A COMPARATIVE EVALUATION ON TURKEY AND EUROPEAN UNION LEGISLATION AXIS

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 16, 419 - 456, 29.12.2017

Erdinç Yazıcı Hıdır Düzkaya

Öz

Nowadays, going beyond national
borders, migration of Syrian refugess is the biggest humanitarian crisis on the
international scale after World War II. The conflicts that have taken place in
Syria since 2011 have forced almost half of the country's population to
displace, triggering a migration movement targeting the region and EU
countries. In order to understand the problems of this migratory movement and
to be able to find solutions to those problems, it is necessary to understand
the legal status of the refugees and their rights in the current situation. For
this purpose, this work aims to clarify the development processes of
immigration law in EU and Turkey, modern immigration law approaches, policies
about Syrian refugees and presents a comparative evaluation.

Anahtar Kelimeler

Syrian refugees, EU, Turkey, Refugee Law, Temporary Protection

MİSAFİRLİKTEN VATANDAŞLIĞA TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLERİN HUKUKİ STATÜSÜ: TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI EKSENİNDE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Günümüzde
ulusal sınırları aşan Suriyeli sığınmacı göçü, II. Dünya Savaşı sonrası
uluslararası ölçekte karşılaşılan en büyük insani krizdir. 2011 yılından bu
yana Suriye’de yaşanan çatışmalar, ülke nüfusunun neredeyse yarısını zorla
yerinden ederek, bölge ve AB ülkelerini hedefleyen göç hareketini
tetiklemektedir. Bu göç hareketinin neden olduğu sorunları anlayabilmek ve bu
sorunlara çözüm üretebilmek için, öncelikle söz konusu hareketin öznesi olan
sığınmacıların hukuki statüleri ve mevcut durumdaki haklarının anlaşıması
gerekmektedir. Bu amaçla yapılan çalışma, AB ve Türkiye’deki göç hukukunun
gelişim süreçleri, modern göç hukuku yaklaşımları ve Suriyeli sığınmacılar
özelinde izlenen politikaları açıklamaya çalışmakta ve karşılaştırmalı bir
değerlendirme sunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Suriyeli Mülteciler, AB, Türkiye, Mülteci Hukuku, Geçici Koruma

Kaynakça

• Adam, L.B. (2016). The refugee card in EU-Turkey relations: Necessary but uncertain deal. Global Turkey in Europe, Rapor No: 14.
• Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (2017). Barınma merkezlerinde son durum. Web: https://www.afad.gov.tr/tr/2374/Barinma-Merkezlerinde-Son-Durum. Erişim Tarihi: 06 Nisan 2017.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Avrupa’da geçici koruma rejimi örnekleri. Ankara: ASPB.
• Anadolu Ajansı (2016a). Dünyada yerinden edilenlerin sayısı 65 milyonu aştı suriye'deki savaş 600 bin çocuğu babasız bıraktı. Web: http://aa.com.tr/tr/dunya/dunyada-yerinden-edilenlerin-sayisi-65-milyonu-asti/594367. Erişim Tarihi: 27 Haziran 2016.
• Anadolu Ajansı (2016b). Türkiye uluslararası insani yardımda ikinci oldu. Web: http://aa.com.tr/tr/turkiye /turkiye-uluslararasi-insani-yardimda-ikinci-oldu/598539.Erişim Tarihi: 28 Haziran 2016.
• Al JazeeraTurk (2015). Sorularla geri kabul ve vize muafiyeti. Web: http://www.aljazeera.com.tr/haber /sorularla-geri-kabul-ve-vize-muafiyeti Erişim Tarihi: 28 Eylül 2016.
• Council Directive 2001/55/ EC of 20 July 2001 on Minimum Standardsfor-GivingTemporaryProtection in theEvent of a MassInflux of Displa-cedPersonsand on MeasuresPromoting a Balance of Efforts-betweenMemberStates in ReceivingsuchPersonsandBearingthe-Consequencesthereof, OJ 2001, L 212/12. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32001L0055 (10.10.2014).
• Dizman, A.O. (2012). Geçici koruma politikası ve türkiye’ye sığınan suriyeliler. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Rapor No: N201249.
• Düzkaya, H. (2016a). Türkiye’deki suriyeli sığınmacıların entegrasyonu ve istihdam politikaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Düzkaya, H. (2016b). Türkiye’deki suriyeli sığınmacıların istihdamına ge-nel bir bakış: Sorunlar ve çözüm önerileri. Kamu’da Sosyal Politika Dergisi, 9(35), 23-29.
• Elçin, D. (2016). Türkiye’de bulunan suriyelilere uygulanan geçici koruma statüsü 2001/55 sayılı avrupa konseyi yönergesi ile geçici koruma yönetmeliği arasındaki benzerlik ve farklılıklar. TBB Dergisi, 124, 9-80.
• Ergüven, N.S. ve Özturanlı, B. (2013). Uluslararası mülteci hukuku ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62(4), 1007-1061.
• European Commission (2015). A European agenda on migration. Brussels: EC.
• European Stability Initiative (2017). The refugee crisis through statistics. Berlin-Brussels-İstanbul: ESI.
• European Union Agency for Fundamental Rights (2015). Legal entry chan-nels to the eu for persons in need of ınternational protection: a tool-box. FRA.
• Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik (2016). T.C. Resmi Gazete, 15 Ocak 2016.
• Geçici Koruma Yönetmeliği (2014). T.C. Resmi Gazete, 29153, 22 Ekim 2014.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2017). Geçici Koruma İstatistikleri, GİGM. Web: http://www.goc.gov.tr/icerik6/ gecici-koruma_363_378_4713_icerik. Erişim Tarihi: 4 Ekim 2016.
• Güleç, C. (2015). Avrupa birliği’nin göç politikaları ve Türkiye’ye yansımaları. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 81-100.
• Güner, C. (2007). Iltica konusunda türkiye’nin yol haritası: Ulusal eylem planı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 56(4), 81-109.
• Hakimi, H. (2016). Understanding the drivers of migration to Europe: Lessons from Afghanistan for the current refugee crisis. Vision Europe Summit.
• Hoel, M. (2015). The european union's response to the Syrian refugee crisis. Unpublished Master thesis. Norwegian University of Science and Technology Faculty of Humanities, Department of Historical Studies, Trondheim.
• İçduygu, A. ve Aksel, D.B. (2012). Türkiye’de düzensiz göç. Ankara: Uluslararası Göç Örgütü Türkiye.
• Iovieno, I. (2016). The european union's response to smuggling of syrian asylum seekers: the end of human rights?. Law, Social Justice & Glo-bal Development, 2016(2).
• İltica ve Sığınmacı Yönetmeliği (Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkına Yönetmelik) (1994). T.C. Resmi Gazete, 22127, 30 Kasım 1994.
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1948). T.C. Resmi Gazete, 7217, 27 Mayıs 1949.
• İskân Kanunu (2006). T.C. Resmi Gazete, 26301, 26 Eylül 2006.
• Kaya, İ. ve Eren, E.Y. (2015). Türkiye’deki suriyelilerin hukuki durumu: Arada kalanların hakları ve yükümlülükleri. Siyaset, Ekonomi ve Top-lum Araştırmaları (SETA) Vakfı.
• Mazlumder (2014). Kamp dışında yaşayan Suriyeli kadın sığınmacılar raporu. Ankara: İnsan Hakları ve Mazlumlar için Dayanışma Derneği.
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme (1951). T.C. Resmi Gazete, 10898, 5 Eylül 1961.
• Orhan, O. (2014). Suriye’ye komşu ülkelerde suriyeli mültecilerin durumu: bulgular, sonuçlar ve öneriler. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM), Rapor No: 189.
• Özcan, M. (2005). Avrupa birliği sığınma hukuku: Ortak bir sığınma hukuku-nun ortaya çıkışı. 1. Baskı. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştır-malar Kurumu Yayınları.
• Özcan, M., Elmas, F.Y., Mutuş, C. ve Kutlay, M. (2010). Türkiye-AB ilişkilerin-de geri kabul: Hangi şartlarda? Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK), Rapor No: 10-02.
• Özkarslı, F. (2014). Suriye’den Türkiye’ye göç ve Suriyelilerin enformel istihdamı (mardin örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
• Ruhrmann H. ve FitzGerald D. (2016). The externalization of Europe’s bor-ders in the refugee crisis, 2015-2016. Center of Comparative Immigration Studies, Rapor No: 194.
• Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi (2015). Türkiye’de Suriyeli mültecilerin hukuksal statü problemi. İstanbul: SDAM.
• Topal, A.H. (2015). Geçici koruma yönetmeliği ve Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki statüsü. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergi-si, 2(1), 05-22.
• Toplu, R. (2014). TOHAV göç analiz raporu 2014. Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı.
• Toygür, İ. ve Benvenuti, B. (2016). The European response to the refugee crisis: Angela Merkel on the move. Sabancı Üniversitesi: Istanbul Policiy Center.
• Tsourdi E. ve Bruycker P.de (2015). EU asylum policy: In search of solidarity and access to protection. Migration Policy Centre, Rapor No: 2015/06.
• Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı (2013). Türkiye-AB vize muafiyet süreci ve geri kabul anlaşması hakkında temel sorular ve yanıtlar. Web: http://www.ab.gov.tr/files/pub/turkiye_ab_vize_muafiyeti_sureci_ve_geri_kabul_ anlasmasi_hakkinda_temel_sorular_ve_yanitlari.pdf . Erişim Tarihi: 29 Ağustos 2016. Türk Vatandaşlığı Kanunu (2009). T.C. Resmi Gazete, 27256, 12 Haziran 2009.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013). T.C. Resmi Gazete, 28615, 4 Nisan 2013.
• UNHCR (2017). SyrianEmergency. Web: http://www.unhcr.org/syria-emergency.html . Erişim Tarihi: 6 Nisan 2017.
• UNHCR (2009). Ex-Com conclusion No.109. Web: http://www.unhcr.org/excom/exconc/4b332bca9/ conclusion-protracted-refugee-situations.html. Erişim Tarihi: 12 Şubat 2017.
• UNHCR (1997). TheState of TheWorld’sRefugees 1997: A HumanitarianA-genda. Web: http://www.unhcr.org/4a4c72719, Erişim Tarihi: 4 Ekim 2016.
• UNHCR (1994). Note on TemporaryProtection in a BroaderContext. Web: http://www.refworld.org/docid/3ae6b32514.html, Erişim Tarihi: 21 Eylül 2016.
• UNHCR (1992). A ComprehensiveResponsetotheHumanitarianCrisis in theformerYugoslavia. Web: http://www.refworld.org/docid/438ec8aa2.html, Erişim Tarihi: 4 Ekim 2016.
• Yüksel, U., Bolat, M.N. ve Mor, Z. (2014). Türkiye’de bulunan mülteciler. In-ternational Middle East PeaceResearch Center (IMPR), 1-14.