ADANA ŞER’İYYE SİCİLLERİ ve DİNÎ-KÜLTÜREL HAYATA İLİŞKİN KAYITLAR

Yıl 2008, Cilt: 19 Sayı: 19, 135 - 147, 01.06.2008

İbrahim İslam

Öz

Şer‘iyye sicilleri, bir bölgenin idarî, sosyal ve kültürel durumu hakkında belgeler içerir. Adana Şer‘iyye Sicilleri, 17. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar 150 defter olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmada şer‘iyye sicilleri esas alınarak; Adana‘da dinî-kültürel hayat, gayrimüslimlerin durumları ve Müslümanlarla ilişkileri değerlendirilmiştir. Değerlendirmede kişi ve yer adları, dinî kurumlar, ekonomik-ticarî ilişkiler dikkate alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Adana, Şer‘iyye sicili, kadı, kültürel hayat, ekonomik ilişkiler

ADANA SHAR’IYA REGISTERS AND RECORDS RELATED TO RELIGIOUS-CULTURAL LIFE

Öz

Shar‘iya registers contain documents related to the cultural, social and
administrative state of the region. Adana shar‘iya registers have reached today
beginning from 17th century in the form of 150 notebooks.
In this study shar‘iya registers taken os a base the religious, cultural life the
relagions of non-muslims with Muslims in Adana have been evaulated. In the
evaluation location and individual names, religious institutions, economical and
commercial relations are taken in to the consideration.

Anahtar Kelimeler

Adana, shar‘iya registers, qadı, cultural life, commercial relations

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ, Ahmet; Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuk Tahlilleri, c. I, İstanbul, 1992
• Şer’iyye Sicilleri, c. I, İstanbul 1988.
• BOZKURT Gülnihal; Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu, Ank.1989.
• ERSOY, Osman; ―Şer‟iyye Sicillerinin Toplu Kataloguna Doğru”, AÜDTCFD, XXI/3-4, Ank.1963.
• FİDAN, Murat; H. 1167-1169 (M.1753-1755) Tarihli Adana Şer’iyye Sicili, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 1996.
• GÜRÜN, Kamuran ; Ermeni Dosyası, Ank. 1983
• HALAÇOĞLU, Yusuf, ―Şer‟iyye Sicillerinin Toplu Kataloguna Doğru‖, İÜEFTD, İstanbul 1976.
• , XIV-XVII Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Ankara, 1995.
• İLGÜREL, Mücteba; ―Şer‟iyye Sicillerinin Toplu Kataloguna Doğru”, Tarih Dergisi, sayı:28-29 (1975).
• İNALCIK, Halil,‖ Mahkeme Maddesi”, İA, c.VII, İstanbul 1991
• KANKAL, Ahmet -Kenan Z. Taş,195 Nolu Mardin Şer’iyye Sicili Belge Özetleri ve Mardin, İstanbul 2006.
• KAPLAN, Feyzi; 6 Numaralı Adana Şer’iye Sicili H.1203/M.1788- H.1204/M.1789, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 1999.
• KARLANGIÇ, Osman; 73 Numaralı Adana Şer’iyye Sicili (H.1263– 1264/M. 1847–1848) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 2007.
• KARATEPE, Mahmut; 135 Nolu Adana Şer‘iye Sicili Transkribsiyonu ve Kataloğu (H.1266–1267/M. 1859–1860) İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 2000.
• KURT, Abdurrahman, Bursa Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi (1839–1876), Bursa 1998.
• KURT, Yılmaz - M. Akif ERDOĞRU; Adana Evkaf Defteri, Ank. 2000
• MARDİN, Ebul Ula, ―Kadı Maddesi‖, İA, c. VI, İstanbul 1977.
• ONGAN, Halit; Ankara’nın I Numaralı Şer’iye Sicili, Ank.1958.
• ÖZKAN, Osman; 138 Numaralı Adana Şer’iyye Sicili (H.1323–1326/M. 1905–1908) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 2004.
• TEBER, Ömer Faruk; Adana Şer’iye Sicillerine Göre 1150–1160/1737–1747 Yılları Arasında Adana’nın Sosyo-Ekonomik Yapısı, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1996.
• EK-1 Adana Şer’iyye Sicilleri
• (HALAÇOĞLU, Yusuf, ―Şer‟iyye Sicillerinin Toplu Kataloguna Doğru, (Adana Şer‟iyye Sicilleri)‖, İÜEFTD, sayı:30, İstanbul 1976, s. 100–103) Defter No Sahife Defter No Sahife 2 3 1156 4 1160 6 7 1163 8 9 1784-1786 1171-1172 1175