Fatih Bir Fakih: Ebû Abdullah Esed b. Furât b. Sinan (142-213/759-828), Hayatı ve Fıkıh İlmindeki Yeri

Yıl 2012, Cilt: 27 Sayı: 27, 257 - 277, 01.06.2012

Ömer Faruk Habergetiren

Öz

Esed b. Furât, 142 tarihinde Harran’da doğdu. İki yaşında iken Kayrevân’a gitti, sonra Tunus’a geçti. Orada İbnü’z-Ziyâd’dan fıkıh öğrendi, Muvatta’ı dinledi. Sonra 142 tarihinde Medine’ye giderek İmam Malik’ten tekrar Muvatta’ı dinledi ve fıkıh dersleri aldı. Sonra Irak’a geçerek Ebû Yusuf ve İmam Muhammed ile buluştu. Onlardan da Irak Fıkhını aldı. İmam Mâlik’in vefatından sonra Mısır’a geçti. Mısır’da İmam Mâlik’in talebesi İbnü’l-Kâsım’a sorduğu fıkhi sorulara aldığı cevapları el-Esediyye adlı kitaplarda topladı. El-Esediyye, Sahnûn’un elMüdevventü’l-Kübra’sının aslını oluşturmaktadır. 181 yılında Kayrevân’a dönen Esed 203 de Ziyadetullah el-Ağlebî tarafından Kayrevân ve Kuzey Afrika kadılığına atandı. 212 de kâdı ve ordu komutanı iken Sarakosa (Sicilya) kuşatmasında aldığı yaralardan şehit oldu ve buraya defnedildi

Anahtar Kelimeler

Esed b. Furât, el-Esediyye, el-Müdevvene, Hanefî, Malikî

The Scribe and Victor: Abu Abd Allah Asad b. Al-Furad b. Sinan (142-213/759-828), His Life and Status on Fiqh

Öz

Asad ibnu’l-Furad was born at Harran in 142. Then, He was moved to Qayrawan when he was two years old. After that, He entered Tunis; in there he studied fiqh and heard ‘al-Muwatta’ from Ibn al-Ziyad. After that, he travelled to al-Medina in 172, and heard alMuwatta' again and studied fiqh lessons from Imam Malik. Next, He went to Iraq and met with Abu Yusuf and Imam Muhammad. He obtained fiqh of Iraq from them. He traveled to Egypt after death of Malik. İn Egypt, he met Ibn alQasim who is student of Malik. He asked him questions on fiqh, and wrote his answer. Then, He collected those answers into books which were called al-Asadiyya. The al-Asadiyya was the basis for the alMudawwana al-Kubra of Sahnun. Then, He returned to Qayrawan in 181. Asad was appointed as a qadi of Qayrawan and North Africa by Ziyadatullah al-Aghlabi in 203. He died of his wounds during the siege of Syracuse (Sicily) while he was the qadi and commander of the army in 212, and was buried there

Anahtar Kelimeler

Asad b. al-Furad, al-Asadiyya, al-Mudawwana, Hanafi, Maliki

Kaynakça

• Azb, Muhammed. İmam Sahnûn, Kahire: Dârü’l-fercânî, tsz.
• Bakkal, Ali. Harran Okulu. İstanbul: Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yayınları, tsz.
• Ebû Zehra, Muhammed. Malik hayatühü ve asrühü-ârâühü ve fıkhühü. Beyrut: Dârü’l-fikr’il-Arabî, tsz.
• ed-Debbâğ, Ebû Zeyd Abdurrahmân b. Muhammed el-Ensârî el- Üseydî (605-696/1208-1296). Meâlimü’l-îmân fi ma’rifeti ehli’l-Kayrevân [İkmal ve Talik: Ebü’l-Fadl Ebü’l-Kâsım b. Îsa b. Nâcî et-Tenûhî (ö. 839/1435)]. Mısır: Mektebetü’l-hancî, 1972.
• bn Ferhûn, Kadı İbrahim b. Nûreddîn (ö. 799/1396). ed-Dîbâcül
• mühezzeb fî ma’rifeti a’yâni ulemâi’l-mezheb. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l- ilmiyye, 1417/1996.
• İbn Haldun, Abdurrahman. el-Mukaddime. I-V. Magrib: Dârü’l- beyda, 2005.
• bn Hallikân, Ebü’l-Abbâs Şemsüddin Ahmed b. Muhammed b.
• Ebu Bekr (608-671/1211-1272). Vefeyâtü’l-a’yân ve ebnâü ebnâi’z-Zemân.
• I-VII. Beyrut: Dâru Sâdır, tsz.
• İbn ‘Izârî el-Merâkûşiy. el-Beyânu’l-muğrib fî ahbâri Endülüs ve’l- mağrib. I-IV. Beyrut: Dârü’s-sekâfe, 1983.
• bn Kunfüz, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Hasen b. Ali b. el-Hatîb el
• Kusantînî (ö. 809/1046). el-Vefayât. Beyrut: Dârül-afâki’l-cedîde, 1403/1983.
• İbn Mâkûlâ, Ali b. Hibetullâh Ebî Nasr (ö. 475/1082). el-İkmâl fî ref’i’l-irtiyâb ani’l-mü’telef ve’l-muhtelef fi’l-esmâi ve’l-künâ ve’l-ensâb. I-X. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1411/1990.
• İbnü’l-Ebbâr, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah b. Ebû Bekr el-Kudâî (595-658/1199-1260). el-Hulletü’s-siyerâ. I-II. Kahire: Dârü’l- meârif, 1985.
• Kâdi Iyâz, Ebü’l-Fadl b. Mûsâ el-Yahsûbî. Tertîbü’medârik ve Takrîbü’l-mesâlik li ma’rifeti a’lâmi mezhebi Mâlik. I-II. Beyrut: Dârül’l- kütübi’l-ilmiyye, 1418/1998.
• Mahfuz, Muhammed. Terâcimü’l-müellifîne’t-Tunisiyyîn, Beyrut: tsz.
• Mahlûf, Muhammed b. Muhammed. Şecertü’n-nûri’z-zekiyye fî tabakâti’l-Mâlikiyye. I-II. Kahire: Mabaatü’s-selefiyye, 1349. el-Mâlikî, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed. Riyâdü’n-nufûs. Beyrut: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1414/1994.
• Mu’nis, Huseyin. Me’âlimu târihi’l-Mağrib ve’l-Endülüs. Kahire: Dârü’r-reşâd, 2004.
• Mu’nis, Hüseyin. Atlas Târîhü’l-İslâm, Kahire: ez-Zehrâ li’l-i’lâm el- Arabî, 1407/1998.
• en-Nübâhî, Ebü’l-Hasen Ali b. Abdullah b. Muhammed el- Cüzâmî. Târîhü’l-kudâti’l-Endülüs. Beyrut: tsz.
• es-Seâlibî, Abdülaziz. Târîhü Şimâli İfrikyâ, Beyrut: Dârü’l-garbi’l- İslâmî, 1410/1990.
• eş-Şîrâzî, Ebû İshâk. et-Tabakâtü’l-Fukahâ. Beyrut: Dârü’r-râid el- Arabî, 1970.
• ez-Zehebî, Şemsü’d-Dîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân (ö. 748/1374). Siyerü a’lâmi’n-nübelâ. I-XXV. Beyrut: Müessetü’r-risâle, 1402/1982.
• ez-Zirikli, Hayrüddin b. Mahmud b. Muhammed b. Ali b. Fâris. A’lâm. I-VIII. Beyrut: Dârü’l-ilm li’l-melâyîn, 2006.
• Ansiklopedi Maddeleri
• Çavuşoğlu, Ali Hakan. “el-Müdevvenetü’l-Kübrâ.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, 2006. XXXI 470-473.
• “Esed.” İslam Ansiklopedisi. Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi, 2001.
• Kallek, Cengiz. “Esed b. Furat.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Divantaş Diyanet Vakfı Neşriyat Pazarlama ve Ticaret A. Ş. 1995. XI, 366-367.
• Kaya, Eyyüp Said. “Mâliki mezhebi.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, 2003. XXVII, 519-535.