ARTVİNLİ ÂŞIK HUZÛRÎ’NİN DİVÂNINDA BULUNAN DESTANLARIN TÜRK KÜLTÜR UNSURLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 76 - 87, 01.05.2019

Büşra Nur Düzen

Öz

Âşık; elinde sazı, dilinde
sözü, diyar diyar gezen, gezdiği yerlerde gördüklerini anlatan, bir sözlü
gelenek taşıyıcısıdır. Teknolojinin henüz gelişmediği zamanlarda âşıklara ve
geleneğin devam ettirilmesine gösterilen özen daha fazlaydı. Zamanla gelişen teknoloji
bazı geleneklerin de azalmasına neden oldu. Bu nedenle unutulmaya yüz tutmuş
geleneklerimizi, âşıklarımızı araştırmalı ve gün yüzüne çıkartmalıyız.

Bu çalışmada Yusufelili Âşık Huzûrî
Divan’ındaki destanlarında halk edebiyatı unsurlarını inceleyeceğiz. Artvinli
âşıklardan Ali Huzûrî Coşkun halk edebiyatına katkı sağlamış şairlerden
biridir. Yeterince tanınmadığı için bu şairden istifade edilememiştir. Oysa edebiyatımıza
şiirleriyle, yaşadıklarıyla, aktarmaya çalıştıklarıyla büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
Artvin’in Zor Köyü’nde hayata gözlerini açmış ve tıpkı doğduğu yer gibi zor bir
hayat yaşamıştır. Babasını örnek alarak şairlik geleneğini sürdürmüştür. İlk
hocası babası olmuş ve Huzûrî’ye mahlası da aynı kişi tarafından verilmiştir.
Hayatı boyunca yazmış ve sağlığı el verdiği ölçüde gezerek âşıklık görevlerini
yerine getirmiştir. Medrese eğitiminin yanında saz şairliğini de bırakmamış hem
kulağa hem göze hem de günlük yaşama dokunur şiirler yazmıştır. Şiirlerinde
yaşadığı yerlerdeki sıkıntıları, zorlukları, toplumdaki yozlaşmayı dile
getirmiştir. Sözüne ve sazına güvenen şair haksızlıkları, yanlışlıkları dile
getirmekten hiçbir zaman çekinmemiş herkese gereken cevabı vermiştir.  Bunun yanı sıra Divân Edebiyatı unsurlarından
da beslenmiş, âşıklar, maşuklar, badeler, şaraplar şiirlerine konu olmuştur. Ali Huzûrî
Coşkun ile ilgili en kapsamlı çalışmayı Mustafa Adil Özder yapmıştır. Yayına
hazırlayan ise Prof. Dr. Muammer Demirel’dir Huzûrî’nin ulaşılan tüm şiirleri
toparlanmış, dipnotlarla açıklamalarla zenginleştirilmiş ve Huzûrî Divanı
olarak basılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Huzûrî,
Halk Edebiyatı, Şiir, Artvin, Halk Unsurları

Anahtar Kelimeler

Huzûrî, halk edebiyatı, şiir, Artvin, halk kültürü unsurları

Kaynakça

• Akkaya, N.(8-10 Ekim 2015). Mehmet Yardımcı’nın Şiirlerinde Halk Edebiyatı Unsurları, Tarihi ve Kültürüyle III. Zile Sempozyumu Bildirisi,Zile.
• Aksan, Doğan (2006). Halk Şiirimizin Gücü İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Albayrak, Nurettin (1993). İslam Ansiklopedisi: “Âşık” Maddesi. İstanbul: MEB Basım, C.1.
• Artun, Erman (2016). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. Adana: Karahan Kitabevi.
• Boratav, Pertev Naili (2016). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Bilgesu Yayınevi.
• Başgöz, İlhan (1968). İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul:
• Dilçin, Cem (1992). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Elçin, Şükrü (1992). Deyişmeler- Karşılaşmalar. Türk Dünyası El Kitabı, C. 3. Ankara: TKAE Yayınları.
• Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: AKYD Yayınları
• Kaya Karasüleymanoğlu, Şahver (2015). Artvin Halk Biliminden Çizgiler. Ankara: Özbaran Ofset Matbaacılık.
• Kaya, Doğan (2014). Türk Halk Edebiyatı Kavramları ve Terimleri Sözlüğü. Ankara. Akçağ Yayınları.Özder, M. A. (2015). Huzûrî Divanı. Samsun: Türker Matbaacılık.
• TDK ( 1998) Türkçe Sözlük C.2 Ankara:TDK Yayınları.
• Yardımcı, Mehmet (2014). Türk Halk Şiiri. İzmir: Kanyılmaz Matbaacılık.