Küreselleşme Olgusunun Sosyal Bilgiler Eğitimine Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 11 - 23, 13.12.2016

Süleyman Aslan

https://doi.org/10.22596/2016.0101.1123

Cited By: 1

Öz

21. Yüzyılın son
çeyreğinde gündeme gelen küreselleşme olgusu, iletişim ve bilişim
teknolojileri marifetiyle ekonomi, politik ve sosyo-kültürel alanları
derinden etkilemiş ve bunları dönüştürmeye başlamıştır. Bu değişim ve
dönüşümden genel olarak eğitim ve sosyal bilgiler eğitimi de payına düşeni
almıştır. Küreselleşme karşısında eğitim sistemi ve sosyal bilgiler eğitimi
artık geleneksel yapı ve işleyişini sürdüremez. Sosyal bilgiler eğitimi
küreselleşmenin yol açtığı bu yeni duruma ancak yeni paradigmalar ile uyum
sağlayabilir. Eğitimin sosyo-kültürel boyutunda çok önemli bir ders olan
sosyal bilgiler eğitimi, küreselleşmeden amaç, içerik ve öğretim süreci boyutlarıyla
ciddi şekilde etkilenmiştir. Bu etkilenme, öğretim programlarının küresel
ortak değerleri kazandırmak noktasına yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda Türkiye’de
sosyal bilgiler eğitiminin küreselleşme ile gündeme gelen Bilgi Çağı’na uyum
için küresel vatandaş yetiştirmek gibi yeni bir amacı öne çıkmıştır. Ancak
sözü geçen küresel ortak değerlerin neler olacağı ve dayanakları konusu
önemli bir sorun olarak belirmiştir. Bu noktada Türkiye ‘nin yapması gereken,
sosyal bilgiler eğitiminde çağdaş dünya ile uyum sağlamak için, milli
değerlerimizi benimseyen ve farklı kültürlere uyum sağlayabilecek küresel
vatandaş yetiştirmek olmalıdır. Bunun için 2005-2006 sosyal bilgiler öğretim
programları önemli bir başlangıç olarak kabul edilebilir. Ancak bu programların
uygulamadan gelen dönütler ışığında sürekli gözden geçirilmesi, küreselleşme
karşısında ayakta kalabilmek için önemlidir. Zira küreselleşmenin, sosyal
bilgiler eğitimine önemli açılımlar sağlama potansiyeli yanında çok ciddi
riskler barındırdığı da unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, sosyal bilgiler, küresel vatandaşlık

The Effects of Globalization on Social Sciences Education

Öz

 21. Yüzyılın son çeyreğinde gündeme gelen küreselleşme olgusu, iletişim ve bilişim teknolojileri marifetiyle ekonomi, politik ve sosyo-kültürel alanları derinden etkilemiş ve bunları dönüştürmeye başlamıştır. Bu değişim ve dönüşümden genel olarak eğitim ve sosyal bilgiler eğitimi de payına düşeni almıştır. Küreselleşme karşısında eğitim sistemi ve sosyal bilgiler eğitimi artık geleneksel yapı ve işleyişini sürdüremez. Sosyal bilgiler eğitimi küreselleşmenin yol açtığı bu yeni duruma ancak yeni paradigmalar ile uyum sağlayabilir. Eğitimin sosyo-kültürel boyutunda çok önemli bir ders olan sosyal bilgiler eğitimi, küreselleşmeden amaç, içerik ve öğretim süreci boyutlarıyla ciddi şekilde etkilenmiştir. Bu etkilenme, öğretim programlarının küresel ortak değerleri kazandırmak noktasına yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminin küreselleşme ile gündeme gelen Bilgi Çağı’na uyum için küresel vatandaş yetiştirmek gibi yeni bir amacı öne çıkmıştır. Ancak sözü geçen küresel ortak değerlerin neler olacağı ve dayanakları konusu önemli bir sorun olarak belirmiştir. Bu noktada Türkiye ‘nin yapması gereken, sosyal bilgiler eğitiminde çağdaş dünya ile uyum sağlamak için, milli değerlerimizi benimseyen ve farklı kültürlere uyum sağlayabilecek küresel vatandaş yetiştirmek olmalıdır. Bunun için 2005-2006 sosyal bilgiler öğretim programları önemli bir başlangıç olarak kabul edilebilir. Ancak bu programların uygulamadan gelen dönütler ışığında sürekli gözden geçirilmesi, küreselleşme karşısında ayakta kalabilmek için önemlidir. Zira küreselleşmenin, sosyal bilgiler eğitimine önemli açılımlar sağlama potansiyeli yanında çok ciddi riskler barındırdığı da unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Globalization, social studie, global citizenship

Kaynakça

• Alp, A. ve Kahraman, M. (2003). "Küreselleşme ve Politika Yakınlaşmaları", http://www.liberal-dt.ors.tr/guncel/Diger/alp küresellerine. html (Erişim. 07. 01. 2003).
• Ay, S. T.(2014).Vatandaşlık Eğitimi Bakımından Sosyal Bilgilerin Toplumsal Gücü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Özel Sayı. 97-109.
• Baudrillard, J. (2004). Tam Ekran (Çev: Bahadır Gülmez). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları (3. Baskı).
• Bauman, Z. (1998). Globalization: The human consequences. New York: Columbia University Pres.
• Çağlar, A. (2001). 21. Yüzyılda Okulun Değişen Rolü ve Yeni Eğilimlere İlişkin İyimser Bazı Öngörüler İçinde 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi (Eds. O. Oğuz, A. Oktay ve H. Ayhan).. İstanbul: Sedar Yayıncılık.
• Dağlı, A. (2007). Küreselleşme Karşısında Türk Eğitim Sistemi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 1-13.
• Elçin, A. B. (2012). Küreselleşmenin Tarihçesi. http://www.meritymm.com/wp-content/uploads/2013/05/kuresellesme.pdf .
• Elkatmış, M. (2012) İnsan Hakları ve Vatandaşlık Ara Disiplini Kazanımlarının Gerçekleşme Düzeyi. Akademik Bakış Dergisi, 29, 1-19.
• Erdem, A.R. (2008). Küreselleşme Bağlamında Türkiye'de Eğitim Bilimlerinin Bugünü ve Geleceği. Üniversite ve Toplum, 8 (4), 1-3.
• Gelen, İ. ve Beyazıt, N. (2007). Eski ve Yeni İlköğretim Programları İle İlgili Çeşitli Görüşlerin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,51, 457-476.
• Göl, E. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Tutum Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülcan, M. G. (2005). AB ve Eğitim Süreci-AB Ülkeleri Eğitim Sistemleri ve Politikaları, Yapısal Uyum Modeli. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hesapçıoğlu M. (2001). Postmodern / Küresel Toplumda Eğitim, Okul ve İnsan Hakları İçinde 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi (Eds. O. Oğuz, A. Oktay ve H. Ayhan). İstanbul: Sedar Yayıncılık.
• Kan, Ç. (2009). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Küresel Vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 26, 25-30.
• Karakaya, Ş. (2003). Modernizim Postmodernizm ve Öğretmen Çalışma Kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, Z. (2007). Kavramsal ve Tarihsel Yönleri İle Küreselleşme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 251-264.
• Kaya, B. ve Kaya, A. (2012). Teknoloji Çağında Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Algıları. Sakarya University Journal of Education, 2 (3), 81-95.
• Kenan, S. (2009). Küreselleşen Dünyada Eğitimin Öncelikle Hedefi Nedir? İçinde Küreselleşen Dünyada Eğitime Etik Bakış. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Köylü, M. (2006). Küreselleşme ve Ahlaki Değerler İçinde Küreselleşme Ahlak ve Değerler (Ed. Y. Mehmedoğlu ve A.U. Mehmedoğlu). İstanbul: Litera Yayıncılık
• Kutluer, İ. (2006). Küreselleşme Mahiyeti ve Boyutları, İçinde Küreselleşme Ahlak ve Değerler. (Eds. Y. Mehmedoğlu ve A. U. Mehmedoğlu). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Kürkçü, D. D. (2013). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşmeye Yönelik Yaklaşımlar. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 3 (2), 1-11.
• MEB (2005). Milli Eğitim Bakanlığı http://www.meb.gov.tr (Erişim: 25.06.2016).
• Mehmedoğlu, Y. (2006). Evrenselleşebilirlik ve Ahlak İçinde Küreselleşme Ahlak ve Değerler (Eds. Y. Mehmedoğlu ve A. U. Mehmedoğlu) İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Oktay, A. (2004). 21. Yüzyıla Girerken Dünyada Yaşanan Değişimler ve Erken Çocukluk Eğitimi, İçinde Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar (Ed. Müzeyyen Sevinç). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Özden,Y.(1999). Eğitimde Dönüşüm Eğitimde Yeni Değerler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özel, S. (2007). Küreselleşme Döneminde Vatandaşlık. Anayasa Yargısı, 24, 577- 583.
• Özkiraz, A. (2003). Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Öztürk, C. (2001). 21. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme İçinde 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi (Eds. Orhan Oğuz, Ayla Oktay ve Halis Ayhan). İstanbul: Sedar Yayıncılık.
• Perşembe, E. (2005). Küreselleşme Kültürü ve Eğitimin İşlevi. Ondokuzmayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20-21, s. 103-114.
• Rapoport, A. (2009). A Forfotten concept: Global citizenship education and state social studies standars. The Journal of Social Studies Research, 33(1), 91-112.
• Sassen, S. (1996). Losing control?: Sovereignity in an age of globalization. New York: Columbia Unuversity Press.
• Seyidoğlu, H. (1997). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. İstanbul: Güzem Yayınları.
• Şahin, İ. F. ve Çermik, F. (2014). Küresel Vatandaşlık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Doğu Coğrafya Dergisi, 31, 207-218.
• Touraine, A. (2002).Modernliğin Eleştirisi (Çev: Hülya Tufan). İstanbul Yapı Kredi Yayınları, 4. Baskı.
• Uydaş, İ. ve Genç, S. Z. (2015). Ortaöğretim Öğrencilerinin Küresel Vatandaşlık Bağlamında Çok Kültürlülük Hakkındaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi,4 (1), 416-429.
• Varış, F. (1996), Eğitimde Program Geliştirme-Teori, Teknikler (6. Baskı), Ankara: Alkım Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.