Halkla İlişkiler Mesleği Bağlamında Mobbing Olgusu

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 35, 18.12.2016

Esra Nur Akpunar

https://doi.org/10.22596/2016.0101.24-35

Öz

Bu çalışmanın amacı,
mobbing kavramının halkla ilişkiler için taşıdığı önemi tartışmaktır.
Dokümanter analiz şeklinde yürütülen çalışmada veriler, ilgili literatürden
derlenmiştir. Bu veriler, çeşitli başlıklar altında analiz edildikten sonra şu
sonuçlara ulaşılmıştır: Mobbing, birçok nedene bağlansa da, esasta bir örgütsel
iletişim sorunudur.  Bu itibarla mobbing,
işletmelerin iletişimden sorumlu birimi olan halkla ilişkilerle doğrudan
alakalı bir sorundur. Sosyal psikoloji boyutu ağırlıklı bir olgu olmasına
rağmen, literatürde mobbingin daha çok yönetim ve hukuksal boyutları ele
alınmıştır. Bu durum, mobbing olgusunun bütün boyutlarıyla anlaşılması ve
dolayısıyla da sorununun çözümünü geciktirmiştir. Sorunun çözümü noktasında,
halkla ilişkilere önemli rol düşmektedir. Halkla ilişkiler mesleğinin
saygınlığı ve etkililiği için, diğer boyutları yanında sorunun psikolojik
boyutuna da odaklanmak önemlidir. Zira halkla ilişkilerin kurumdaki
fonksiyonelliği, mobbingi tanıma ve elimine edebilme potansiyeli ile yakından
ilişkilidir. Bu ilişki, mobbing gibi sorunların çözümünde halkla ilişkiler ile
psikoloji disiplininin beraber çalışmasını gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Halkla ilişkiler, mobbing, çalışan psikolojisi

Mobbing Case within Public Relations Profession

Öz

 Bu çalışmanın amacı, mobbing kavramının halkla ilişkiler için taşıdığı önemi tartışmaktır. Dokümanter analiz şeklinde yürütülen çalışmada veriler, ilgili literatürden derlenmiştir. Bu veriler, çeşitli başlıklar altında analiz edildikten sonra şu sonuçlara ulaşılmıştır: Mobbing, birçok nedene bağlansa da, esasta bir örgütsel iletişim sorunudur.  Bu itibarla mobbing, işletmelerin iletişimden sorumlu birimi olan halkla ilişkilerle doğrudan alakalı bir sorundur. Sosyal psikoloji boyutu ağırlıklı bir olgu olmasına rağmen, literatürde mobbingin daha çok yönetim ve hukuksal boyutları ele alınmıştır. Bu durum, mobbing olgusunun bütün boyutlarıyla anlaşılması ve dolayısıyla da sorununun çözümünü geciktirmiştir. Sorunun çözümü noktasında, halkla ilişkilere önemli rol düşmektedir. Halkla ilişkiler mesleğinin saygınlığı ve etkililiği için, diğer boyutları yanında sorunun psikolojik boyutuna da odaklanmak önemlidir. Zira halkla ilişkilerin kurumdaki fonksiyonelliği, mobbingi tanıma ve elimine edebilme potansiyeli ile yakından ilişkilidir. Bu ilişki, mobbing gibi sorunların çözümünde halkla ilişkiler ile psikoloji disiplininin beraber çalışmasını gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Public relations, mobbing, psychology of workers

Kaynakça

• Akçakaya, M. (1999). Belediyelerde Halka İlişkiler. Sayıştay Dergisi, 34,77-91.
• Aktaş ve Özdemir, (2006). Disiplinler arası Bir Alan Olarak Halkla İlişkiler: Türkiye’deki Akademik Çalışmalar Üzerine Niteliksel Bir İnceleme. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Arpacıoğlu, G. (2005). Türkiye’de Zorbalık Bir Çalışma Biçimi İçinde İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler (Ed. D. Yalım). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Avcı, U. ve Kaya, U. (2010). Yıldırma (Mobbing) ve Kişilik İlişkisi: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, XII (II).
• Aydın, Ş., Şahin, N. ve Uzun, D. (2007). Örgütlerde Yaşanan Psikolojik Şiddet Sorunlarının Konaklama İşletmeleri Açısından Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 61-74.
• Ayhan, A. (2006). Halkla İlişkiler Önlisans Öğrencilerinin Halkla İlişkilere Bakış Açısı, Okul Sonrası Beklenti ve Kaygıları. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Büyüköztürk Ş. (2004). Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Ciğerdelen, T. (2006). Kocaeli Bölgesindeki Halkla İlişkiler Uzmanlarının Profiline Yönelik Bir Araştırma. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Cornoiu, T.S. & Gyorgy, M. (2013). Mobbing in Organizations. Benefits of Identifying the Phenomenon. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 78, 708 – 712.
• Covey, S. R. (2005). 8’inci Alışkanlık- Bütünlüğe Doğru (Çev: Sezer Soner ve Çağlayan Erendağ). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Crawshaw, L. (2009). Workplace bullying? Mobbing? Harassment? Distraction by a Thousand Definitions. Practice and Research, 61(3), 263–267.
• Çakmak, A. F. ve Kilci, S. (2011). Kamu Yönetiminde Halkla İlişkilerin Yeri ve Önemi. Kamu-İş, 11 (4), 219-270.
• Çelen, C. B. ve Uluğ, F. (2014). Türkiye’de Yapılan Mobbing Araştırmaları Üzerine Bir Analiz. II. Örgütsel Davranış Kongresi, 7-8 Kasım Kayseri, Bildirileri, (Editörler: M. Özdevecioğlu, T. Dedeoğlu ve N. Çapar) Kayseri: Doğuş Ofset.
• Çiftçi, G.E., Öneren, M. ve Önem, A. (2013). Çalışanlarda Psikolojik Yıldırma ve Endişe Düzeyi. "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15 (2), 63-81.
• Çomak, E. ve Tunç, B (2012). İlköğretim Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarında Yaşadıkları Yıldırma Durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 197-208.
• Dabu, B. & Draghic, A. (2013). Mobbing and Bullying in Business Organizations and Consequences on Human Health. Economic Sciences, 12(1), 63-71.
• Demir, F. (2012). Halkla İlişkiler Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2603.
• Demir, Y. (2009). Mobbing’in Kişisel ve Örgütsel Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 99-111.
• Dinçer, C. (2009). Pazarlamada Halkla İlişkilerinin Önemi ve Rolü: Kobiler Üzerine Bir Araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 1(1), 38-46.
• Divincova, A. & Sivakova, B. (2014). Mobbing at Workplace and its Impact on Employee Performance. Human Resources Management & Ergonomics, VIII (2),20-34.
• Einarsen, S (2005).The Nature, Causesand Consequences of Bullying at Work: The Norwegian Experience. Perspectives interdisciplinaires sur le travail et la santé 7-3, 2005, mis en ligne le 01 Novembre 2005.
• Eskiyörük, D. (2010). Halkla İlişkiler Uygulayıcıları Rol Modellerinde Örgüt Kültürünün Etkisi ve Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Etyemez, H. (2013).1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Paneli ve Çalıştayı. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• Geçikli, F. ve Geçikli, M. (2012). İşyerlerinde Mobbing (Psikolojik-Şiddet) Sarmalında Kadın: Kamu Üniversitesinde Bir Uygulama. Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu, 27-28 Nisan 2012, Ankara.
• Güllüoğlu, Ö. (2006). Halkla İlişkiler Mesleğinde Etik Anlayışı. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatuna, I. (2013). İşyerinde Psikolojik Tacizle Mücadele Yöntemler. I. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı, Ankara, 2013. İstanbul: Özyurt Matbaacılık.
• Karcıoğlu, F. ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 ( 3), 139-161.
• Kazancı, M. (1980). Halkla İlişkiler. Ankara: A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No. 459.
• Keskin, A. ve Canbaz, S. (2014). KOBİ’lerde Çalışanların Mobbinge Maruz Kalma Durumları: Kırklareli İlinde Bir Araştırma. İGÜSBD, 1(2), 161-195.
• Koç, M. ve Bulut, H. U. (2009).Ortaöğretim Öğretmenlerinde Mobbing: Cinsiyet Yaş ve Lise Türü Değişkenleri Açısından İncelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1 (1), 64 – 80.
• Köse, H. (2006). Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and Psychological Terror at Workplaces. Violence and Victims, 5 (2), 119-126.
• MEGEP (2007). Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Halkla İlişkiler ve Organizasyon Hizmetleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Mobbing İle Mücadele Derneği (2011). http://www.mobbing.org.tr/tr/?p=940 (Erişim Tarihi: 01.09.2015).
• Öner, Ş. (2001). Belediyelerde Yönetime Katılmada Halkla İlişkilerin Rolü ve Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 101-114.
• Özgan, H., Kara, M. ve Arslan, M. C. (2013). Öğretmenlerin Okul Yöneticilerine Uyguladıkları Psikolojik Yıldırma Uygulamaları ve Etkileri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1 (1), 2-14.
• Özkan, A. (2009). Halkla İlişkiler Yönetimi. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Palaz, S., Özkan, S., Sarı, N., Göze, F., Şahin, N. ve Akkurt, Ö. (2008). İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Davranışları Üzerine Bir Araştırma; Bandırma Örneği. İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,10(4), 41-58.
• Seyidoğlu, H. (1997). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı. İstanbul: Güzem Yayınları.
• Shallcross, L., Sheehan, M. & Ramsay, S. (2008). Workplace Mobbing: Experiences in the Public Sector. International Journal of Organisational Behaviour, 13(2), 56-70.
• SHARP (2011). Safety, Health Assesment & Research for Prevention. Workplace Bullying and Disruptive Behavior. Washington State Departman of Labor & Industries.
• Shelton. L. T. (2011). Mobbing, Bullying & Harassment: A Silent Dilemma in The Workplace. Master of Science. Department of Rehabilitation In the Graduate School Southern Illinois University Carbondale.
• Sloan, M. L., Matyók, T., Schmitz , C.L. & Short, G.F. L. (2010). A Story to Tell: Bullying and Mobbing in the Workplace. International Journal of Business and Social Science, 1 (3), 87-97.
• Sümer, F. E. (2013).Türkiye’de Stratejik Halkla İlişkiler Anlayışı: Türkiye’deki Büyük İş Örgütlerinin Halkla İlişkiler Uygulayıcılarına Yönelik Bir Araştırma. Global Media Journal,4, 51-80.
• Taş, İ.E. ve Kestellioğlu, G. (2011). Halkla İlişkilerde İnternetin Yeri ve Önemi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi,11,73-92.
• Taştekin, E. (2007). Emniyet Teşkilatında Halkla İlişkiler: Konya İl Emniyet Müdürlüğü Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Anabilim Dalı Hakla İlişkiler Bilim Dalı.
• Tetik, S. (2010). Mobbing Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18), 81-89.
• Tınaz, P. (2013). Çalışma Psikolojisi Boyutlarıyla Mobbing Tanım ve Tanı. I. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı, Ankara, 2013. İstanbul: Özyurt Matbaacılık, 21-34.
• Turan, F. (2006). İşyerlerinde Psikolojik Yıldırma Olgusu ve Konuya İlişkin Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı.
• Ustakara, F. (2011). Halkla İlişkiler ve Psikoloji İlişkisi Üzerine. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1,170-185.
• Vural, A. B. ve Coşkun; G. (2006). Yeni Teknolojiler ve Halkla İlişkiler: Halkla İlişkiler Alanında Internet Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2008) Kurumlarda Halkla İlişkilerin Önemi. http://www.kocaeliaydinlarocagi.org.tr(Erişim: 14.10.2016).
• Yıldız, N. (2006).Halkla İlişkilerde Medya ve Kamuoyunu Bilgilendirme Yanılsaması. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Yılmaz, A., Özler, D. E. ve Mercan, N. (2008). Mobbing ve Örgüt İklimi İle İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26), 334-357.