Halkla İlişkiler Çalışanlarının Mobbing Algıları: Yaygınlık, Türleri, Nedenleri ve Mücadele Yöntemleri

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 13, 05.06.2017

Esra Nur Akpunar

https://doi.org/10.22596/2017.0201.1.13

Öz

Bu araştırmanın amacı, kamu hastanelerinde yer alan Halkla İlişkiler Birimi çalışanlarının, işyerinde mobbinge maruz kalma, mobbing türleri, nedenleri ve mobbing ile mücadele yöntemleri konusundaki algılarının belirlenmesidir. Tarama modelinde yürütülen araştırmanın örneklemi, Şanlıurfa, Hatay ve Samsun illerinde bulunan ve kamuya ait hastanelerde bulunan Halkla İlişkiler Biriminde çalışan toplam 120 katılımcıdan oluşturulmuştur. Araştırmada veriler, anket yoluyla toplanmış ve betimsel istatistiksel tekniklerle analiz edilmiştir. Hastane HİB’de, mobbingin yaygınlığı ve türlerine ilişkin olarak, araştırmada ulaşılan sonuçlar şöyledir: Araştırmanın yürütüldüğü HİB çalışanları, işyerinde sürekli mobbinge maruz kaldığı algısına sahiptir. Katılımcıların maruz kaldığı mobbing türleri sırayla, dış müşterilerin uyguladığı mobbing, yukarıdan aşağıya mobbing, aşağıdan yukarıya mobbing ve yatay mobbing şeklindedir. Katılımcılardan erkek çalışanlarının, yukarıdan aşağıya doğru olan mobbinge, kadınlardan daha fazla maruz kaldıkları belirlenmiştir. Araştırmada, Halkla İlişkiler Birimi çalışanlarının maruz kaldığı mobbingin nedenleri için, en fazla, iş koşullarını işaret ettikleri belirlenmiştir. Bunu, çalışanın kişisel özellikleri ve sendikalı olma nedenleri izlemektedir. Buna göre, araştırmanın yürütüldüğü Halkla İlişkiler Biriminin çalışma koşullarının, mobbinge yol açtığı söylenebilir. Bu yöndeki algı, kadın çalışanlarda daha fazladır. Sendikalı olmanın mobbing nedeni olma algısı ise, kıdemli çalışanlarda daha fazladır. Mobbing ile mücadele konusunda, katılımcılar kendisini yeterli görmemektedir. Katılımcılar, mobbing ile mücadelede pasif mücadele yolunu tercih etmekte ve sendikadan destek görmemektedir. Katılımcılar, mobbing ile mücadelede sırayla en çok; ailelerden, iş arkadaşlarından ve yöneticilerden destek görmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Halkla ilişkiler, hastanede mobbing, mobbing ile mücadele, sendikalar

The Perception of Mobbing of Public Relation Personnel: Prevalence, Kinds, Causes and Fighting Methods

Öz

The aim of the research is to investigate perception about mobbing related to public relation personnel working in a state hospital, and its prevalence, types, causes and fighting methods. Evaluating this perception according to some variations is another aim of this research. The sampling of this research, which was carried out scanning method, is 120 Public Relation Personnel who work at state hospitals in Şanlıurfa, Hatay and Samsun provinces in Turkey. The data were collected through questionnaire and analysed by descriptive statistical techniques. The results related to the prevalence and types of mobbing in Public Relation Department (PRD) at hospitals are as follow: Employees of the PRD have the perception of consistent mobbing exposure, such as mobbing applied by the patients (customers) who take services from the institution, mobbing from higher positions (managers), mobbing from lower positions, mobbing from equivalent positions (colleagues). It has been found out that the male participants are exposed mobbing from higher positions more than the female participants do. It was also identified that most common cause of mobbing occurring at PRD are working conditions, followed by the personal characteristical differences of the employees and being a member of a union. Considering these findings, it can be said that working conditions of PRD may cause most of the mobbing exposed by the employees. This perception is more common among female participants. The perception of being a member of a union as a cause of mobbing is more common among more experienced employees. Most of the participants think that they are not capable enough in tackling the mobbing. They prefer passive struggle against mobbing as enduring in silence, and assume that they are not supported by the unions. Rather, they get support against mobbing mostly from managers and colleagues, as well as emotional support from their families.

Anahtar Kelimeler

Public relation, mobbing at hospital, struggle with mobbing, unions

Kaynakça

• Agtaş, B. Ö. (2012). "İşyerinde Şiddetin Önlenmesi ve ILO Standartları" [Bildiri]. 1. ÇalışmaHayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildirileri, 23 Mayıs 2012 (ss. 81-89), Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi.
• Arpacıoğlu, G. (2005). Türkiye’de Zorbalık Bir Çalışma Biçimi İçinde İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler (Ed. D. Yalım). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Avcı, U. ve Kaya, U. (2010). Yıldırma (Mobbing) ve Kişilik İlişkisi: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, XII(II), 51-79.
• Bölükbaşı, B. (2015). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Psikolojik Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları (Güngören,İstanbul Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Ciğerdelen, T. (2006). "Kocaeli Bölgesindeki Halkla İlişkiler Uzmanlarının Profiline Yönelik Bir Araştırma" [Bildiri].II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Çivilidağ, A. (2015). Farklı Örgütsel Yapılarda İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbıng) Yaygınlığı, Önlenmesi ve Cinsiyet Değişkeni Üzerine Nitel Bir Analiz. Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi, 46, 118-147.
• Eskiyörük, D. (2010). Halkla İlişkiler Uygulayıcıları Rol Modellerinde Örgüt Kültürünün Etkisi ve Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Güllüoğlu, Ö. (2006). “Halkla İlişkiler Mesleğinde Etik Anlayışı”[Bildiri].II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan, 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Gündüz, B. ve Yılmaz, Ö. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Mobbing (Yıldırma) Davranışlarına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri (Düzce İl Örneği).Milli Eğitim Dergisi, 179, 269-281.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karakuş, H. (2011). Hemşirelerde Kurum ve Yönetimin Etkisine Bağlı Olarak Yaşanan Mobbing Davranışları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(5), 83-102.
• Karatuna, I. (2013). İşyerinde psikolojik tacizle mücadele yöntemler. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı (Ankara, 2013). İstanbul: Özyurt Matbaacılık, 111-120.
• Karcıoğlu, F. ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 ( 3), 139-161.
• Karslıoğlu, G. (2013).Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz. Ankara: Ziraat Gurup Matbaacılık A.Ş.
• Kocaoğlu, M. (2007). Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz, Yıldırma) Uygulamaları ve Motivasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kök, B. S. (2006). İş Yaşamında Psiko-Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve Nedenleri. 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F., 25-27 Mayıs 2006, Erzurum.
• Köse, G, E. ve Yıldırım, D. (2013). Bir Üniversite Hastanesinde Hekim ve Hemşirelerin Algıladıkları Örgüt Kültürünün Mobbing Davranışlarına Etkisi. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı, Ankara, 2013.
• Köse, H. (2006). "Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing" [Bildiri]. II. Ulusal Hakla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Mizrahi, R. (2013). Çalışma Hayatında Mobbing İle Mücadele Yöntemleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2),443-452. Mutlu, N. (2013). Öğretmenlere Göre Psikolojik Yıldırmanın Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Namie, G. & Namie, R. (2000). The Bully at Work, What You Can Do to Stop the Hurst and Reclaim Your Dignity on the Job. Naperville Illinois: Sourcebooks.
• Ocak, S. (2008). Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları (Edirne ili Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özcan, K. N. ve Bilgin, H. (2011). Türkiye’de Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet: Sistematik Derleme. Araştırma Projesi, No: 1614, İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi, 1442-1456.
• Özgan, H., Kara, M. ve Arslan, M. C. (2013). Öğretmenlerin Okul Yöneticilerine Uyguladıkları Psikolojik Yıldırma Uygulamaları ve Etkileri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi,1 (1), 2-14.
• Palaz, S.,Özkan, S., Sarı, N., Göze, F., Şahin, N. ve Akkurt, Ö. (2008). İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbıng) Davranışları Üzerine Bir Araştırma; Bandırma Örneği. İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10 (4),41-58.
• Sarı, D.,Khorshid, L. ve Eşer, İ. (2011). Hastaneye Yeni Yatan Hastaların Algıladığı Sosyal Destek İle Anksiyete Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 27 (2), 1-9.
• Soysal, A., İnal, G. ve Gül, Z. (2014).Yıldırma (Mobbing) Davranışı: Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma.Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (27), 149-171.
• Taş, İ.E. ve Kestellioğlu, G. (2011). Halkla İlişkilerde İnternetin Yeri ve Önemi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi,11,73-92.
• Taştekin, E. (2007). Emniyet Teşkilatında Halkla İlişkiler: Konya İl Emniyet Müdürlüğü Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tetik, S. (2010). MobbingKavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18), 81-89.
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Çalışma ve Toplum, 4(11), 14-15.
• Tınaz, P. (2013). Çalışma Psikolojisi Boyutlarıyla Mobbing Tanım ve Tanı. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı. İstanbul: Özyurt Matbaacılık.
• Tınaz, P., Gök, S. ve Karatuna, I. (2013). Sosyal Güvenlik Kurumu Çalışanlarının İşyerinde Psikolojik Taciz Algıları: Yaygınlık, Türler, Nedenler ve Bireysel Mücadele Yöntemleri. Çalışma İlişkileri Dergisi, 4(1), 39-53.
• Turan, F. (2006).İşyerlerinde Psikolojik Yıldırma Olgusu ve Konuya İlişkin Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türeli, Ş. N. ve Dolmacı, N. (2013). İş Yaşamında Kadın Çalışana Yönelik Ayrımcı Bakış Açısı ve Mobbing Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 83-104.
• Ustakara, F. (2011). Halkla İlişkiler ve Psikoloji İlişkisi Üzerine. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1, 170-185.
• Vural, A. B. ve Coşkun, G. (2006). Yeni Teknoloji ve Halkla İlişkiler: Halkla İlişkiler Alanında İnternet Kullanımı Üzerine Bir Araştırma (ss. 179-194). II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan, 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Yıldırım, D. ve Metin, S. (2006). Halkla İlişkiler ve Cinsiyet (ss. 45-49). II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan, 2006, Kocaeli Üniversitesi.
• Yılmaz, A., Özler, E. D. ve Mercan, N. (2008). Mobbing ve Örgüt İklimi İle İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 334-357.
• Zapf, D. (1999). Organisational, Work Group Related and Perosonal Causes of Mobbing/ Bullying at Work. International Journal of Manpower, 20,70-85.