Böbrek Nakli Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Cinsel Sorunlar Ve Danışmanlık Gereksinimleri

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 2, 85 - 90, 20.07.2018

Nilgun Aksoy Deniz Demet

Öz

Kronik
hastalıklar çoğu zaman cinsel istek ve aktivi­te kaybına yol açar. Son dönem
böbrek yetmezliği olan hastalar için de cinsellik, yaşamda en önemli
stresörlerden biri olmasına karşın bu hastalardaki cinsel bozukluklar çok
sınırlı bir şekilde ele alınmaktadır. Organ nakli bekleyenler ve organ nakli
yapılmış olanlar da bunun dışında de­ğildir. Organ nakli yapılan hastaların %30
gibi büyük bir oranının cinsel fonksiyon bozukluğu yaşadığı tahmin
edilmektedir. Böbrek
nakli uygulanan hastaların yaşadıkları cinsel sorunlar ve danışmanlık
gereksinimlerini tespit etmek, literatürdeki boşluları belirlemek ve gelecekteki
araştırmalara öneride bulunmak amacıyla yapılmıştır. Pubmed
ve ulakbim veri tabanlarında “renal transplantasyon“ ve“cinsel işlev”,
“cinsel danışmanlık” anahtar
kelimeleri kullanılarak ulaşılan araştırmalar incelenmiştir. Sonuç olarak
cinsel fonksiyon bozukluğu transplantasyon adaylarını ve alıcıları yüksek
oranda etkilemeye devam etmektedir. Ayrıca organ nakli hekimi ve hemşiresinin
hastadan elde ettikleri bilgiler ışığında bireyin nakil sonrası sürece uyumunda
destek olmak, gereksinim duyduğu eğitimi vermek, kişinin yaşam kalitesini
arttırmaya yönelik müdahalelerde bulunmak, bireyin yaşadığı psikolojik ve
sosyal problemlerde danışmanlık etmek ve destek olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Böbrek nakli; Danışmanlık; Cinsellik

Kaynakça

• 1. Çamsarı T, Sağlam F. Kronik Böbrek Yetmezliği. Erol Ç, İç hastalıkları, 1. Baskı, Ankara: Nobel Tıp, 2008;2783-2784.
• 2. Süleymanlar G, Utaş C, Arinsoy T, Ateş K, Altun B, Altiparmak MR, Ecder T, Yilmaz ME, Çamsari T, Başçi A, Odabas AR, Serdengeçti K. A population-based survey of Chronic REnal Disease In Turkey--the CREDIT study. Nephrol Dial Transplant. 2011; 26:1862-1871.
• 3. Ojo AO, Port FK, Wolfe RA, Mauger EA, Williams L, Berling DP. Comparative mortality risks of chronic dialysis and cadaveric transplantation in black end-stage renal disease patients. Am J Kidney Dis. 1994; 24:59-64.
• 4. Schnuelle P, Lorenz D, Trede M, Van Der Woude FJ. Impact of renal cadaveric transplantation on survival in end-stage renal failure: evidence for reduced mortality risk compared with hemodialysis during long-term follow-up. J Am Soc Nephrol. 1998; 9:2135-2141.
• 5. Ecder T. Renal replasman tedavisi. Akpolat T, Utaş Ç, Süleymanlar G, eds. Nefroloji El Kitabı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2000. s.328-339.
• 6. Tokgöz B. Kronik böbrek yetmezliğinde renal replasman tedavileri. Türkiye Klinikleri Nefroloji Dergisi. 2005; 1: 82-87.
• 7. Burra P, Bona MD. Quality of life following organ transplantation. Transplant International. 2006; 20:397-409.
• 8. Lasaponara F, Paradiso M, Milan MG, Morabito F, Sedigh O, Graziano ME, Abbona A, Piccoli GB, Rossetti M, Mezza E, Ferrando U. Erectile dysfunction after kidney transplantation: our 22 years of experience. Transplant Proc. 2004; 36:502-504.
• 9. Ateş F. Kronik böbrek yetmezliği, diyaliz ve böbrek naklinin cinsel ve üreme işlevleri üzerindeki etkileri. Gülhane Tıp Dergisi. 2010; 52: 229-236.
• 10. Murphy F. The role of the nurse post-renal transplantation. Br J Nurs. 2007; 16:667-675.
• 11. Cameron JI, Whiteside C, Katz J, Devins GM. Differences in quality of life across renal replacement therapies. A meta-analytic comparasion. American Journal of Kidney Disease. 2000; 35:629-637.
• 12. Aydın Z. Renal replasman tedavi seçenekleri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2004; 1:16-20.
• 13. Ogutmen B, Yildirim A, Sever MS, Bozfakioglu S, Ataman R, Erek E, Cetin O, Emel A. Health-related quality of life after kidney transplantation in comparison intermittent hemodialysis, peritoneal dialysis, and normal controls. Transplantation Proceedings. 2006; 38: 419-421.
• 14. Sayın A, Mutluay R, Sindel S. Quality of life in hemodialysis, peritoneal dialysis, and transplantation patients. Transplantation Proceedings. 2007; 39:3047-3058.
• 15. Titiz Mİ. Transplant Böbrek Disfonksiyonu. Titiz Mİ, ed. Renal Transplantasyona Pratik Yaklaşım. Eczacıbaşı Pazarlama 2000. s. 251-252.
• 16. Üstündağ H. Renal transplantasyon uygulanan hastanın taburculuk eğitimi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2006; Temmuz-Ekim: 36-40.
• 17. Karabulut N, Kavurmacı M, Koç A. Böbrek nakli ve hasta eğitimi. Sendrom Aylık Tıp Dergisi. 2006; 18:72-76.
• 18. Chen CW, Chen CH, Lee PC, Wang WL. Quality of life, symptom distress, and social sup-port among renal transplant recipients in southern Taiwan: A correlation study. Journal of Nursing Research. 2007; 15:319-329.
• 19. Chisholm MA, Vollenweider LJ, Mulloy LL, Jagadeesan M, Wynn JJ, Rogers HE, Wade WE, DiPiro JT. Renal transplant patient compliance with free immunosuppressive medications. Transplantation. 2000; 70:1240-1244.
• 20. Sağduyu A, Özer S. Böbrek nakli adaylarında ruhsal sorunlar ve yetiyitimi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2000; 11:103-112.
• 21. Sağduyu A, Şentürk V, Sezer S, Emiroğlu R. Hemodiyalize giren ve böbrek nakli yapılan hastalarda ruhsal sorunlar, yaşam kalitesi ve tedaviye uyum. Türk Psikiyatri Dergisi. 2006; 17: 22-31.
• 22. Gül A, Üstündağ H, Zengin N. Böbrek nakli yapılan hastalarda özbakım gücünün değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi. 2010; 20:7-11.
• 23. Mataş AJ, Halbert RJ, Barr ML, Helderman JH, Hricik DE, Pirsch JD, et al. Life satisfaction and adverse effects in renal transplant recipients: a longitudinal analysis. Clinical Transplantation. 2002; 16:113–121.
• 24. Akman B, Özdemir FN, Sezer S, Miçozkadioğlu H, Haberal M. Depression levels before and after renal transplantation. Transplantation Proceedings 2004; 36:111–113.
• 25. Kütmeç C. Kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu ve hemşirelik bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4: 111-136.
• 26. Oskay Ü. Kadınlarda orgazmın kültürel ve psikososyal boyutu. Androloji Bülteni. 2005; 22:261-263.
• 27. Yılmaz M, Özaltın G. Periton diyalizi tedavisi olan bireylerin cinsel sorunları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2010; 5:97-112.
• 28. Muehrer RJ. Sexuality, an important component of the quality of life of the kidney transplant recipient. Transplantation Rev (Orlando). 2009; 23:214–223.
• 29. Neuberger JM. Liver Transplantation. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology. 2003; 17:277–289.
• 30. Tavallaii SA, Einollahi B, Azizabadi Farahani M, Namdari M. Socioeconomic links to health-related quality of life, anxiety, and depression in kidney transplant recipients. Iran J Kidney Dis. 2009; 3:40-44.
• 31. Malavaud B, Rostaing L, Rischmann P, Sarramon JP, Durand D. High prevalence of erectile dysfunction after renal transplantation. Transplantation. 2000; 69:2121-2124.
• 32. Özdemir C, Eryılmaz M, Yurtman F, Karaman T. Sexual functioning after renal transplantation. Transplantation Proceedings. 2007; 39:1451-1454.
• 33. Tsujimura A, Matsumiya K, Tsuboniwa N, Yamanaka M, Miura H, Kitamura M, et al. Effects of renal transplantation on sexual function. Arch Andrology. 2002; 48: 467-474.
• 34. Aulakh BS, Singh SK, Khanna S, Kaura R, Goyal S. Erectile dysfunction in uremic patients and the effect of renal transplantation – Our experience. Transplantation Proceedings. 2003; 35:315-319.
• 35. El-Bahnasawy MS, El-Assmy A, El-Sawy E, Ali-El Dein B, Shehab El-Dein AB, Refaie A, El-Hammady S. Critical evaluation of the factors influencing erectile function after renal transplantation. Int J Impot Res. 2004; 16:521-526.
• 36. Akbari F, Alavi M, Esteghamati A, Mehrsai A, Djaladat H, Zohrevand R, Pourmand G. Effect of renal transplantation on sperm quality and sex hormone levels. BJU Int. 2003; 92:281-283.
• 37. Brannen GE, Peters TG, Hambidge KM, Kumpe DA, Kempczinski RF, Schröter GP, Weil R 3rd. Impotence after kidney transplantation. Urology. 1980; 15:138-146.
• 38. Rebollo P, Ortega F, Valdés C, Fernández-Vega F, Ortega T, García-Mendoza M, Gómez E. Influence of erectile dysfunction on health related quality of life of male kidney transplant patients. Int J Impot Res. 2004;16:282-287.
• 39. Şahin AF, Cihan A, Akgül K, Demir Ö, Gürkan A, Çelik A, Can E, Esen AA. Erkek hastalarda böbrek nakli sonrası cinsel işlevler. Türk Üroloji Dergisi. 2009; 35:23-27.
• 40. Soykan A, Boztas H, Kutlay S, Ince E, Nergizoglu G, Dileköz AY, Berksun O. Do sexual dysfunctions get beter during dialysis? Results of a six- month prospective follow-up study from Turkey. Int J Impot Res. 2005; 17:359-363.
• 41. Karadeniz G, Altıparmak S, Marul G, Muslu H. Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların cinsel yasama ilişkin yasadıkları sorunlar ve danışmanlık gereksinimleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2005; 21: 29-36.