Koruyucu Ayak Bakım Davranışlarının Ölçülmesinde Yeni Bir Araç: Nottingham Fonksiyonel Ayak Bakım Tanılama Formu- Nottingham Assessment of Functional Footcare (NAFF) Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 9, 29.01.2019

Şengül Özdemir Asiye Akyol

Öz

Amaç: Bu çalışmada amaç, ayak bakımı tanılamasında kullanılacak olan

Nottingham fonksiyonel ayak bakım tanılama formunun geçerlik ve

güvenirliliğini değerlendirmektir.

Yöntem: Tanımlayıcı ve metadolojik tipte olan araştırma; özel üç diyaliz

merkezinde tedavi olan ve araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan yüz seksen

yedi (n:187) Diyabetes mellituslu hasta ile Mayıs – Eylül 2016 tarihleri arasında

yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak; hasta tanıtıcı bilgi formu ve

Nottingham Fonksiyonel Ayak Bakım Tanılama Formu (NAFF) kullanılmıştır.

NAFF 26 maddeden oluşmaktadır. Çalışmada, ölçek sahibinden, kurumlardan ve

hastalardan yazılı izin, etik kurul onayı alınmıştır. Ölçeğin dil geçerliği yapılmış,

içerik geçerliğine yönelik uzman görüşleri Kendall’s W Uyuşum katsayısı ile

incelenmiştir. Ölçeğin Türkçe formunun güvenirliği iç tutarlılık (cronbach alfa)

katsayısı ile değerlendirilmiştir.

Bulgular: Ölçeğin dil geçerliğinde 14 uzman tarafından İngilizceden Türkçeye

çevirisi ve 6 uzman kişi tarafından Türkçeden İngilizceye tekrar çevirisi

yapılmıştır. İçerik geçerliği için 10 uzmandan görüş alınmış, yapılan analizde

uzman puanlarının uyumlu olduğu görülmüştür (KW:1) Araştırmada, cronbach

alfa katsayısı 0,73 olarak bulunmuştur. Test-tekrar test korelasyon analizinde (n:

39), sonuçların istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulundu (r: 0.85, p <0.000).

Sonuç: Nottingham Fonksiyonel Ayak Bakım Tanılama Formunun, Türk toplumu

için geçerli ve güvenilir bir ölçüm araç olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ayak Bakım, Diyabetik Ayak, Nottingham Fonksiyonel Ayak Bakım Tanılama Formu, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• 1.Sevinç E. Diyabetli hastalarda ayak bakımı risk yönetiminde hemşireler PÜKO döngüsü kullanabilir mi? Anatol J Clin Invest 2015;9,4:225-228.
• 2. Akyol A. Diyabette Bakım. Kronik Hastalıklarda Bakım (Ed.Fadıloğlu Ç.)İntertıp Basımevi,İzmir,2002,103-146.
• 3. Schömıg M., Ritz E., Standl E., Allenberg J. The diabetic foot in the dialyzed patient. J Am Soc Nephrol 2000;11:1153- 1159.
• 4. Thani H., El-Menyar A., Koshy V.,Hussein A ve diğerleri (2014).Implications of foot ulceration in hemodialysis patients: A 5-year observational study. Journal of diabetes research. http://dx.doi.org/10.1155/2014/945075.
• 5. Saltoğlu N ve ark. Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu. Klimik Dergisi.2015;28(Özel Sayı 1): 2-34.
• 6. Neil J., Knuckey C.,Tanenberg R .Prevention of foot ulcers in patients with diabetes and end stage renal disease. Nephrology Nursing Journal 2003; 30, 1:39-43.
• 7. Satman İ.DM ayak ülserlerine medikal yaklaşım. Güncel yönleri ile kronik yara.1.baskı, Ankara, Aygül Ofset Matbaacılık San, Tic. Ltd. Şti:2010;32-40.
• 8. Lincoln NB., Radford KA., Game F.L., Jeffcoate W. Education for secondary prevention of foot ulcers in people with diabetes: a randomized controlled trial. Diabetologia.2008; 51:1954-1961.
• 9. McInnes A. No consensus between HCPs on diabetic foot care education. The Diabetic Foot Journal .2010;13,1:29-38.
• 10. Brand S.L., Musgrove A., Jeffcoate W.J., Lincoln N.B.Evaluation of the effect of nurse education on patient-reported foot checks and foot care behavior of people with diabetes receiving hemodialysis. Diabet Med. 2015;doi:10.1111/dme.12831.
• 11. Biçer E., Enç N. Ayak bakım davranışı ölçeği Türkçe Formu Geçerlik ve Güvenirliği. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Dergisi, 2014;6,2:35-39.
• 12. Erefe İ (Ed.). Veri Toplama Araçlarının Niteliği, Hemşirelik Araştırmalarında Sık Kullanılan İstatistiksel Sınamalar, Hemşirelikte Araştırma İlke, Süreç ve Yöntemleri, Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme-HEMAR-GE, Odak Ofset, Ankara, 2004s:169-186, 214-223.
• 13. Büyüköztürk, Ş . “Geçerlilik, Güvenirlik”. Veri Analizi El Kitabı, Pegem A Yayıncılık,6. Basım, 2006,Ankara: 167-169.
• 14. Lincoln NB., Jeffcoate W., İnce P., Radford KA. Validation of a new measure of protective foot care behavior: the Nottingham assessment of functional foot care (NAFF). Practical Diabetes International 2007;24,4:207-211.
• 15. Ercan İ., Kan İ . Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004;30,3:211-216.
• 16. Kan, A. Ölçme araçlarında bulunması gereken nitelikler. Atılgan, H. (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: 2006;Anı Yayıncılık. ss. 88-138
• 17. Aktürk Z. Acemoğlu H. Tıbbi Araştırmalarda Güvenilirlik ve Geçerlilik. Dicle Tıp Derg / Dicle Med J 2011;39,2: 316- 319 .
• 18. Karasar, N.Bilimsel Araştırma Yöntemi. 10. Baskı, 2000, Nobel Yayın Dağıtım A.Ş, Ankara.
• 19. Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması İçin Rehber II: Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003;1:3-14.
• 20. Çapık C. Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(3):196-205.
• 21. Çam MO, Arabacı LB. Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2010; 2:59-71.
• 22. Senussi M., Lincoln N., Jeffcoate W. Psychometric properties of the Nottingham Assessment of Functional Foot Care (NAFF). İnternational Journal of Therapy and Rehabilitation 2011; 18, 6: 330-334.
• 23. Aksu M., Akyol A. Diyabet Semptom Kontrol Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenirliği. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Dergisi 2012;4,2:1-11.