ŞEM’Î ŞEM’ULLÂH’IN ŞERH-İ MESNEVÍ’DE “RÂFIZÎLİK” MESELESİNE BAKIŞI

Yıl 2017, Sayı: 6, 150 - 160, 16.04.2017

Sait Yılter

Öz

Hiçbir
metin yazarından ve yazıldığı dönemden ayrı değerlendirilemez. Mevlânâ’nın
Mesnevî’sine Şem’î tarafından yapılan şerh çalışmasında, dönemin zihniyetini
yansıtan bilgiler bulunmaktadır. Şem’î, döneminin bir aydını olarak
Osmanlı-İran ilişkilerine ait görüşlerini eserine aktarmıştır. İslam tarihinin
ilk yıllarında ortaya çıkan ayrışma siyasî bir boyut kazanmış, 16. yüzyılda iki
ülke arasında bir güç gösterisine dönüşmüştür. Sünnîler, Râfızîler’in Ehl-i
Beyt’e hakaret etmesine tepki göstermişlerdir. Bu makalede, müellifin Şerh-i
Mesnevî’de “Râfızîlik” meselesine bakış açısı tespit edilmeye çalışılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Şerh-i Mesnevî, Şem’î, Osmanlı-İran ilişkileri, Ehl-i Beyt sevgisi

Kaynakça

• KARAİSMAİLOĞLU, Adnan, Mesnevî (Cilt 2), Akçağ Yayınları 2004.
• KOÇOĞLU, Turgut, Şem’î Şem’ullâh, Şer≈-i Me§nevì (II. Cilt), (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Atabey Kılıç), Kayseri 2009.
• KORTANTAMER Tunca, “Teori Zemininde Şerh Meselesi”, I. Eski Türk Edebiyatı Kollogyumu, Ankara 17-18 Ocak 1992; Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, İzmir 1994, s. 7-8.
• ÖZ, Mustafa, “Râfızîler” maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, c.34, Ankara 2007.
• ÖZTUNA, Yılmaz, “Kanunî’nin Türk ve Dünya Tarihindeki Yeri”, Kanunî Armağanı, Ankara 1970.
• ÖZTÜRK, Şeyda, Şem’î Efendi ve Mesnevî Şerhi, İSAM Yayınları, İstanbul 2011.
• ŞAHİN, Oğuzhan, Şem’î Şem’ullâh, Şer≈-i Me§nevì (III.-IV. Ciltler), (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Atabey Kılıç), Kayseri 2012.
• Şer≈-i Me§nevì (2.cilt), Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Efendi 334.
• Şer≈-i Me§nevì (3. cilt), Süleymaniye Kütüphanesi, İsmihan Sultan 273.
• Şer≈-i Me§nevì (5.cilt), Süleymaniye Kütüphanesi, Revân 445.
• Şer≈-i Me§nevì (6.cilt), Topkapı Müzesi Kütüphanesi, Muhammed Murâd-Molla Ârif 38.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi -XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna Kadar (III. Cilt, 2. Kısım), (5.Baskı), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995, s. 245.
• YILTER, Sait, Şem’î Şem’ullâh, Şer≈-i Me§nevì (VI. Cilt), (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Atabey Kılıç), Kayseri 2016.