The Style of Musâkala in The Qur’an as a Translation Problem

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 31, 109 - 128, 30.06.2017

Avnullah Enes Ateş

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.333331

Cited By: 4

Öz

One of the literary figures used by the Holy Qur’an is the style of the musâkala and it means to use the words of the correspondent in the counter-reply to the action of the client. In such cases, the risk of being reflected in the same sense as the translation is similar, because the words are similar in shape and the transfer of these uses to different languages can be counterproductive as a serious translation problem. Sometimes this can lead to a belief problem. Therefore, it is extremely important to detect and understand such uses. In order to make sure that the target audience understands these literary uses in translation, it is necessary to translate these uses Into a target language. In this article, the translation problem of the Quranic style of the Qur’an will be discussed and the translation styles that can be used In the solution of this problem will be proposed.

Anahtar Kelimeler

Eloquence, Translation, Meal, Metaphor, Musâkala

Bir Tercüme Problemi Olarak Kur’an’da Müşâkele Üslubu

Öz

Kur’an-ı Kerîm’in kullandığı edebî sanatlardan biri, müşâkele üslûbudur ve muhatabın eylemine verilen karşı cevapta muhatabın kelimelerini kullanmak anlamına gelir. Bu tür durumlarda kelimelerin şeklen benzer olması sebebiyle tercümeye aynı anlamla yansıtılma riski söz konusudur ve bu kullanımların farklı dillere aktarımı ciddi bir tercüme problemi olarak karşımıza çıkabilmektedir. Kimi zaman bu durum, inanç ile ilgili bir sorunun doğmasına sebep olabilmektedir. Dolayısıyla bu tür kullanımların tespiti ve anlamlandırılması son derece önem arz eder. Çeviride hedef kitlenin bu edebî kullanımları anlamasını sağlamak için bu kullanımları hedef dile, anlaşılacak bir şekilde çevirmek gerekir. Bu makalede Kur’an’daki müşâkele üslubunun çeviri problemi ele alınacak ve bu problemi çözümde kullanılabilecek tercüme üslupları önerilecektir.

Anahtar Kelimeler

Belagat, Çeviri, Meâl, Mecâz, Müşâkele

Kaynakça

• Âlûsî, Şihâbuddîn Mahmûd b. Abdillâh, Rûhu’l-meânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‎‎’azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, thk. Ali Abdülbârî Atiyye, Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, ‎Beyrut, 1415.‎
• Ateş, Süleyman, Gerçek Din Bu, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, t.y.‎
• Beğavî, Ebû Muhammed Hüseyn b. Mes’ûd, Me’âlimu’t-Tenzîl fî tefsîri’l-‎Kur’ân, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, Beyrut, 1420.‎
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meâli, İpek Yayın Dağıtım, ‎İstanbul, 2006.‎
• Bulut, Ali, Belâgat Terimleri Sözlüğü, M.Ü İFAV Yayınları, İstanbul, 2015.‎
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl, es-Sıhâh tâcu’l-luğa ve sıhâhu’l-’arabiyye, thk. Ahmed ‎Abdulğafûr Attâr, Dâru’l-’İlm li’l-melâyîn, Beyrut, 1987.‎
• Çantay, Hasan Basri, Kur’an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, 1. Baskı, Risale Yayınları, ‎İstanbul, 2011.‎
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur’an Yolu Meâli, hzr. Prof. Dr. Hayrettin ‎KARAMAN, Prof. Dr. Mustafa ÇAĞRICI, Prof. Dr. İbrahim Kâfi DÖNMEZ, ‎Prof. Dr. Sadrettin GÜMÜŞ, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2014.‎
• Ebu’s-Su’ûd, Muhammed b. Muhammed, İrşâdü’l-’akli’s-selîm ilâ mezâyâ’l-‎Kitâbi’l-Kerîm, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, Beyrut, t.y.‎
• Ebû Ubeyde, Ma’mer b. Müsennâ, Mecâzu’l-Kur’ân, thk. Muhammed Fuat ‎Sezgin, Mektebetü’l-Hâncî, Kâhire, 1381.‎ Ebû Zeyd el-Kuraşî, Muhammed b. Ebi’l-Hattâb, Cemheratü eş’âri’l-’arab, thk. ‎Ali Muhammed el-Bicâdî, Nahdatü Mısır, Mısır, t.y.‎
• Güllüce, Veysel, “Kur’ân-ı Kerîm’de Allah’a Müşâkele Yoluyla İsnad Edilen ‎İfadelerin Değerlendirilmesi” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, ‎sayı: 25, Erzurum, 2006‎
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân el-Ferâhîdî, Kitâbu’l-ayn, thk. Mehdî el-‎Mahzûmî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, t.y.‎ İbn Âşûr, Tâhir b. Muhammed, Tahrîru’l-ma’nâ’s-sedîd ve tenvîru’l-’akli’s-cedîd ‎min tefsîri’l-Kitâbi’l-Mecîd, ed-Dâru’t-Tûnusiyye, Tûnus, 1984.‎
• İbn Düreyd, Ebû Bekir Muhammed b. Hasen, Cemheretü’l-luğa, thk. Remzî ‎Münîr Ba’lebekkî, Dâru’l-’İlm li’l-melâyîn, Beyrut, 1987.‎
• İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyn Ahmed, Mu’cemu mekâyîsü’l-luğa, thk. Abdüsselâm ‎Muhammed Hârûn, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1399/1979.‎
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-’azim, thk. Muhammed ‎Hüseyn, Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, Beyrut, 1419.‎
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an: Gerekçeli Meal-Tefsir, 2.Baskı, Düşün ‎Yayıncılık, İstanbul, 2008.‎ Kazvînî, Muhammed b. Abdirrahmân, el-Îdâh fî ’ulûmi’l-belâğa, thk. ‎Muhammed Abdülmü’min Hafâcî, Dâru’l-Cîl, Beyrut, t.y.‎
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Te’vîlâ ehli’s-sünne, thk. Dr. ‎Mecdî Bâselûm, Dâru’l-Kütübi’l-‛Arabiyye, Beyrut, 1426/2005.‎
• Meydânî, Abdurrahmân b. Hasan Habenneke, Kavâ’idu’t-tedebbüri’l-emsel fî ‎Kitâbillâhi azze ve cell, Dâru’l-Kalem, Dımeşk, 1989.‎
• Müftüzâde, Muhammed Sâdık el-Erzincânî, Hâşiye ’alâ ferâidi’l-fevâid, Milli ‎Kütüphane, Ankara, arşiv no: 26 Hk 248/1‎ Neysâbûrî, Nizâmuddîn Hüseyn b. Muhammed, Ğarâibu’l-Kur’ân ve rağâibu’l-‎Furkân, thk. Şeyh Zekeriyyâ Umeyrât, Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, Beyrut, 1416.‎
• Öztürk, Mustafa, Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, Ankara ‎Okulu Yayınları, Ankara, 2014.‎
• Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahruddîn, Mefâtîhu’l-ğayb, Dâru ‎İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, Beyrut, 1420.‎
• Sa’lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed, el-Keşf ve’l-beyân ’an tefsîri’l-Kur’ân, ‎thk. Muhammed b. Âşûr, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, Beyrut, 1422/2002.‎
• Semerkandî, Ebu’l-Leys nasr b. Muhammed, Bahru’l-’ulûm, thk. Muhibbuddîn ‎Ebû Sa’îd Ömer, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1996.‎
• Sülün, Murat, Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2012.‎
• Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadîr el-câmi’ beyne fenneyi’r-rivâyeti ve’d-‎dirâyeti mine’t-tefsîr, Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 1414.‎
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmi’u’l-beyân ’an te’vîl âyi’l-Kur’ân, ‎thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1420/2000.‎
• Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa, Şerhu’l-fevâidi’l-ğıyâsiyye, b.y, t.y.‎
• Teftâzânî, Sa’düddîn, Muhtasaru’l-me’ânî, Eser Kitabevi, İstanbul, 1960.‎
• Vâhidî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed, et-Tefsîru’l-basît, nşr. ‛İmâdetü’l-Bahsi’l-‎‎‛İlmî, Muhammed b. Suud İslam Üniversitesi, 1430.‎
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, Huzur ‎Yayınevi, İstanbul, 2006.‎
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. Es-Serî, Meâni’l-Kur’ân ve i’râbuh, thk. Abdulcelîl ‎Abduh Şelebî, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut, 1408/1988.‎
• Zemahşerî, Cârullâh Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf ’an hakâiki ‎ğavâmidi’t-Tenzîl ve ’uyûni’l-ekâvîli fî vücûhi’t-te’vîl, Dâru’l-Kütübi’l-’Arabî, ‎Beyrut, 1407.‎