Bukhari Approach to Students in The Context Justice of Transmitter

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 32, 741 - 770, 30.12.2017

Osman Aydın

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.379055

Cited By: 1

Öz

In order to understand Bukharis approach to all religious sciences in general and Hadith in particular, it is necessary to analyze Bukhari’s works and the methodological nuances in which the
evaluation of these works. From this point of view, Buhârî, who has been expressed in religious sources since his childhood, condition sets which he has created in the hadith transmission after
gaining his competence in hadith field shows his Hadithism. The issues concerning the justice of the transmitter’s, In terms of Bukhari, justice must be more important due to the inclusion of the
most important issues in acceptance or rejection of hadith. 

Anahtar Kelimeler

Bukhari, Transmitter, Justice, Bidat

Râvînin Adâletine İlişkin Hususiyetler Bağlamında Buhârî’nin Hadis Ricâline Yaklaşımı “el-Câmiu’s-Sahîh Özelinde”

Öz

Buhârî’nin genelde bütün dînî ilimlere özelde ise hadîs ilmine yaklaşımını anlamak için, eserlerini ve bunların değerlendirilmesi sonucu tespîti yapılan yöntemsel nüansları iyi tahlîl etmek gerekir. Bu zâviyeden bakıldığında çocukluk yıllarından itibaren dînî ilimlere iştiyâkı kaynaklarda ifade edilen Buhârî’nin hadîs alanında yetkinliğini elde ettikten sonra rivayet tahammülünde benimsediği kriterler, onun hadîsçiliğini de gösterecek ipuçları sunacaktır. Râvînin adaletiyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili olan meselelerin bir hadîsin kabul ya da reddi hususunda en mühim verileri içermesi sebebiyle; Buhârî açısından adaletu’r-râvî mevzûunun daha da önemli olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Buhârî, Râvî, Adâlet

Kaynakça

• Abdulganî Abdulhâlik, el-İmâm el-Buhârî ve Sahîhuhû, Dârü’l-minâre, Cidde 1985.
• Abdulhak ed-Dihlevî, Mukaddimetün fî usûli’-hadîs, tahk.: Süleyman Hüseynî, Dârü’l-beşâir, Beyrut 1986.
• Abdullah Aydınlı, “Adâlet”, DİA, İstanbul 2015.
• ................................, Hadîs Istılâhları Sözlüğü, Timaş Yayınları, İstanbul 1987.
• Abdullah b. Abdulazîz b. Ahmed b. Tevicrî, el-Bid’atu’l-hûliyye, Dârü’l-fadliyye, Riyad 2000.
• Abdullah b. Yusuf el-Cedî’, Tahrîru ulûmi’l-hadîs, I-II, Müessetü’r-reyyân, Beyrut 2003.
• Abdussettâr Abdulhamîd el-Kudsî, “Bid’atcının Rivâyeti”, Erciyes ÜİFD, sayı: 3.
• Ahmed Muhammed Şâkir, el-Bâisu’l-hasîs şerhu İhtisâru Ulûmü’l-Hadîs, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut ts.
• Ahmet Yücel, “Cehâletu’r-Râvî ve İlgili Terimler”, İLAM Araştırma Dergisi, İstanbul 1996, c.1, sayı: 2.
• Ataullah Şahyar, “Bid’at Ehlinden Hadîs Rivâyeti Kapsamında Mihne Sürecinin Cerh Ve Ta’dile Etkisi”, Hitit ÜİFD, 2013, c.12, sayı: 24.
• Aynî, Bedreddin Ebî Muhammed, Umdetü’l-kâri şerhu Sahîhi’l-Buhârî, I-XXV, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 2001.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî, el-Câmi’u es-sahîhu el-müsnedu el-muhtasaru min hadîsi Resûlillâhi sallallâhu aleyhi veselleme ve sünenihî ve eyyâmihî, Dâru İbn Kesîr, Şam 2002.
• .................., Raf’ul-yedeyn fi’s-salât, tahk.: Bedîuddîn Râşidî, Dârü İbn Hazm, Beyrut 1996.
• .................., et-Târihu’l-kebîr, tahk.: Hâşim en-Nedvî, I-IX, Dâiratü’l-meârifi’l-osmânî ts.
• Bünyamin Erul, “Cehaletu’r-Râvî Açısından Sahâbenin Durumu, Sahâbe Kimliği ve Algısı”, İSAV Tartışmalı İlmi Toplantı, Sakarya 2013.
• Ca’ferî, Burhânettin Ebû İshâk, Rusûmu’t-tahdîs fî ulûmi’l-hadîs, tahk.: İbrahim b. Şerif, Dârü İbn Hazm, Beyrut 2000.
• Çakan, İsmail Lütfi, “Cehalet”, DİA, İstanbul 1993.
• Dihlevî, Abdulaziz Şah Veliyyullâh, Bustânu’l-muhaddisîn, çev.: Ali Osman Koçkuzu, Ankara 1986.
• Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed, el-Medhal ilâ ma’rifeti kitâbi’liklîl, tahk.: Ahmed b. Fariş es-Selûm, Dârü İbn Hazm, Beyrut 2003.
• Ebû Dâvud Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, Sünen-i Ebî Dâvud, I-IV, Dârü’l-kütübi’l-arabî, Beyrut, ts. Ebû Ya’lâ, Tabakâtü’l-hanâbile, tahk.: Abdurrahmân b. Useymin, Mekke 1999.
• Ebu’l-Velid Suleyman b. Halef, et-Ta’dîl ve’t-tecrîh li men harraceanhu’l-Buhârî fi’l-câmi’i’s-sahîh, tahk.: Ahmed Lebzâr, I-III, Fas 1991.
• Ebûbekir Kâfi, Menhecü İmâmi’l-Buhârî tasrîhu’l-ehâdîsi ve ta’lîliha, Dârü İbn Hazm, Beyrut 2000. Emin, Aşıkkutlu, “Mukâribu’l-Hadîs”, DİA, İstanbul 2006.
• Habil Nazlıgül, “Buhârî ve Müsim’in Sahîhleri Arasında Bir Mukayese”, Büyük Türk İslam Bilgini Buhârî Uluslararası Sempozyumu, Kayseri 1987.
• Hatîb el-Bağdâdi, Ahmed b. Ali Ebûbekir, Târîhu Bağdâd, I-XIV, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts. ..................., el-Kifâye fîma’rifeti usûli ilmi’r-rivâye ilmi’r-rivâye, Mâhir Yâsin el-Fahl, Dârü İbnu’l-Cevzî, Demmâm 1435.
• ..................., el-Câmî’ li ahlâki’r-râvî, tahk.: Mahmûd Tahân, Mektebetü’-l-Meârif, Riyad 1403.
• Huseynî, Abdu’l-Mecîd Hâşim, el- İmâmü’l-Buhârî, muhaddisen ve fakîhen, Kahire ts.
• Irâkî, Ebû’l-Fadl Zeynuddîn Abdurrahîm b. el-Huseyn, et-Takyîd ve’l-îzâh şerhu Mukaddimeti İbn Salâh, tahk.: Abdurrahman Muhammed Osman, Mektebetü’r-rakmiyye, yy. 1969.
• Itr, Nurettin, el-İmâm et-Tirmizî ve’l-muvâzene beyne Câmi’ihî ve beyne’s-Sahîhayn, Matba’atü lecneti’t- te’lîf, Kahire 1970.
• -------------, Menhecü’n-nakd fî Ulûmi’l-hadîs, Dâru’l-Fikr, Şam 1997.
• İbn Adiy, Abdullah b. Muhammed, el-Kâmil fi’d-du’afâi’r-ricâl, tahk.: Yahyâ Muhtar, Dârü’l-fikr, Beyrut 1988.
• İbn Battâl, Ebü’l-Hasen Alî b. Halef b. Abdilmelik el-Bekrî el-Kurtubî, Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, tahk.: Ebu’t- Temîm Yasir b. İbrâhîm, I-X, Mektebetü’r-rüşd, Riyad 2003.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî, Fethu’l-Bâri bi şerhi imâm Ebî Abdillâh Muhammed b. İsmâil el- Buhârî, tahk. Abdulkâdir Şeybe el-Hamd, I-XIII, yy, Riyad ts.
• ..................., Ta’rîfu ehli’t-takdîs bi merâtibi’l-mevsûfîne bi’t-tedlîs, tahk.: Âsım b. Abdullâh el-Karyûnî, Mektebetü’l-menâr, Ürdün ts.
• ..................., Takrîbü’t-tehzîb, tahk.: Ahmed Şâgif el-Pakistâni, Dârü’l-âsıme, Riyad ts.
• ..................., Hedyü’s-Sârî mukaddimetu Fethi’l-bârî, tahk.: Abdulkadir Şeybe el-Hamd, Riyâd 2001.
• ...................., Nuzhetu’n-nazar fî tavdîhi Nuhbetu’l-fiker, tahk.: Abdullâh b. Dayfullâh, Matbaatü’s-sefîr, Riyad 1422.
• ...................., Tağlîku’t-ta‘lîk alâ Sahîhi’l-Buhârî, tahk.: Saîd Abdurrahman Musa el-Kazekî, el-Mektebetü’l- islâmiyye, Beyrut 1405.
• İbn Hazm, el-Muhallâ bi’l-âsâr, Dârü’l-fikr, yy, ts.
• İbn Hibbân, Ahmed Ebû Hâtim et-Temîmî el-Büstî, Sahîhu İbn Hibbân, tahk.: Şuayb Arnavud, I-XVIII, Muessetü’r-risâle, Beyrut 1993.
• ------------- Kitâbu’s-sikât, tahk.: Muhammed Abdulmu’îd Hân, I-X, Dâiratü meârifi’l-osmâniyye, İstanbul 1970.
• bn Imâd, Şihâbuddîn Ebû’l-Fellâh el-Hanbelî, Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb, tahk.: Abdulkâdir Arnavut, I-X, Beyrut 1986.
• İbnu›s-Salâh, Osman b. Abdurrahman eş-Şehruzûri, Ulûmü’l-hadîs, tahk.: Nûrettin Itr, Dârü’l-fikr, Şam 1986.
• İbnu’l-Cezerî, Nuhammed b. Muhammed b. Ali, Gayetu’n-Nihaye fî Tabakâti’l-kurra, Dârü’l-kütübi’lilmiyye, Beyrut, ts.
• Kâdî Iyâz b. Mûsâ, el-İlma ilâ ma’rifeti usûli’r-rivâyeti ve takyîdi’s-semâ’, tahk.: Seyit Ahmed Sakr, Dârü’t-turâs, Kâhire 1970.
• Kâsım Ali Sa’d, Cemheratu Terâcîmi Fukahâi’l-Mâlikiyye, Dârü’l-buhûs, Dubâî 2002.
• Kâsımî, Cemâlüddîn Muhammed b. Muhammed Saîd, Kavâ‘idü’t-tahdîs min fünûni mustalahi’l-hadîs, Beyrut 1979. …………. Hayatü’l-Buhârî, tahk.: Mahmûd el-Arnavud, Dârü’n-nefâis, Beyrut 1992.
• Kastallânî, Ebu’l-Abbas Şihâbuddîn, İrşadü’s-sâri li şerhi Sahîhi’l-Buhârî, I-X, Matba’atü’l-kubrâ, Mısır 1323.
• Leknevî, Ebü’l-Hasenât Muhammed Sihâlevî, er-Raf’u ve’t-tekmîl fi’l-cerhi ve’t-ta’dîl, tahk.: Abdulfettah Ebu’l-Gudde, Dârü’l-beşâiri’l-islâmiyye, Beyrut 2012.
• Makdisî, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Tâhir, Şurûtu’l-eimmeti’s-sitte, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1984. Mehmet Bilen, İbn Hacer’in Buhârî Savunusu, Ankara Okulu Yay. 2013.
• Mizzî, Cemâluddîn Ebû’l-Haccâc Yusuf, Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl, tahk.: Beşşâr Avvâd Ma’rûf, I-XXXV, Beyrut 1996.
• Mehmet Erdoğan, Fıkıh ve Hukuk Terimleri, Ensar Yayınları, İstanbul 2016.
• Moğultay, Ebû Abdillah, İkmâlü Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl, I-XII, el-Fâruku’l-hadîsiyye, Kâhire 2001.
• Muhammed b. Ali b. Âdem b. Musa, Şerhu Elfiyeti’s-Suyutî fi’l-hadîs, I-II, Mektebetü’l-gurabâi’l-eseriyye, Medîne 1993.
• Muhammed Muhammedî Muhammed b. Cemîl, el-Medhal ilâ Süneni İmâm Nesâi, Vizâretü’l-evkâf, Medine 2008.
• Musa Bağcı, “Hadîs Metodolojisinde Sahîhu’l-Buhârî’nin Sıhhat Bakımından Tasnif Edilen İlk Eser Olduğu Fikrinin Eleştirel Analizi,” AÜİFD, 2004, c. 45, sayı: 21.
• Mücteba Uğur, Buhârî, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1989.
• -----------------, Cerh ve Ta’dîl İlmi Yönünden Buhârî’nin Râvîleri, AÜİFD, c. 32, Ankara 1992.
• -----------------, Ansiklopedik Hadîs Terimleri Sözlüğü, TDV Yayınları, Ankara 1992.
• Münâvî, Ebû Münzir Mahmud b. Muhammed, Şerhu’l-Mûkıza li’z-Zehebî, Mektebetü’ş-şâmile, Mısır 2011.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Muslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîh-i Müslim, Dârü’t-tayyibe, Riyad 2006. Müyesser Receb ed-De’âvir, Şuyûhu’l-Buhârî el-Mütekellim fîhim fî Câmi’i’s-sahîh, Ürdün Üniversitesi Dergisi, Beyrut 2011.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ İbn-i Şeref, Takrîbü’n-Nevevî, tahk.: Muhammed Osman Hışt, Dârü’l-kitâbi’l-ızlî, Beyrut 1985.
• ........................, Sahîh-i Müslim bi şerhi’n-Nevevî, I-XVIII, Matba’atü’l-Mısriyye, Mısır 1929.
• Ömer Eymân Ebûbekr, el-İmâm en-Nesâî ve kitâbuhu’l-Müctebâ, Mektebetü’l-meârif, Riyâd, 2003.
• Ömer Özpınar, Hadîs Edebiyatının Oluşumu, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2013.
• ……………, Hadîs ve Fıkıh Edebiyatında Ortak Bir Kavram: Müruet, Selçuk ÜİFD 2011, sayı: 32. Rahmi, Yâran, “Bid’at”, DİA, İstanbul 1992.
• San’ânî, Ebû İbrahim b. Muhammed, Tavdîhu’l-efkâr li me’ânî tenkîhi’l-enzâr, tahk.: Ebû Abdirrahmân Salah b. Muhammed, Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, I-II, Beyrut 1997.
• Sehavî, Şemseddin Ebu’l-Hayr b. Muhammed, Fethu’l-muğîs bi şerhi Elfiyyeti’l-hadîs, tahk.: Abdulkerim b. Abdullah b. Abdurrahman el-Hudayr, I-V, Dârü’l-minhâc, Riyad 1426.
• Suyûtî, Ebû’l-Fadl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbü’n-Nevevî, Beyrut 1996.
• Yaşar, Kandemir, “el-Câmiu’s-Sahîh”, DİA, İstanbul 1993.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Mîzânü’l-i’tidâl fî nakdi’r-Ricâl, tahk.: Ali Muhammed el-Becâvî, I-IV, Dârü’l-ma’rife, Beyrut ts.
• ------------- Târîhu’l islâm ve vefeyâtu’l-meşâhir ve’l-a’lam, I-XV, tahk.: Beşşâr Avvâd Ma’rûf, Dârü’l-garbi’l- islamî, Beyrut 2003.
• ------------- el-Mûkıza fî ilmi mustalahi’l-hadîs, haz.: Abdulfettah Ebû Gudde, Dârü’l-beşâiri’l-islâmiyye, Beyrut 1405.
• ------------- Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, tahk.: Şuayb Arnavud…, I-XXV, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 1982.
• ------------- Zikru esmâi men tukullime fîhi ve huve muvessak, tahk.: Muhammed Şekûr b. Mahmut el-Hâcî, Mektebetü’l-Menâr, Mısır 1986.