Palyatif Bakım Alan Kanser Hastalarının Ağrı Yönetiminde İntegratif Yaklaşımlar

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 54 - 64, 31.01.2018

Özlem Ovayolu Nimet Ovayolu

Öz

Kanser tanısı alan bireylerin yaşam sürelerindeki artış ve yaşamın son dönemlerinde yapılan agresif tedaviler gibi birçok neden palyatif bakım gereksinimini arttırmıştır. Çünkü palyatif bakımda bir sonuca ulaşamayacak tedavi, tetkik ve incelemelerden ziyade hastaya rahatsızlık veren şikayetlerin etkin olarak giderilmesi önceliklidir. Bu şikayetlerden biri olan ağrı, kanser hastalarının en çok korktuğu ve palyatif bakım programlarına başvurunun en yaygın nedenidir. Günümüzde palyatif bakım hastalarının önemli bir kısmını oluşturan kanser hastalarında yapılan çalışmalar ağrının uygun yaklaşımla büyük oranda tedavi edilebileceğini göstermiş olsa da, ne yazık ki birçok hasta hala yetersiz tedavi nedeniyle ağrı deneyimlemektedir. Bu nedenle bu sorunun çözümünde tıbbi tedavinin yanı sıra integratif yöntemlere de sıklıkla başvurulmaktadır. İntegratif uygulamalar, bireyin durumunu bütün olarak ele alıp, modern batı tıp tedavisi ile bütünleştirici uygulamaları birlikte ele alarak daha kapsamlı tedavi seçenekleri sunar. Bu makalede kanser ağrısının yönetiminde uygulanan bazı integratif yaklaşımlar üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kanser, ağrı, integratif yöntemler, hemşirelik

Integrative Approaches in Pain Management of Cancer Patients With Palyative Care

Öz

Numerous reasons such as increased life expectancy of individuals diagnosed with cancer and aggressive treatments provided in the last periods of life have increased the requirement of palliative care. Because the priority of palliative care is to effectively eliminate the complaints discomforting the patient rather than futile treatments, tests, and examination. Pain, one of these complaints, is the one, which cancer patients are mostly afraid of, and the most common cause to apply for palliative care programs. The complex structure of the pain requires mainly patient centred integrative biopsychosocial care including biological, psychological, social, and cultural factors of the individual. Today, even though studies on cancer patients constituting a major part of palliative care patients revealed that pain can be treated substantially with convenient approach, unfortunately several patients yet have been experiencing pain due to insufficient treatment. Therefore, integrative methods are also frequently applied for solution of this problem as well as medical treatment.  Integrative practices take the situation of the individual as a whole, and by considering the modern western medicine and complementary practices together, they offer comprehensive treatment options. This paper will discuss some integrative approaches applied for management of cancer pain.

Anahtar Kelimeler

Cancer, pain, integrative methods, nursing

Kaynakça

• 1. Gökçınar D, Kahveci K. Dünyada ve Türkiye’de palyatif bakım. In: Palyatif Bakım, Gökçınar D, Kahveci K (Eds), Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti; 2014. s. 1-5.
• 2. WHO Definition of Palliative Care. URL: http://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/. 22 Şubat 2017.
• 3. Kabalak AA, Öztürk H, Çağil H. Yaşam sonu bakım organizasyonu; palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi 2013;11(2):56-70.
• 4. Elçigil A. Palyatif Bakım hemşireliği. Gülhane Tıp Derg 2012;54:329-334.
• 5. Fadıloğlu Ç. Akciğer kanserli hastada palyatif bakım ve kanıta dayalı uygulamalar. In: Akciğer Kanserinde Palyatif Bakım, Can G, Aydıner A (Eds), Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti; 2015. s. 1-20.
• 6. Oyum Y. Palyatif bakımda ağrı yönetimi, Acıbadem Bursa Hastanesi, Eğitim Notu. URL: http://www. acibademhemsirelik.com/e-dergi/82/docs/ug-1.pdf, 18 Temmuz 2017.
• 7. Özkan S. Ağır kronik obstrüktif akciğer hastalığı’nda palyatif ve yaşam sonu bakımı. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi Sempozyum Özel Sayısı 2010;272-282.
• 8. Aksu M. Palyatif bakımda semptom yönetimi. 2013. URL: https://kanser.org/saglik/upload/20.UKK/ Palyatif_Bakimda_Semptom_Yonetimi%23Miray_Aksu.pdf, 18 Temmuz 2017.
• 9. Zincircioğlu Ç, Şenoğlu N, Köken İ, Bozkurt PS. Palyatif bakım hastalarında ağrı ve yönetimi. Turkiye Klinikleri J Gen Surg-Special Topics 2016;9(1):38-49.
• 10. Demir M. Palyatif bakım etiği. Yoğun Bakım Dergisi 2016;7:62-66.
• 11. Uysal N, Kutlutürkan S. Kanserli bireylerde semptom kontrolünde refleksoloji uygulaması. Bakırköy Tıp Dergisi 2016;12(3):103-109.
• 12. Arslan M, Albaş S, Küçükerdem HS, Pamuk G, Can H. Vizüel Analog Skala ile kanser hastalarında palyatif ağrı tedavisinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Fam Pract Palliat Care. 2016;1(1):5-8.
• 13. Sarıhan E, Kadıoğlu E, İğde FA. Kanser ağrısı, tedavi prensipleri ve Dünya Sağlık Örgütü ağrı basamak tedavisi. Nobel Med 2012; 8(1): 5-15.
• 14. Arslan D, Tatlı AM, Üyetürk Ü. Kansere bağlı ağrı ve tedavisi. Abant Medical Journal 2013;2(3):256-260.
• 15. Erlenwein J, Geyer A, Schlink J, Petzke F, Nauck F, Alt-Epping B. Characteristics of a palliative care consultation service with a focus on pain in a German university hospital. BMC Palliat Care. 2014; 24;13:45.
• 16. Uysal N, Şenel G, Karaca Ş, Kadıoğulları N, Koçak N, Oğuz G. Palyatif bakım kliniğinde yatan hastalarda görülen semptomlar ve palyatif bakımın semptom kontrolüne etkisi. Ağrı 2015;27(2):104-110.
• 17. Are M, McIntyre A, Reddy S. Global disparities in cancer pain management and palliative care. J Surg Oncol. 2017 Feb 23. doi: 10.1002/jso.24585. [Epub ahead of print]
• 18. Ovayolu Ö, Ovayolu N. Semptom Yönetiminde Kanıt Temelli Tamamlayıcı Yöntemler. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2013;1(1):83-98.
• 19. Ilgaz A, Gözüm S. Tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının güvenilir kullanımı için sağlık okuryazarlığının önemi. DEUHFED 2016; 9(2):67-77.
• 20. Başer M. Tamamlayıcı terapilere ilişkin müfredat geliştirme. 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 24-26 Kasım 2016-Antalya. s. 44-48.
• 21. Taşcı S. Hemşirelik eğitiminde integratif anlayış geliştirme. Integr Tıp Derg. 2015;3(2):50-54.
• 22. Arıkan F, Gözüm S. Ağrı yönetiminde integratif/bütünleştirici uygulamalar. Turkiye Klinikleri J Surg Nurs-Special Topics 2015;1(3):47-58.
• 23. Akkuş Y. Kronik hastalıklarda tamamlayıcı ve destekleyici uygulamalar, In: Temel İç Hastalıkları Hemşireliği ve Farklı Boyutlarıyla Kronik Hastalıklar Ovayolu N, Ovayolu Ö (Eds), Çukurova Nobel Tıp Kitabevi; 2016. s.730-746.
• 24. Yılmaz F, Atay S. Hemşirelik öğrencilerinin klinik ağrı yönetimi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014;32–41.
• 25. Karslı B, Akdeniz M. Birinci basamakta yaşlı hastalarda ağrı yönetimi. Türkiye Klinikleri J Fam MedSpecial Topics 2011;2(2):48-56.
• 26. Aşar S. Homeopatide inovatif yaklaşımlar. 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 24-26 Kasım 2016-Antalya.141-146.
• 27. Orhan İ. Temel refleksoloji notları. 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 24-26 Kasım 2016-Antalya.17-24.
• 28. Uysal N, Kutlutürkan S, Uğur I. Effects of foot massage applied 2 different methods on symptom control in colorectal cancer patients: Randomized control trial. Int J Nurs Pract. 2017 Feb 7. doi: 10.1111/ ijn.12532. [Epub ahead of print]
• 29. Lee SH, Kim JY, Yeo S, Kim SH, Lim S. Meta-Analysis of massage therapy on cancer pain. Integr Cancer Ther. 2015;14(4):297-304.
• 30. Erdoğan Z, Atik DÖ, Çınar S. Kronik Böbrek Yetmezliğinde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerinin Kullanımı. Archives Medical Review Journal 2014;23(4):773-790
• 31. Chen TH,  Tung TH,  Chen PS,  Wang SH,  Chao CM,  Hsiung NH,  Chi CC. The clinical effects of aromatherapy massage on reducing pain for the cancer patients: meta-analysis of randomized controlled trials. Evid Based Complement Alternat Med. 2016;2016:9147974.
• 32. Ovayolu O, Seviğ U, Ovayolu N, Sevinç A. The effect of aromatherapy and massage administered in different ways to women with breast cancer on their symptoms and quality of life. Int J Nurs Pract. 2014;20(4):408-17.
• 33. Coşkun HŞ. Kanser tedavilerinde tamamlayıcı tıp uygulamaları. 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 126-130.
• 34. Running A, Seright T. Integrative oncology: managing cancer pain with complementary and alternative therapies. Curr Pain Headache Rep. 2012;16(4):325-31.
• 35. Towler P, Molassiotis A, Brearley SG. What is the evidence for the use of acupuncture as an intervention for symptom management in cancer supportive and palliative care: an integrative overview of reviews. Support Care Cancer. 2013;21(10):2913-23.
• 36. Özveren H. Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011; 83-92.
• 37. Sarradon-Eck A, Bouhnik AD, Rey D, Bendiane MK, Huiart L, Peretti-Watel P. Use of non-conventional medicine two years after cancer diagnosis in France: evidence from the VICAN survey. J Cancer Surviv. 2017 Feb 1. doi: 10.1007/s11764-017-0599-y. [Epub ahead of print]
• 38. Garcia MK, Cohen L, Spano M, Spelman A, Hashmi Y, Chaoul A, Wei Q, Lopez G. Inpatient acupuncture at a major cancer center. Integr Cancer Ther. 2016 Dec 1:1534735416685403. doi: 10.1177/1534735416685403. [Epub ahead of print],
• 39. Lau CH, Wu X, Chung VC, Liu X, Hui EP, Cramer H, Lauche R, Wong SY, Lau AY, Sit RS, Ziea ET, Ng BF, Wu JC. Acupuncture and related therapies for symptom management in palliative cancer care: systematic review and meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2016;95(9):e2901.
• 40. Oh B, Eade T, Kneebone A, Pavlakis N, Clarke S, Eslick G, River J, Back M. Factors affecting whether or not cancer patients consider using acupuncture. Acupunct Med. 2017;35(2):107-113. doi: 10.1136/ acupmed-2016-011115. [Epub ahead of print]
• 41. Ayçeman N. Akupresur. 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 24-26 Kasım 2016-Antalya, 9-15.
• 42. Sharif Nia H, Pahlevan Sharif S, Yaghoobzadeh A, Yeoh KK, Goudarzian AH, Soleimani MA, Jamali S. Effect of acupressure on pain in Iranian leukemia patients: A randomized controlled trial study. Int J Nurs Pract. 2017;23(2). doi: 10.1111/ijn.12513. [Epub ahead of print].
• 43. Yeh CH, Chien LC, Chiang YC, Ren D, Suen LK. Auricular point acupressure as an adjunct analgesic treatment for cancer patients: a feasibility study. Pain Manag Nurs. 2015;16(3):285-93.
• 44. Bradt J, Dileo C, Magill L, Teague A. Music interventions for improving psychological and physical outcomes in cancer patients. Cochrane Database Syst Rev. 2016;15;(8):CD006911.
• 45. Keenan A, Keithley JK. Integrative Review: Effects of music on cancer pain in adults. Oncol Nurs Forum. 2015;42(6):E368-75.
• 46. Shin ES, Seo KH, Lee SH, Jang JE, Jung YM, Kim MJ, Yeon JY. Massage with or without aromatherapy for symptom relief in people with cancer. Cochrane Database Syst Rev. 2016;3;(6):CD009873.
• 47. Wilkinson S, Barnes K, Storey L. Massage for symptom relief in patients with cancer: systematic review. J Adv Nurs. 2008;63(5):430-9.
• 48. Tabatabaee A, Tafreshi MZ, Rassouli M, Aledavood SA, AlaviMajd H, Farahmand SK. Effect of therapeutic touch on pain related parameters in patients with cancer: A Randomized Clinical Trial. Mater Sociomed. 2016;28(3):220-3.
• 49. Nooner AK, Dwyer K, DeShea L, Yeo TP. Using relaxation and guided ımagery to address pain, fatigue, and sleep disturbances: a pilot study. Clin J Oncol Nurs. 2016;1;20(5):547-52.
• 50. Chen SF, Wang HH, Yang HY, Chung UL. Effect of relaxation with guided ımagery on the physical and psychological symptoms of breast cancer patients undergoing chemotherapy. Iran Red Crescent Med J. 2015;28;17(11):e31277.
• 51. Omay G. Reiki evrensel yaşam enerjisi, Birinci aşama seminer notları, 2017;1-2.
• 52. Siegel P, da Motta PM, da Silva LG, Stephan C, Lima CS, de Barros NF. Reiki for cancer patients undergoing chemotherapy in a brazilian hospital: a pilot study. Holist Nurs Pract. 2016;30(3):174-82.
• 53. Kirshbaum MN, Stead M, Bartys S. An exploratory study of reiki experiences in women who have cancer. Int J Palliat Nurs. 2016;2;22(4):166-72. 54. Rosenbaum MS, Velde J. The Effects of yoga, massage, and reiki on patient well-being at a cancer resource center. Clin J Oncol Nurs. 2016;1;20(3):E77-81.
• 55. Sánchez Domínguez J. The gift of the application of reiki therapy in cancer patients. Rev Enferm. 2016;39(6):38-49.