Sağlıklı Beslenme ve Diyet Danışmanlığına Başvuran Danışanların Diyet Gıda Ürünlerine Yönelik Farkındalığı ve Tüketim Sıklıklarının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 15 - 29, 30.09.2018

İrem Özay Arancıoğlu Çiğdem Yıldırım Maviş Nesrin Aldemir

Öz

Bu çalışma
Mart–Nisan 2017 tarihleri arasında İstanbul ili Tuzla ilçesinde bulunan
beslenme ve diyet danışmanlığı merkezine başvuran 18-55 yaş arası gönüllü 100
bireyin (28 Erkek, 72 Kadın) diyet gıda ürünlerine yönelik farkındalıklarını ve
tüketim sıklıklarını saptamak amacı ile yapılmıştır. Araştırmaya katılan tüm
bireylere 4 bölüm 47 sorudan oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Diyet
gıdalar ve gıda katkı maddeleri hakkında bilgisi olanların oranı oldukça
düşüktür. Tatlandırıcılar (Sakkarin, Aspartam) %88 oran ile en çok bilinen gıda
katkı maddesi iken, %50 oran ile emülsiyonu sağlayanlar (lesitin, mono ve
digliseritler) en az bilinen gıda katkı maddeleri olarak belirlenmiştir. En
fazla kullanılan diyet gıda ürününün tahıllı diyet ekmek (%40) olduğu saptanmıştır.
Çalışmaya katılanlar, diyet ürünlerin en çok vücut ağırlığı kontrolüne yardımcı
olduğunu düşünmektedir (%77). Diyet gıda ürünlerine ilişkin en çok bilgi
edinilen kaynağın %78’lik oran ile televizyon reklamları olduğu belirlenmiştir.
Katılımcılar diyet gıda ürünlerini doktor veya diyetisyen önerisi ile
tüketeceğini ifade etmişlerdir (%87). Bireylerin diyet ürünlere ilişkin bilgi
kaynağı olarak diyetisyen ve beslenme uzmanlarının önerilerini tercih ettikleri
görülmüştür (%78). Kadın bireylerin
diyet ürünlere ilişkin bilgi edinme kaynağı olarak uzman merciileri tercih etme
oranı erkek katılımcılara göre anlamlı olarak farklı bulunmuştur (p<0,05).
Diyet ürünler ve içerikleri ile ilgili toplumun bilinçlendirilmesi ve bilgi
düzeyinin artırılması hedeflenmeli, toplumun beslenme bilgisini edindikleri
kaynaklar arasında kitle iletişim araçlarının önemli bir yere sahip olması
nedeniyle bu konuda yapılan tüm yayınların uzman kişilerin denetiminden geçmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyet gıda, Diyet, Katkı maddesi, Sağlık

Kaynakça

• (1) Çerci, A.,Aksan A.Ç., Gümüş, D. Pazarbaşı, İ. 19-65 Yaş Arası Yetişkin Bireylerin Diyet Ürün Tüketim Durumlarının Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, 2015, 1 (1); 1-3
• (2) Kilo Verme Amaçlı Enerjisi Kısıtlanmış Gıdalar Tebliği. Türk Gıda Kodeksi. Resmi Gazete, 24620, 33-36.
• (3) Yılmaz, K., Ünal, S. Tüketicilerin Düşük Kalorili (Light) Ürünlere Yönelik Tutumları –Erzurum İlinde Pilot Çalışma. Atatürk Üniversitesi, İİBF, İşletme ABD, 2007.(4) Uylaşer, V., Tamer, C.E., Çopur, U. Düşük Kalorili (Light) Boza Üretiminin Araştırılması, Gıda, 2002, 7(7),,119-122.
• (5) Gültekin, F. Fark Etmeden Yediklerimiz Gıda Katkı Maddeleri. Server İletişim Yayınları: (2014)
• (6) Özkaya. İ, Oşar Z, Erkan T. Gıda Katkı Maddeleri ve toksinler Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme. İstanbul: Deomed Medikal Yayıncılık: (2004)
• (7) FDA/CFSAN, Food Safety A to Z Reference Guide, NTSA: (2001)
• (8) Dayısıoğlu, K.S., Gezgin, Y. ve Cingöz, A. Fonksiyonel Gıda Mı, Fonksiyonel Bileşen Mi? Gıdalarda Fonksiyonellik*, GIDA, 2014, 39 (1): 57-62
• (9) http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunisosbil/article/viewFile/1020000455/1020000448 (Erişim Tarihi : 29 Mayıs 2018)
• (10) Satman İ. ve TURDEP-II Çalışma Grubu, Türkiye Diyabet Prevelans Çalışmaları: TURDEP-1 ve TURDEP-II, 47. Ulusal Diyabet Kongresi, (11-15 Mayıs 2011). Antalya.
• (11) Erden, N. “Tüketicilerin Hazır Ve Yarı Hazır Gıdalarda Kullanılan Gıda Katkı Maddelerine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (Konya İli Örneği), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2014.
• (12) Aksulu, İ. Tüketicide Sağlığını Koruma Bilinci ve Satın Alma Noktasında Tüketici Tutumları: Ambalajlı Gıda Ürünleri Üzerine Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2001,16 (1); 115-127.
• (13) Bartlam, M. J.(1993); “Healty and Light Foods: Understanding the Consumer” British Food Journal, 1993, 95(3); 3-9.
• (14) Ünal, S. ve Yılmaz,M.K. Düşük Kalorili (Light) Gıda Kullanan Tüketicileri Kullanım Sıklığına Göre Ayırma Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2005; 455-572.
• (15) Viane, J. and Gellynck, X. (1997); “Consumer Behavior Towards Light Products in Belgium” British Food Journal, 1997, 99(3); 105-113.
• (16) Macaskill, L., Paul, A. and Pitcher, B. Consumer Acceptance of LowerFatFoods, Journal of NutritionvEducation,1998, Nov/Dec 30; 410-413.
• (17) Demircioğlu, Y.ve Bulduk, S., Elli Yaş ve Üzeri Bireylerin Diyet Ürünlerini Kullanma Durumları ve Bu Ürünlere Yaklaşımlarını Saptamaya Yönelik Bir Araştırma, 2003.
• (18) Celile, Ö., Dölekoğlu, A.Ş., ve Giray, F.H. Kadınlarda Fonksiyonel Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler: Akdeniz İlleri Örneği, Tarım Bilimleri Dergisi,2015,21; 572-584.
• (19) Kandıralı,Ş. Fonksiyonel Besinler, Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Uzmanlık Tezi, Ankara, 2004.
• (20) Özdemir, Ö.P., Fettahlıoğlu, Ş., Topoyan, M. Fonksiyonel Gıda Ürünlerine Yönelik Tüketici Tutumlarını Belirleme Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış,2009 9(4): 1079-1099.