MOBILITY OF HEALTH WORKERS IN THE EUROPEAN UNION AND TURKEY

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 62 - 80, 01.06.2014

Hakan Cavlak Dilay Kuru

Öz

The reasons of health workforce migration in Europe display similarities with general reasons
of migration. The main motivation of health workforce mobility within the EU could be considered
as: economic reasons, the structure of the EU, technological developments, variation in diseases and
population ratios, individual choices, and the negative or positive characteristics of home or target
places. The EU citizens overwhelmingly state that the EU’s principle of “free movement of persons”
represents the ideas of the EU on their minds. Likewise the other workers the right of free movement
of persons for health care workers legislated under the primary sources of the EU law; however this
does not seem sufficient. Furthermore, Turkey also makes efforts in this field both to fulfill her
requirements of accession negotiations and for harmonization of the EU. 

In this study, general information on health care systems of Turkey and European countries
would be given and various aspects of reasons of health care workers mobility would be evaluated.
The problems and benefits of emigration and immigration-receiving regions would be assessed.
Furthermore, free movement rights of health care workers which have been determined by EC
directives would be analyzed and finally Turkey’s efforts on harmonization of free movement of
health care workers would be appraised. 

Anahtar Kelimeler

European Union, EU-Turkey Relations, Free Movement, Single Market, Health Care workers

AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAREKETLİLİĞİ ve TÜRKİYE

Öz

Avrupa’da sağlık çalışanlarının göç nedenleri, aslında genel anlamda göç nedenleriyle
benzerlik göstermektedir. Sağlık çalışanlarının göç nedenleri, ekonomi, AB’nin yapısı, teknolojik
gelişimler, hastalık çeşitliliği ve nüfus oranları, bireylerin tercihleri, yaşadıkları yerin itici veya çekici
özellikleri gibi farklı başlıklar altında değerlendirilebilir. Avrupa Birliğine üye ülkelerin vatandaşları
için Birliğin kendileri için anlamını en çok “seyahat ve çalışma özgürlüğü” ilkesinde bulduklarını
ifade etmektedirler. Diğer çalışanlar gibi sağlık çalışanları için de AB hukukunun birincil kaynakları
çerçevesinde serbest dolaşım şartları belirlenmiş olsa da gerçekte tek başına yeterli olmamaktadır.
Bununla beraber Türkiye de hem AB ile uyumlu olmak hem de üyelik müzakerelerinin gereği bu
alanda çalışmaktadır.
Bu çalışmada ülkemiz ve Avrupa ülkelerindeki sağlık sistemleri hakkında genel bir bilgi
verilecek olup, sağlık çalışanlarının hareketliliğinin nedenleri farklı yönleriyle ele alınacak, göç alan
ve veren bölgelerde karşılaşılan sorunlar ya da faydalarının neler olduğu üzerinde durulacak, bu
süreçte direktiflerle belirlenen meslek gruplarının serbest dolaşım hakları gibi konulara değinilecek
ve son olarak Türkiye'nin serbest dolaşıma uyumla ilgili çalışmalarına yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, AB – Türkiye ilişkileri, Serbest Dolaşım, Ortak Pazar, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• 75/362/EEC Hekimlerin Göç Şartlarını Belirten Avrupa Direktifi
• 75/363/EEC Hekimlerin Göç Şartlarını Belirten Avrupa Direktifi
• 77/452/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 77/453/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 78/686/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 78/687/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 80/154/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 80/155/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 85/432/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 85/433/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 89/46/AT Genel Sistem Direktifi
• 92/51/AT Üç Yıldan Az Süreli Bir Eğitimler Elde Edilen Mesleki Niteliklerin Tanınması Direktifi
• 93/104/EC Avrupa Çalışma Süresi Direktifi
• 93/16/EEC sayılı Konsey Direktifi
• 2000/34/EC Avrupa Çalışma Süresi Direktifinin Düzenlenmiş Şekli
• 2005/36/EC Mesleki Niteliklerin Karşılıklı Tanınması Direktifi
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası Göç ve Kültürlerarası İletişim (Cilt 5). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi.
• Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı. (2009). Avrupa'da Hareketlilik, Geleceğe Doğru. 2014 tarihinde www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2007/03/tr/1/EF0703TR.pdf adresinden alındı
• Avrupa yaşama ve çalıştırma koşullarını iyileştirme Vakfı. (2013). Orta ve doğu Avrupa’da sağlık çalışanlarının hareketliliği ve göçü. (A. y. Vakfı, Prodüktör) 2014 tarihinde http://www.eurofound.europa.eu/publications/htmlfiles/ef13351_tr.htm adresinden alındı
• Aydoğanoğlu, E. (2007). Uluslararası emek göçü, yasadışı göç ve göçmen istihdamı . emekdunyasi.net. adresinden alınmıştır
• Ayhan, S. (2004). A.B. Kişilerin Serbest Dolaşımı ve Türkiye İçin Müzakere Süreci. Ankara: Ticari İşler Genel Sekreter Yardımcılığı, Tek Pazar ve Rekabet Dairesi Başkanlığı.
• Bakanlığı, S. (2001). Ulusal Sağlık Programı Çerçevesinde Mevzuat Uyumu (Birinci Baskı b.).
• Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Avrupa Birliği Kordinasyon Dairesi Başkanlığı.
• Bakanlığı, S. (2011). Avrupa'da Sağlıkta İnsan Kaynakları. (M. M. Carl-Ardy Dubois, Dü.) Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü.
• Bakanlığı, S. v. (2002). Department of Health. Sağlık ve Çocuk Bakanlığı, Nursing Policy Division, final report of the, Dublin.
• Baskan, S. (2001). Avrupa Birliğinde Yüksek Öğretim ve Tıpta Uzmanlık Eğitimi. Ankara: Ankem Dergisi 15(No.3):254-259.
• Belcher. (1999). The Role of The European Union in Health Care. Dutch Conucil for Health and Social Service.
• Buchan, J. (2008). How can the migration of Health Service Professionals be Managed so as to Reduce any Negative Effectson Supply? Haziran 10, 2014 tarihinde http://www.hospage.eu/pdf adresinden alındı Çetin, R. (2007). İngiltere, Almanya ve Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sistemleri ve Sağlık Reformları. emekdunyasi.net. adresinden alınmıştır
• Çoşkun, & Topuzoğlu. (2006). Sağlığın Tanımı, Başa Çıkma. Jaurna of İstanbul Kültür University.
• Ekmekçi, E., & Ekmen, A. (tarih yok). Avrupa Birliği Sağlık Politikası ve Sağlık Alanında Bakanlığımızın Avrupa Birliğine Uyum Çalışmaları. Sağlık Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığ: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/abkdb1.pdf adresinden alınmıştır
• Ekmen, A. (2006). Avrupa Birliği'ne Tam Üyelik Sürevinde Sağlık Sektöründeki Mevzuat Uyumunda Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara.
• Giray. (2002). Harmonisation of Legislation in Healtcare Related with the Free Movement of Persons. Ankara: Workshop of Free Movement of Persons- Mutual Recognition of Qualifications.
• Hasan, & Türkan. (2011). Avrupa Birliği ve Sağlık Politikaları ve Türkiye. Ankara: İmaj Yayınevi. Hervey, T. (2002). Mapping the Contours of European Union Health Law and Policy. Euroean Public Health Law.
• Info, M. (2002). Health Care In Europe. Bulletin of the Information System on Social Protection in the European Union.
• İyileştirme, V. A. (2009). Avrupa'da hareketlilik Geleceğe Doğru.
• Jakubowski, & Busse. (1998). Health Care Systems in the EU:A Comperative Study. European Parliament, Directoe General for Research. Working Paper. Public Health and Consumer Protection Series.
• Mossialos. (2001). The Influence of EU Law on the Social Character of Health Care Systems in the European Union. International Conference. Ghent.
• Nicholas, S. (2004). The Challenges of the Free Movement of Health Professionals. In:McKee M, MacLehose L ve Nolte E. European Observatory on Health Systems and Policies Series, Open University Press.
• Özcan, M. (2008, Mayıs). İrlanda Ekonomisi ve Küresel Ekonomik Kriz. Uluslararası Ekonomik Sorunlar.
• Pala, K. (2007). Türkiye İçin Nasıl Bir Sağlık Reformu. Bursa.
• PAPER, G. (2006). A European Strategy for Sustainable, Competitive and Secure Energy. 2014 tarihinde alındı
• Parliament, C. f. (2005). ANNUAL REPORT 2005 ON THE EUROPEAN COMMUNITY’S DEVELOPMENT. 2014 tarihinde http://ec.europa.eu/europeaid/multimedia/publications/documents/annualreports/europeaid_annual_report_2005_full_version_en.pdf adresinden alındı
• Report, T. W. (2006). Working Together For Health. World Health Organization.
• Sargutan, E. (tarih yok). Ülkelerin Karşılaştırmalı Sağlık Sistemleri. İrlanda Sağlık Sistemleri: http://www.sargutan.com/IRLANDA%20SAGLIK%20SISTEMI.pdf adresinden alınmıştır
• Skar. (2001). Mobility in the European Health Sector. The Role of Transparency and Recognition of Vocation of Qualification. Cedefop Panorama Series. European Communities.
• T.C. Anayasası. (1982). Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler, Madde:56.
• T.C. Anayasası Sayı:224. (1961). Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi. .
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Yıldırım, T. (2009). Sağlık Çalışanları ve Uluslararası Göç,. Ankara.
• Yıldırım, T. (2010). Uluslararası Düzeyde Sağlık Çalışanlarının Göçünü Yönetme Politikaları. Amme İdaresi Dergisi, 43.
• Yüksel, A., & Yüksel, F. (2004). Turizmde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Turhan Kitabevi.
• http://www.ttb.org.tr/TD/TD75/10.html
• http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/1-9047/h/serbestdolasim.pdf
• http://www.emekdunyasi.net (26.06.2014 tarihinde kullanıldı).