Sekülarizm ve Laikliği Demokrasi Bağlamında Tartışmak

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 11, 17.01.2016

Bünyamin Bezci

https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2015.1.2.01

Öz

Sekülerizm ve laikliği demokrasi bağlamında tartışmak için öncelikle kavramlarının tarihsel gelişimi açıklığa kavuşturmak gerekmektedir. Çalışmada sekülerizm kavramından başlayan tarihsel anlamın laikliğe nasıl evrildiği tartışılmaktadır. Bugün sekülerizmi daha ziyade toplumsal, laikliği de siyasal anlamda kavramaktayız. Birbirlerini zorunlu olarak gerektirmeyen iki kavram arasında demokrasiyi tartışmak kamusal alan-özel alan ve kimlik tartışması yapmak demektir. Zira dinin devlet karşısında hangi alanda yer alacağı konusu demokrasiyle doğrudan bağlantılıdır. Ayrıca din bir kimlik olarak hak iddiasına sahip olduğunda devletlerin alacağı konum da devletin demokratikliği açısından önemlidir. Makale bu tür soruların izlerini Batı düşünce tarihinde ve Cumhuriyetin politik kültüründe sürmeye çalışmaktadır. Çalışma sonuç olarak laikliğin Cumhuriyetçi, liberal ve anayasal yorumlarının farklılığını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sekülerizm, Laiklik, Demokrasi, Devlet, Modernizm

Discussion Secularism and Laicism In The Context of Democracy

Öz

It is necessary to evaluate historical developments of secularism and laicism in order to discuss these two concepts in terms of democracy. In this work, it is analyzed that how the concept of secularism evolved to laicism. Nowadays, secularism is widely understood as a concept related to society whereas the laicism is seen as a concept belongs to politics.  Since the subject of opposing positions of religion and state is directly connected to democracy, arguing democracy in the light of these two concepts may include public sphere-private sphere debate. State actions against identity claims of religion is also very important in the sense of democratic character of state. This article tries to explore these topics with regard to history of Western ideas and political culture of the republic. To conclude, it emphasizes the differences between republican, liberal, and constitutional interpretations of laicism.

Anahtar Kelimeler

Secularism, Laicism, Democracy, the State, Modernism

Kaynakça

• Achenbach, Rüdiger, “Das Religionsverständnis von Rudolf Bultmann”, http://www.deutschlandfunk.de/das-religionsverstaendnis-von-rudolf- bultmann.886.de.html?dram:article_id=239309, 01.02.2015.
• Başgil, Ali Fuat (199κ), Din ve Laiklik, Kubbealtı σeşriyat, İstanbul.
• Frick, Marie-Luisa / τberprantacher Andreas (200κ), “Widerkehr des Verdrangten? Die Krise der Sakularisierungsthese im Spiegel gegenwartiger Debatten über das Phanomen, Religion in Europa”, Innsbrucker Diskussionpapiere zu Weltordnung, Religion und Gewalt, Nummer 24.
• Hal, Sebahattin (200η), “Demokrat Parti’nin 19η0-19η4 Dönemi Din Siyaseti” Ankara Üni. SBF Dergisi, sayı θ0-3.
• Kuru, Ahmet T. / Stepan Alfred (2013), Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik, Bilgi Üni. Yay., İstanbul.
• Mardin, Şerif (199η), “Kollektif Bellek ve Meşruiyetlerin Çatışması”, Avrupa’da Etik, Din ve Laiklik, τ. Abel/M. Arkoun/Ş. Mardin, Metis Yay., İstanbul.
• Mert, Nuray (1994), Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış-Cumhuriyet Kurulurken Laik Düşünce, Bağlam Yay., İstanbul.
• σabant, Atilla (2011), “Türk Anayasalarında Laiklik İlkesi ve Din İşlerinin Düzenlenmesi”, Tartışılan Laiklik/ Fransa ve Türkiye’de İlkeler Ve Algılamalar, der. Samim Akgönül, Bilgi Üni. Yay., İstanbul.
• τrhan, Özgüç (2013), “Jean Jacques Rousseau’da Sivil Din Kavramı”, A.Ü.S.B.F. Dergisi, cilt 68, No 3.
• Sarıkoyuncu, Ali / Yaşar Öznur (2014), “Erol Güngör Örneğinde 19θ0-19κ0 Arası Türk Aydını ve Din”, Dumlupınar Üni. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:39.
• Schröder, Richard (2003), “Der Protestantismus vor der Herausforderung des Sekularen”, Hans- Martin Barth (Ed.), Der Protestantismus vor der herausforderungen des Sekularen, Lıt Verlag, Münster.
• Sitembölükbaşı, Şaban (199η), Türkiye’de İslam’ın Yeniden İnkişafı (1950-1960), İSAM Yay., İstanbul.
• Turner, Bryan S. (2012), “Post-seküler Toplumda Din”, (çev. Özcan Güngör), Dinbilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, cilt 12, sayı 3.