Yazarlar İçin Uluslararası Standartlar

YAZARLAR İÇİN ULUSLARARASI STANDARTLAR

Elizabeth WAGER & Sabine KLEINERT

        (liz@sideview.demon.co.uk)      (sabine.kleinert@lancet.com)       

 

2. Dünya Araştırma Doğruluğu Konferansı’nda hazırlanan bir durum bildirisi

Singapur, Haziran 22-24, 2010

 

 

ÖZET

 

  • Raporlanan araştırma etik ve sorumlu bir şekilde yürütülmüş olmalıdır ve ilgili tüm yasalar ile uyumlu olmalıdır.
  • Araştırmacılar sonuçları açıkça, dürüstçe ve uydurma, yanlış ve uygun olmayan veri manipülasyonu olmadan sunmalıdırlar.
  • Araştırmacılar diğerlerinin de bulgularını doğrulayabilmeleri için metotlarını açıkça ve belirsizlik kalmayacak şekilde izah için gayret göstermelidirler. 
  • Araştırmacılar gönderilen çalışmanın özgün olduğuna, intihal içermediğine ve başka bir yerde yayınlanmadığına dair yayın zorunluluklarına bağlı kalmalıdırlar.
  • Yazarlar gönderilen ve yayınlanan çalışma için toplu olarak sorumludurlar.
  • Araştırma yayının yazarları çalışmaya ve raporlanmasına bireysel katkıları net bir şekilde yansıtmalıdır. 
  • Fon kaynakları ve ilgili çıkar çatışmaları açıklanmalıdır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu belgeyi şu şeklide referans gösteriniz:

 

Wager E & Kleinert S (2011) Responsible research publication: international standards for authors. A position statement developed at the 2nd World Conference on Research Integrity, Singapore, July 22-24, 2010. Chapter 50 in: Mayer T & Steneck N (eds) Promoting Research Integrity in a Global Environment. Imperial College Press / World Scientific Publishing, Singapore (pp 309-16). (ISBN 978-981-4340-97-7)


Giriş

Yayın araştırmanın son aşamasıdır ve dolayısıyla tüm araştırmacılar için bir sorumluluktur. Bilimsel yayınların detaylı ve kalıcı araştırma belgeleri sunmaları beklenir. Yayınlar yeni araştırma ve bulguların uygulanması için temel oluşturduğundan dolayı sadece araştırma topluluğunu etkilemezler, dolaylı olarak geniş anlamda toplumu da etkilerler. Bu yüzden araştırmacıların yayınlarının dürüst, açık, net, eksiksiz ve dengeli olduğu güvence altına alma sorumlulukları vardır ve yanıltıcı, seçici ve belirsiz raporlamalardan kaçınmalıdırlar. Dergi editörlerinin de araştırma literatürünün doğruluğunu güvence altına alma sorumlulukları vardır ve bunlar eş yönergelerde düzenlenmiştir.

 

Bu belge yazarlar için uluslararası standartların koyulmasını ve sorumlu araştırma raporlama uygulamalarının tanımlanmasını amaçlamaktadır. Bu standartların araştırma kurumları, mesleki topluluklar tarafından uygun bulunmasını ve editörler ve yayıncılar tarafından teşvik edilmesini ve araştırma doğrulu eğitimine yardımcı olmasını umuyoruz.  

 

Sorumlu araştırma yayını

 

 

  1. 1.      Doğruluk ve güvenilirlik

1.1. Raporlanan araştırma etik ve sorumlu bir şekilde yürütülmüş olmalıdır ve ilgili tüm yasalara uygun olmalıdır. [Ayrıca bakınız  Singapore Statement on Research Integrity www.singaporestatement.org]

 

1.2. Raporlanan araştırma doğru olmalı ve dikkatli bir şekilde yürütülmüş olmalıdır.

 

1.3. Araştırmacılar veri analizi ve sunumu için uygun yöntemleri kullanmalıdırlar. (ve eğer gerekirse bununla ilgili uzman görüşü araştırmalı ve uygulamalıdırlar)

 

1.4. Yazarlar çalışmaları ve yayının içeriği için toplu olarak sorumluluk almalıdırlar. Araştırmacılar yöntem ve bulguların doğru bir şekilde raporlandığından emin olmak için yayınlarını her aşamada dikkatli bir şekilde kontrol etmelidirler. Yazarlar hesaplamaları, veri sunumlarını, yazılı metni/gönderimi ve düzeltmeleri dikkatli bir şekilde kontrol etmelidirler

 

  1. 2.      Dürüstlük

2.1. Araştırmacılar sonuçları dürüstçe ve uydurma, yanlış ve uygun olmayan veri manipülasyonu olmadan sunmalıdırlar. Araştırma görüntüleri (örneğin mikrografiler, röntgen filmleri, elektroforez jellerinin resimleri) üzerinde yanıltıcı bir şekilde değişiklik yapılmamalıdır.

 

2.2. Araştırmacılar yöntemlerini izah etmek için ve bulgularını açık ve belirsizlik olmayacak şekilde sunmak için gayret göstermelidirler. Araştırmacılar uygulanabilir raporlama yönergelerini takip etmelidirler. Yayınlar deneylerin diğer araştırmacılar tarafından da tekrar edilebilmesini sağlayabilmek için yeterli detaya sahip olmalıdır.  

 

2.3. Araştırma raporları eksiksiz olmalıdır. Yazarların veya sponsorların hipotez veya yorumlarını desteklemeyen uygunsuz, uyumsuz veya açıklanması zor bulgular veya sonuçlar çıkarılmamalıdır. 

 

2.4. Araştırmaya fon sağlayanlar veya sponsorlar ürünlerini veya pozisyonlarını desteklemeyen bulguların yayınlanmasını reddetmemeliler. Araştırmacılar araştırma sponsorları ile onların bulguların yayınlanmasını reddetmelerine veya kontrol etmelerine izin verecek anlaşmalara girmemelidirler (ancak bazı istisnai durumlar vardır; güvenlik uygulamaları nedeniyle hükümet tarafından gizlenen araştırmalar gibi).    

 

2.5. Yazarlar gönderilen, kabul edilen veya yayınlanan bir çalışmada bir hata ortaya çıkardıklarında editörü hemen uyarmalıdırlar. Yazarlar düzeltme yayınlanması veya gerektiğinde geri çekmelerde editörler ile işbirliği içinde olmalıdırlar.

 

2.6. Yazarlar atıflarda veya birebir alıntılarda diğerlerinin çalışmalarını net bir şekilde belirtmelidirler.

 

2.7. Yazarlar eğer atıfta bulunulan çalışmayı okumadılar ise diğer yayınların referanslarını kopyalamamalıdırlar.

 

  1. 3.      Özgünlük

3.1. Yazarlar gönderilen çalışmanın özgün olduğu ve daha önce başka bir yerde herhangi bir dilde yayınlanmadığına dair yayın zorunluluklarına bağlı kalmalıdırlar. Çalışma, editörler birlikte yayınlamak konusunda anlaşmadığı sürece, eş zamanlı olarak birden fazla yayına gönderilmemelidir. Eğer makale birlikte yayınlandıysa bu durum okuyuculara açıklanmalıdır.

 

3.2. Geçerli telif hakları kanunları ve geleneklerine  uyulmalıdır. Telif hakkı olan materyaller (örneğin tablolar, şekiller veya geniş çaplı birebir alıntılar) sadece uygun izin ve onay ile çoğaltılabilir.

 

3.3. Hem diğer araştırmacılar hem de yazarın kendisi tarafından yapılan ilgili geçmiş çalışma ve yayınlar uygun olarak bilinmeli ve referans gösterilmelidir. Temel literatüre mümkün olan durumlarda atıfta bulunulmalıdır. 

 

3.4. Diğer araştırmacılar tarafından ortaya konan veri, metin, şekiller veya fikirler tanınmalı ve yazara aitlermiş gibi sunulmamalıdırlar. Diğer araştırmacıların yayınlarından direkt olarak alınan özgün metinler tırnak işareti ve uygun referans ile gösterilmelidir.  

 

3.5. Yazarlar eğer bulgular daha önce yayınlandıysa veya başka yerlerde yayınlamak üzere aynı veri seti için birden fazla rapor veya birden fazla analiz düşünülüyorsa, bu durum hakkında editörleri bilgilendirmelidirler. Yazarlar ilgili yayınların kopyalarını veya diğer dergilere gönderilen çalışmaları temin etmelidirler.

 

3.6. Bir araştırma projesinden ortaya çıkan birden fazla yayın tespit edilmeli ve temel yayın referans gösterilmelidir. Farklı kitleler için yapılan çeviriler ve uyarlamalar tespit edilmeli, özgün kaynak tanınmalı ve ilgili telif hakkı gelenekleri ve izin zorunlulukları dikkate alınmalıdır. Eğer şüphe duyuluyorsa, yazar yayınlamadan önce asıl yayıncıdan izin almalıdır.  

 

  1. 4.      Uygun yazarlık ve teşekkür bölümü

4.1. Araştırma literatürü sadece neyin ortaya çıkarıldığının değil kimin ortaya çıkardığının kaydı olarak da hizmet etmektedir. Araştırma yayının yazarları bu nedenle çalışmaya ve raporlanmasına katkısı olan bireyleri net bir şekilde yansıtmalıdır.

 

4.2. Araştırma veya yayına asıl katkı sağlayanlar yazarlar olarak listelenirken, daha az veya sadece teknik destek sağlayanlar teşekkür kısmında listelenirler. Yazarlık ve teşekkür kriterlerine projenin başlangıcında karar verilmelidir.   İdeal olarak belirli bir alandaki yazarlık kriterlerinin araştırma kurumları, meslek mensupları ve akademik topluluklar ve fon sağlayanlar tarafından üzerinde anlaşılmış, yayınlanmış ve istikrarlı bir şekilde uygulanıyor olması gereklidir. Dergi editörlerinin alanlarına uygun kabul görmüş yazarlık kriterlerini yayınlamış ve teşvik ediyor olmaları gerekirken, yazarlık anlaşmazlıkları konusunda hüküm vermeleri beklenemez. Yazarları doğru olarak nitelendirme sorumluluğu kendi kurumlarına ait yönergelere göre çalışan yazarların kendilerine aittir. Araştırma kurumları adil ve kabul görmüş yazarlık ve teşekkür ile ilgili standartlarını teşvik etmeli ve korumalıdırlar.  Gerektiğinde kurumlar yazarlık anlaşmazlıklarını hükme bağlamalıdırlar ve sürecin devam ettiğinden emin olmalıdırlar.

 

4.3. Araştırmacılar sadece yazarlık kriterlerini karşılayanların (örneğin çalışmaya önemli bir katkı sağlayan) yazarlık sıfatını aldığından ve bunu hak edenlerin göz ardı edilmediğinden emin olmalıdırlar.  Kurumlar ve dergi editörleri misafir, hediye ve hayalet yazarlığı engelleyen uygulamaları teşvik etmelidirler.

 

 

Not:

  • Misafir yazarlar kabul edilmiş yazarlık kriterlerini taşımayan ancak kıdemi, namı veya öngörülen etkisi için adı yazarlar arasında yer alanlardır.
  • Hediye yazarlar kabul edilmiş yazarlık kriterlerini taşımayan ancak kişisel çıkarlar için veya ödeme karşılığında adı yazarlar arasında yer alanlardır.
  • Hayalet yazarlar kabul edilmiş yazarlık kriterlerini taşıyan ancak adı yazarlar arasında yer almayanlardır.

 

4.4. Tüm yazarlar adının yazarlar arasında yer almasını kabul etmelidir ve gönderilen ve kabul edilen yayını onaylamalılardır. Yazar listesindeki herhangi bir değişiklik adı yazar listesinden çıkarılanlar tarafından da dahil olmak üzere onaylanmalıdır. Sorumlu yazar editör ve diğer yazarlar arasında iletişim noktası gibi hareket etmeli ve diğer yazarları bilgilendirmeli ve yayınla ilgili geniş çaplı kararlarda onları da dahil etmelidir (örneğin hakem görüşlerine cevap verilirken).

 

4.5. Yazarlar teşekkür kısmını aslında katkısı veya desteği olmayan kişileri yanıltıcı bir şekilde katkısı veya desteği olmuş gibi göstermek için kullanmamalıdırlar.

 

  1. 5.      Hesap verebilirlik ve sorumluluk

5.1. Tüm yazarlar raporlanan çalışmayı okumuş olmalıdır ve raporlanan çalışma hakkında bilgi sahibi olmalıdır ve yayının bu yönergede düzenlenen ilkelerle uyumlu olduğundan emin olmalıdır.  Çoğu durumda, yazarların araştırmanın ve raporlamanın doğruluğu ile ilgili ortak sorumluluk almaları beklenir. Ancak, eğer yazarlar araştırmanın ve raporlanmasının sadece belirli kısımları için sorumluluk alıyorlar ise, bu yayında belirtilmelidir.

 

5.2. Yazarlar eğer yayından sonra hata veya ihmal bulurlarsa, çalışmalarını düzeltmek için editör veya yayıncıyla hemen çalışmalıdır. 

 

5.3. Yazarlar diğer araştırmacılar talep ettiğinde sunabilecekleri materyal, denek, yazılım veya veri setinin oluşturulmasında ilgili gelenek, zorunluluk ve düzenlemelere uymalıdırlar. Araştırmacılar, kurumlar ve fon sağlayanlar bu tür talepleri ele almak için açık politikalara sahip olmadırlar. Yazarlar da ilgili dergi standartlara uygun davranmalıdırlar. Uygun teşekkür kısmı beklenirken, araştırmacılar yazarlığı materyal paylaşımı için bir koşul olarak talep etmemelidirler.  

 

5.4. Yazarlar yayın sonrası yorumlara ve yayınlanan yazışmalara uygun bir şekilde yanıt vermelidirler. Yazışma yapan kişilerin sorularını cevaplamaya ve açıklık getirmeye veya gerekiyorsa ilave ayrıntı sağlamaya çalışmalıdırlar. 

 

  1. 6.      Hakem görüşlerine ve yayın geleneğine bağlılık

6.1. Yazarlar yayıncının aynı zamanda dikkate alınmak üzere birden fazla yayına göndermeme zorunluluğuna uymalıdırlar.

 

6.2. Yazarlar eğer hakemden çalışmalarını çekerlerse veya koşullu kabul aldıktan sonra hakemin yorumlarına yanıt vermemeyi seçerlerse editörü bilgilendirmelidirler.

 

6.3. Yazarlar hakemin yorumlarına profesyonel bir biçimde ve zamanında yanıt vermelidirler.

 

6.4. Yazarlar yayıncının basın yasağı ile ilgili taleplerine saygı göstermelidirler ve genel olarak eğer bilimsel bir yayında yayın için kabul aldıysa (ancak henüz yayınlanmadıysa)  bulgularının basında yer almasına izin vermemelidirler. Yazarlar ve onların kurumları medya faaliyetleri ile ilgili olarak koordine olmak için ilişki içinde olmalıdırlar ve beraber hareket etmelidirler. Basın duyuruları çalışmayı net bir biçimde yansıtmalı ve araştırma bulgularını ötesinde ifadelere yer vermemelidir.

 

  1. 7.      İnsan ve hayvanların dahil oldukları araştırmaların sorumlu bir şeklide raporlanması

7.1. Araştırma başlamadan önce uygun onaylar, ruhsatlar alınmalı veya kayıtlar yaptırılmalıdır ve detayları raporda sunulmalıdır (örneğin Kurumsal Hakem Kurulu, Araştırma Etiği Komitesi onayı, hayvanların kullanımında ulusal ruhsat yetkilileri). 

 

7.2. Editör talep ederse, yazarlar raporlanan araştırmanın uygun onayları aldığına ve araştırmanın etik olarak yürütüldüğüne dair kanıtları sağlamalıdır  (örneğin onayların kopyaları, ruhsatlar, katılımcı onay formu).

 

7.3. Araştırmacılar genellikle araştırma sürecinde toplanan bireylerin kimliklerini ortaya çıkarıcı bilgileri bireylerden (veya vekilinden) özel onay almadan yayınlamamalı ve paylaşmamalıdırlar. Araştırmacılar birçok bilimsel derginin ücretsiz olarak internette bulunduğunu hatırlamalıdırlar ve dolayısıyla istenmeyen okuyucuları tehlikeye sokma veya üzme riskine karşı dikkatli olmalıdırlar (örneğin vaka çalışmalarından, tariflerden, görüntülerden veya soyağacından kendilerini tanıyabilecek araştırma katılımcıları veya onların aileleri). 

 

7.4. Çalışmanın başlangıcında uygun istatistiksel analiz belirlenmeli ve önceden belirlenmiş sonuçlar için veri analiz planı hazırlanmalı ve takip edilmelidir. İkincil veya post hoc analizler birincil ve veri analiz planında düzenlenenlerden ayrıştırılmalıdır. 

 

7.5. Araştırmacılar anlamaya katkısı olacak tüm anlamlı araştırma sonuçlarını yayınlamalıdırlar. Özel olarak tüm klinik denemelerin bulgularını yayınlamak için etik bir sorumluluk vardır. Başarısız çalışmaların veya hipotezi reddeden deneylerin yayınlanması diğerlerinin benzer projelerde zaman ve kaynak harcamasını engellemelerine yardımcı olabilir. Eğer küçük çalışmaların bulguları ve istatistik olarak anlamlı sonuçlara erişemeyenler daha faydalı bilgi üretmek üzere birleştirilebilirlerse (örneğin meta analiz), bu tür bulgular yayınlanmalıdır.  

 

7.6. Yazarlar eğer talep edilirse dergi editörlerine araştırma protokollerini sağlamalıdırlar (örneğin klinik denemeler için) böylece hakemler ve editörler araştırmanın planlanan şekilde yürütüldüğünü ve ilgili hiçbir detayın göz ardı edilmediğini kontrol etmek için araştırma raporunu ve protokolü karşılaştırabilirler. Araştırmacılar klinik denemelerin kaydedilmesi için ilgili zorunluluklara uymalıdırlar ve denemeden ortaya çıkan tüm yayınlarda deneme kayıt numarasına yer vermelidirler.

Son Güncelleme Zamanı: 19.01.2018 04:30:25