Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Özendirme Suçu (TCK m. 190/2)

Yıl 2018, Cilt: 76 Sayı: 2, 691 - 724, 12.04.2018

Yusuf Yaşar Zafer İçer Tarık T. Yazıcılar

Öz

Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, kullanımı sonucunda doğrudan sinir sistemine etki eden, bireyde fiziksel ve psikolojik bağımlılık meydana getirmek suretiyle bireyi ve içinde bulunduğu toplumu iktisadi, sosyal ve ahlaki açıdan tedavisi zor çöküntülere sürükleyen maddelerdir. Bu maddelerin mezkûr etkilerinin toplumun genel sağlığına karşı büyük bir tehdit oluşturması ise, bu konuda hukuki düzenlemeler oluşturulmasını gerektirmiş, neticede uyuşturucu ve uyarıcı maddeler ceza hukukunun konusuna girmiş ve bu maddelere ilişkin çeşitli suçlar ihdas edilmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 190 ıncı maddesinin 2 nci fıkrasında bu maddelerin kullanımının alenen özendirilmesi de suç sayılmış olup bu düzenleme ile öngörülen yaptırımların tatbiki, hukuk camiasında ve kamuoyunda genel sağlığın cezai korunumu ile temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması bağlamında çeşitli tartışmalara yol açmaktadır. Bu çalışmada öncelikle uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçu, ilgili kanun maddeleri ışığında incelenmiş, ardından ilgili anayasal hükümler, güncel mahkeme kararları ve mukayeseli hukuka ilişkin veriler gözetilerek mezkûr tartışmalar değerlendirilmiş, nihayetinde ise tüm bu düzenlemelerin tatbikinden doğan sorunlar tespit edilerek olası çözüm yolları önerilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler, Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme, Genel sağlık, Bilim ve sanat hürriyeti

Crime of Inciting the Use of Narcotic or Pyschotropic Substances

Öz

Narcotic and psychotropic substances are stuffs that direct affect on the nervous system; drag to user and all society into the economic, social and moral collapses that difficult to cure, by creating physical and psychological addiction. The fact that the effects of these substances contained a major threat to the public health and it required the establishment of legal regulations on this issue. Therefore, narcotic and psychotropic substances were entered the criminal law’s theme and various criminal offences have been introduced about them. According to the Turkish Criminal Code No. 5237, Article 190/2; inciting the use of these substances is considered a crime and imposed sanctions on this crime type leads to some discussions about “penal protection of public health” and “fundamental rights and freedoms” in public and law communities. First, in this study “offence of inciting the use of narcotic or pyschotropic substances” have been examined with framework of related law articles; then, mentioned above discussions were evaluated with related constitutional provisions, actual court decisions and informations about comparative law. Finally; substantive and procedural problems arising from the application of these rules were identified and possible solutions were proposed in this study. 

Anahtar Kelimeler

Narcotic and psychotropic substances, Inciting the use of narcotic or pyschotropic substances, Public health, Freedom of science and art

Kaynakça

• Atatürk, Mustafa Kemal, Medenî Bilgiler: Türk Milletinin El Kitabı, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul 2010.
• Aktunç, Hulki, Türkçe’nin Büyük Argo Sözlüğü (Tanıklarıyla), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1998.
• Altunç, Sinan, “Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Kullanılmasını Özendirme Suçu ve Medya”, 8. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali (9-15 Kasım 2018, İstanbul), Ceza Hukuku ve Sağlık Perspektifinden Uyuşturucu Sorunu, (Editör: Prof. Dr. Adem Sözüer), İstanbul 2018.
• Bayraktar, Köksal, “Uyuşturucu Maddeler ve Suç Siyaseti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C: 51, Sy: 1-4, 1985.
• Bingöl, Bilge, “Sanat Özgürlüğü”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(2) 2011: 92-139, Ankara 2011.
• Cankurt, Ezgi, “Sanal Dünyanın Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Açısından Değerlendirilmesi”, 8. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali (9-15 Kasım 2018, İstanbul), Ceza Hukuku ve Sağlık Perspektifinden Uyuşturucu Sorunu, (Editör: Prof. Dr. Adem Sözüer), İstanbul 2018.
• Dickie, George, “Introduction to Aesthetics”, New York 1997.
• Dönmezer, Sulhi, “Hukuk ve Uyuşturucu, Alışkanlık Yaratıcı Maddeler (Kriminolojik Yaklaşım)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 43 Prof. Dr. S. F. Ülgener’e Armağan: 457474, İstanbul 1987.
• Erman, Sahir/Özek, Çetin, Ceza Hukuku Özel Bölüm Kamunun Selâmetine Karşı İşlenen Suçlar (TCK 369-413), İstanbul 1995.
• Erman, Sahir, “Uyuşturucu Maddelerle İlgili Ceza Hükümleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 45-47, Sayı 1-4, (1979-1981).
• Foucault, Michel, Özne ve İktidar (çev. O. Akınhay, I. Ergüden), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2016.
• Gökler, Rıza/Koçak, Recep, “Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, 2008.
• Gültekin, Ahmet Cüneyt, “Arthur Danto ve George Dickie’de Sanat Etkinliğinin Kurumsal Yapısı”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi (FLSF), Sayı: 18, Ankara 2014.
• Güngör, Şener/Kınacı, Ali, Öğreti ve Uygulama Boyutu İle Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerle İlgili Suçlar, Ankara 2001.
• Kaya, Mehmet Bedii, “Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnternet Erişiminin Engellenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonomi Hukuku Yüksek Lisans Programı, 2009.
• Kılınç, Doğan, “Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnternet Sitelerine Erişimin Engellenmesi ve İfade Hürriyeti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 2: 407-454, Ankara 2010.
• Müller, Friedrich, Positivitaet der Grundrechte, Berlin 1969. Öner, Mehmet Zülfü, “Türk Ceza Kanununda Uyuşturucu Madde İmal, İthal ve İhraç Suçları”, TBB Dergisi, Sayı 88, 2010.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2018.
• Tezcan, Durmuş-Erdem, Mustafa Ruhan-Önok, Rifat Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Ankara 2018.
• Tuncer, Arzu, “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti ve Kullanılmasına İlişkin Suçlar”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2011.
• Warburton, Nigel, The Art Question, New York 2003.
• Yaşar, Osman/Gökcan, Hasan Tahsin/Artuç, Mustafa, Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, 4. Cilt, Md. 141-196, Ankara 2014.
• Yaşar,Yusuf, “Suçta Kanunilik İlkesi Bakımından TCK’nın 188 ve 191 inci Maddelerindeki Suçların Konusunun Değerlendirilmesi”, 8. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali (9-15 Kasım 2018, İstanbul), Ceza Hukuku ve Sağlık Perspektifinden Uyuşturucu Sorunu, (Editör: Prof. Dr. Adem Sözüer), İstanbul 2018.
• Yaşar, Yusuf, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları (TCK m. 188), İstanbul 2015.
• Yenidünya, A. Caner, “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu (TCK m.190)”, Uyuşturucu Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi, (Editör: Murat Balcı), Ankara 2011.
• Yetişken, Hülya, “Aristoteles’te Sanatın Neliği ve İşlevi”, Kaygı - Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Sayı:19, Bursa 2012.
• Yılmaz, Enes, “Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçları (TCK m.190)”, TAAD, Yıl:9, Sayı:35, s. 345-374, Ankara 2018. Yokuş Sevük, Handan, “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasına İlişkin Suçlar”, Ankara, 2007.
• Elektronik Ağ Adresleri/Electronic Networks
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, A/HRC/23/34, 14 Mart 2013 https://digitallibrary.un.org/record/755488/files/A_HRC_23_34-EN.pdf
• Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, “World Drug Report 2018 (Pre-briefing to the Member States)”, Vienna, 20 June 2018
• https://www.unodc.org/wdr2018/prelaunch/Pre-briefingAM-fixed.pdf Dünya Sağlık Örgütü, “Lexicon of Alcohol and Drug Terms”, 1994
• http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/39461/9241544686_eng.pdf;jsessionid=D9A1 5F15D90530D764AC8364FB8569E1?sequence=1
• İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 11. ve 14. Protokoller ile değiştirilen metin http://www.danistay.gov.tr/upload/avrupainsanhaklarisozlesmesi.pdf
• Şen, Ersan, “Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Kullanımını Özendirme Suçu” http://www.hukukihaber.net/uyusturucu-ve-uyarici-madde-kullanimini-ozendirmemakale,5908.html
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 5237 sayılı Kanun, 5271 sayılı Kanun, 5377 sayılı Kanun 2313 sayılı Kanun, 3298 sayılı Kanun, 5651 sayılı Kanun www.mevzuat.gov.tr
• Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/uhamer/aydn/Birle%C5%9Fmi%C5%9F%20Milletler/ UYU%C5%9ETURUCU%20VE%20PS%C4%B0KOTROP%20MADDELER%C4%B0N%20 KA%C3%87AK%C3%87ILI%C4%9EINA%20KAR%C5%9EI.pdf