ANALYSIS OF "RELIGION" IN CONTROVERSIAL SUBJECTS IN 4TH, 5TH, 6TH AND 7 TH GRADE SOCIAL STUDIES COURSE BOOKS

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 172 - 191, 30.10.2018

Uğur Bastık Fahriye Parlak

Öz

The aim of this research is to reveal how and how often the concept of "religion" being addressed in the controversial topics of 4th, 5th, 6th and 7th grade Social Studies course books which is studied as compulsory in elementary and junior high schools. In this direction, the textbooks have been examined and the frequency of the conceptualization of religion in the relevant unit of each course book has also been examined and the percentages and frequencies have been calculated and tabulated. Later, on the interpretation of the current table is tried to be interpreted. The frequency of use of the concept of "religion" in the books examined is more in the 6th grade Social Studies textbook and the concept of "religion" has been used in this book48 times. The frequency of use of the concept of "religion" in other social studies books is as follows: The rates are 6% in the 4th grade Social Studies Course Book, 16% in the 5th grade Social Studies Course Book and 17% in the 7th grade Social Studies Course Book. In addition, the frequency of use of the concept of "religion" varies according to the units in the Social Studies textbooks. These findings show that the concept of religion is included in different subjects of 4th, 5th, 6th and 7th grades of the Social Studies Course. However, as in other controversial topics, the attitude of the current political structure, the condition of the country, the approach of the parents, the administration's view on "religion" may negatively affect the Social Studies Course. Teachers have important duties for overcoming these negativities. For this reason, teachers should have information about controversial issues, recognize their students, and behave in a classroom environment without prejudice. 

Anahtar Kelimeler

Controversial subject, religion, social studies course book

TARTIŞMALI KONULAR ARASINDA YER ALAN “DİN” KONUSUNUN 4, 5, 6 VE 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINDA İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın
amacı, ilkokul ve ortaokullarda zorunlu olarak okutulan 4, 5, 6 ve 7. sınıf
Sosyal Bilgiler Ders Kitabında, tartışmalı konular içerisinde yer alan “din”
kavramının konular içerisinde ne sıklıkta ve nasıl ele alındığını ortaya
koymaktır. Bu doğrultuda söz konusu ders kitapları incelenmiş her bir ders
kitabının ilgili ünitesinde din kavramına ne sıklıkta yer verildiği yüzde ve
frekansları hesaplanarak tablolaştırılmıştır. Daha sonrasında mevcut tablodaki
veriler yorumlanmaya çalışılmıştır. İncelenen kitaplar içinde “din” kavramının
kullanım sıklığı 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında daha fazladır ve bu
kitapta “din” kavramı 48 defa kullanılmıştır. Diğer sosyal bilgiler
kitaplarında “din” kavramının kullanılma sıklığı şu şekildedir: 4. sınıf Sosyal
Bilgiler ders kitabında 6, 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında 16 ve 7.
sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında 17’dir. Bununla birlikte “din” kavramının
kullanım sıklığı Sosyal Bilgiler ders kitaplarının içindeki ünitelere göre de
farklılık göstermektedir. Bu bulgulardan yola çıkarak denilebilir ki Sosyal
Bilgiler dersinin olduğu 4, 5, 6 ve 7. sınıfta ve Sosyal Bilgiler dersinin
farklı konularında din konusuna değinilmektedir. Ancak diğer tartışmalı
konularda olduğu gibi “din” konusunda da mevcut siyasi yapının tutumu, ülkenin
durumu, velilerin yaklaşımı, idarenin görüşü gibi nedenler dersin işleyişini
olumsuz etkileyebilir. Bu olumsuzlukların aşılmasında ise öğretmenlere önemli
görevler düşmektedir. Bu sebeple öğretmenlere; tartışmalı konularda bilgi
sahibi olmaları, öğrencilerini tanımaları, sınıf ortamında önyargısız
davranmaları gibi önerilerde bulunulmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Tartışmalı konu, din, Sosyal Bilgiler ders kitabı

Kaynakça

• Akman, Ö. ve Bastık, U. (2016). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında İhtilaflı Konular İçerisinde Yer Alan 'Aile' Kavramının İncelenmesi: Bir İçerik Analizi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergis, 6(2).
• Aktekin, S. (2010). Yeni Sosyal Bilgiler ve Tarih Dersi Programları, Öğretmen Eğitimi ve Toplumsal Barış. Eğitim, Çatışma ve Toplumsal Barış: Türkiye’den ve Dünyadan Örnekler.
• Alston, W. P. (1970). Din. Çev. Günay Tümer., AÜİF Dergisi, 18.
• Avaroğulları, M. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tartışmalı Konularla İlgili Bir Eylem Araştırması. NWSA: Education Sciences, 9(6).
• Bailey, C. (1975). “Neutrality and Rationality in Teaching”. D. Bridges & P. Scrimshaw (Eds), Values and Authority in Schools. London: Hodder & Stoughton.
• Bilgin, A. (2014). Din, Dindar, Dindarlık: Özeleştirel Bir Değerlendirme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cebir Şahin, S., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 1. Kitap (?). Ankara: Koza Yayın Dağıtım AŞ.
• Cebir Şahin, S., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 2. Kitap (?). Ankara: Koza Yayın Dağıtım AŞ.
• Cebir Şahin, S., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 3. Kitap (?). Ankara: Koza Yayın Dağıtım AŞ.
• Clements, M., Johnson, D. ve Mockler, A., White, J. J. (1990). National Council for the Social Studies. College and University Faculty Assembly, "Theory and Research in Social Education 18/04" College of Education Publications. http://scholarcommons.usf.edu/coedu_pub/67
• Deveci, H. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Kültürden Yararlanma: Öğretmen Adaylarının Kültür Portfolyolarının İncelenmesi. Electronic Journal Of Social Sciences, 8(28).
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş Sosyal Bilgiler Anlayışı Işığında Yeni Sosyal Bilgiler Programının Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(2).
• Ersoy, A. F. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tartışmalı Konulara Katılımını Etkileyen Etmenler. Sosyal Bilgiler Eğitimi araştırmaları Dergisi, 4 (1).
• Güneş, A. (2014). Sosyolojik Olarak Din ve Toplum İlişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1).
• Güven, M. (2012). Kültürün Bir Unsuru Olarak Din. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1).
• Harwood, A. M. ve Hahn, C. L. (1990). Controversial Issues in the Classroom. ERIC Digest.
• Hess, D. E. (2004). Controversies about controversial issues in democratic education. Political science and politics, 37(02).
• Hinde, E. (2004). Bones of Contention: Teaching Controversial Issues. Social Studies and the Young Learner, 17(2).
• Huddleston, T. (2003). Teaching about controversial issues: guidance for schools.
• Karabıyık, E. Ü. (?). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı. Ankara: Evren Yayıncılık.
• Kartopu, A. (2009). Dinler Tarihinde Dinin Tarifiyle İlgili Farklı Görüşler (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kaya, R. (2010). Tarih derslerinde tartışabilme olanakları üzerine. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30.
• Komisyon. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı (4. Baskı). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2005). Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlığı, Sosyal Bilgiler Dersi İlköğretim 4. ve 5. Sınıf.
• Mehmedoğlu, A. U. (2013). Din, dindarlık ve değerler. İSZU Sosyal Bilimler Dergisi, 2(173).
• Memişoğlu, H. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Vatandaşlık Eğitimi. Turkish Studies, 9(5).
• Muessig, R. H. (1975). Controversial Issuesin the Social Studies: A Contemporary Perspective. Natıonal Councıl For the Socıal Studıes. Washington.
• Okumuş, E. (2009). Toplumsal Değişme ve Din. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30).
• Oulton, C., Day, V., Dillon, J. ve Grace, M. (2004). Controversial İssues - Teachers' Attitudes And Practices İn The Context Of Citizenship Education. Oxford Review of Education, 30(4).
• Öcal, A. ve Yakar, H. (2015). 1968-2005 Sosyal Bilgiler Ders Programlarında Küresel Farkındalık Eğitimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I).
• Özbay, E. (2010). İmam-Hatip Liseleri Temel Dini Bilgiler Ders Kitabı (1. Baskı). Devlet Kitapları.
• Özensoy, A. U. ve Aynacı, C. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 5. Sınıf Ders Kitabı (1.Baskı). Ankara: Berkay Yayıncılık.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Selçuk, Z., Kandemir, M., Palancı, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi, Eğitim ve Bilim. 39(173).
• Smart, D., Aytekin, S., Harnett, P. ve Öztürk, M. (2009). Çok Kültürlü Bir Avrupa İçin Tarih ve Sosyal Bilgiler Eğitimi (1. Baskı). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
• Stradling, R. (1984). “Controversial Issues in the Classroom”. In S. Hill and C. Reid (Eds), Teaching Controversial Issues. London: Edward Arnold.
• Tay, B. ve Öcal, A. (Eds.). (2011). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Turan, R. ve Ulusoy, K. (2013). Sosyal Bilgilerin Temelleri (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tümer, G. (1986). Çeşitli Yönleriyle Din. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28.
• Yazıcı, S. ve Seçgin F. (2010). Tartışmalı Konular ve Öğretimine İlişkin Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (12).
• Yılmaz, K. (2012). Tartışmalı ve Tabu Konuların İncelenmesi: Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18).