THE FREEDOM OF ESTABLISHMENT AND MOBILITY OF CORPORATIONS IN CONSIDERATION OF EUROPEAN UNION LAW AND EUROPEAN COURT OF JUSTICE’S AWARDS

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 115 - 153, 30.06.2017

Sinan Can Konyalı

Öz

The freedom of
mobility granted to natural persons in the European Union Association
Legislation is also applicable to the member state legal persons as per the
provisions in the Founding Treaty. As a result, a commercial established in an
EU member state can conduct commercial activities without any limitations in
other EU member states. Freedom of mobility and establishment in legal persons
is realized through the relocation of the corporation headquarters from one
country to the other or through establishment of branches or affiliated
corporations in other countries. Member states are obliged to refrain from
legislating national legal provisions which restrict the commercial operations
of foreign corporations in their country pursuant to the principle of freedom
of movement and establishment. The main purpose of these two rights granted to
the legal persons is to increase capital flow and promote common market economy
through the ablosihment of foreign – domestic corporation distinction. However,
the differences between member states' national legislation and the legislation
regarding the conflict of laws lead to crucial problems in practice. This study
focuses on the examination of these problems in the light of Association
Legislation and the decisions of the European Union Court of Justice.

Anahtar Kelimeler

Freedom of Movement and Establishment, Recognition of Legal Persons, Distinction of Foreign – Domestic Corporation, the Situation of the Commercial Corporation Statutes in Turkey, Decisions of the European Union Court of Justice

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU VE AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI İÇTİHATLARI IŞIĞINDA TİCARİ ŞİRKETLERİN YERLEŞME VE SERBEST DOLAŞIM ÖZGÜRLÜĞÜ

Öz

Avrupa Birliği Ortaklık Mevzuatı’nda gerçek kişilere
tanınan serbest dolaşım özgürlüğü, Kurucu Andlaşma’da yer alan hükümler
gereğince tüzel kişilere de uygulanabilir niteliktedir. Bu durumun sonucu olarak herhangi bir Birlik üyesi devlette
kurulan bir ticari şirket, Birlik’e üye diğer devletlerde, herhangi bir
kısıtlamaya maruz kalmaksızın ticari faaliyette bulunabilecektir. Serbest
dolaşım ve yerleşme özgürlüğü tüzel kişilerde, şirket merkezinin bir ülkeden
diğerine taşınması; ya da diğer ülkelerde şube veya bağlı şirket açılması
yoluyla sağlanmaktadır. Üye devletler, serbest dolaşım ve yerleşme özgürlüğü
ilkesi uyarınca yabancı şirketlerin, ülkelerinde ticari faaliyette bulunmasına
kısıtlama getiren iç hukuk hükümlerinden kaçınmak durumundadır. Tüzel kişilere
tanınan bu iki hakkın altında yatan temel gaye ise yerli-yabancı şirket
ayrımının ortadan kaldırılması suretiyle sermaye akışının hızlandırılması ve
ortak pazar ekonomisinin sağlanmasıdır. Ancak üye devletlerin iç hukuk
hükümleri ve kanunlar ihtilafı mevzuatlarındaki farklılıklar, uygulamada büyük
sorunlara yol açmaktadır. Çalışmanın konusunu da; uygulamada karşılaşılan bu
sorunların Ortaklık Mevzuatı ve Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları ışığında
incelenmesi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Serbest Dolaşım Özgürlüğü, Yerleşme Özgürlüğü, Tüzel Kişilerin Tanınması, Yerli-Yabancı Şirket, Avrupa Birliği Adalet Divanı

Kaynakça

• Aygül, Musa (2007), Milletlerarası Özel Hukukta Şirketlere Uygulanacak Hukukun Tespiti. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aygül, Musa (2016), “Avrupa Birliği Şirketler Hukuku”, Özkan, Işıl; Süral, Ceyda; Tütüncübaşı, Uğur (Der.). Avrupa Birliği Devletler Özel Hukuku, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Ansay, Tuğrul (2003), “Yabancı Şirketlerin Serbest Yerleşimi ve Tanınması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 23 (1-2), 1-18. http://www.journals.istanbul.edu.tr/iumhmohb/article/download/1019002715/1019002304 (Erişim Tarihi: 01.02.2017).
• Çelikel, Aysel; Erdem, B. Bahadır (2014), Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Doğan, Vahit (2015), Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara: Savaş Yayınevi.
• Ebke, Werner F. (2005), “The European Conflict-of-Corporate-Laws Revolution: Uberseering, Inspire Art and Beyond”, The International Lawyer, 38 (3), 813-853.
• Frost, Carsten (2005), “Transfer Of Company's Seat - An Unfolding Story in Europe”, Victoria University of Wellington Law Review, 36 (2), 359-387.
• Güngör, Gülin (2015), Tâbiiyet Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Kara, Etem (2014), Avrupa Birliği'nde Şirketlerin Sınıraşan Hareketliliği. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Michoudi, Theodora (2013), “Cross Border Mobility of European Corporations”, Master Thesis European Union Law, University of Amsterdam. http://dare.uva.nl/cgi/arno/show.cgi?fid=493267 (Erişim Tarihi: 01.02.2017).
• Moroğlu, Erdoğan (2002), “Anonim Ortaklıkların Tabiiyeti ve Tanınması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 22 (2), 413-419.
• Moustaki, Guy; Engammare, Valérie (2008), “Avrupa Birliği Şirketler Hukuku”, Çev. Sezgin Huysal, Ayşegül, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 14 (1-2), 253-289.
• Nomer, Ergin (2013), Devletler Hususi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Panayı, Christina HJI (2009), “Corporate Mobility in Private International Law and European Commuity Law: Debunking Some Myths”, Yearbook of European Law, 28, Oxford, 1-80.
• Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal; Çamoğlu, Ersin (2014), Ortaklıklar Hukuku I. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Reçber, Kamuran (2013), Avrupa Birliği Hukuku ve Temel Metinleri. Bursa: Dora Basım-Yayın.
• Roth, Wulf-Henning (2003), “From Centros to Ueberseering: Free Movement of Companies, Private International Law and Community Law”, Cambridge University Press, The International and Comparative Law Quarterly, 52 (2), 177-208.
• Şanli, Cemal (2014), Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Tamm, Ditlev (2013), “The History of the Court of Justice of the European Union Since its Origin”, Rosas, Alan; Levits, Egils; Bot, Yves (Ed.), The Court of Justice and the Construction of Europe: Analyses and Perspectives on Sixty Years of Case-law, Springer, Hague.
• TEKİNALP, Gülören (1976) , “AET'de Tüzel Kişilerin Tanınması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 42 (1-4), 309-322. Tekinalp, Gülören (1999-2000) ,”Milletlerarası Özel Hukukta Ortaklıkların Merkezi Kriteri, AT Hukuku ve MÖHUK”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 19 (1-2), 909-921.
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Gerekçesi
• http://www.abgs.gov.tr
• http://curia.europa.eu/juris
• http://eur-lex.europa.eu
• http://www.mevzuat.gov.tr