Öz
İstanbul nüfus dinamikleri açısından
Türkiye’nin en hareketli kentidir. Şehir özellikle 1950 yılından itibaren
ulaşım bağlantılarının da etkisi ile doğu- batı yönünde genişlemiştir. Yatay
yönde meydana gelen bu genişlemenin yanı sıra özellikle 1990’lardan sonra
ağırlıklı olarak merkezi alanlarda olmak üzere dikey yönlüde bir büyümeye sahne
olmuştur. Başta Büyük Dere Aksı ve Ataşehir olmak üzere kentin değişik
bölgelerinde dikey yönlü gelişim gözlenmektedir. İstanbul’da her geçen gün artan nüfus şehrin
hangi bölgelerine yönelmektedir? Bu yönelimde neler etkili olmuştur? Üzerinde
araştırılma yapılması gereken konular arasındadır.
Biz bu amaçla İstanbul’un mahalle bazında
nüfus verilerini TUIK’ten elde ettik ve bu verileri şehrin ağırlık merkezindeki
değişimi hesaplamakta kullandık. Hesaplamayı Plane and Rogerson’ın (1994) “The
Geographical Analysis of Population: With Applications to Planning and Business”
adlı çalışmasında kullandığı ağırlık merkezi değişim formülünü ile yaptık. Anadolu
ve Avrupa yakarı için ayrı ayrı ve şehrin bütünü için ortak hesaplamalar
yaptık. Bu hesapladığımız oranları Arc-Gis Programı yardımı ile haritaladık.
Diğer taraftan ağırlık merkezinin değişmesinde etkili olduğunu düşündüğümüz
2000 yılından sonra nüfus yığılması görülen bölgelerden Başakşehir ve Pendik
ilçelerinde alan anketleri uyguladık. Bu anketler ile bu bölgelerde nüfus
yığılmasına neden olan etkenleri ortaya koymaya çalıştık. Son olarak ta ağırlık merkezindeki değişim ile
değişime neden olan faktörleri ilişkilendirerek İstanbul’un nüfus ağırlık
merkezinin gelecekte hangi doğrultuda yön bulacağını kestirmeye çalıştık. Bunu
yaparken temel amacımız şehri planlayan ve yönetenlere bilimsel öneriler
sunmaktır.
Anahtar kelimeler: İstanbul, Nüfus,
Nüfus Değişimi, Mekânsal İstatistiksel Analiz, Ağırlıklı Nüfus Merkezi
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Hayır, M., İstanbul Başakşehir’de Şehirleşme Süreci, Çantay Kitabevi, ISBN: 978-975-9060-60-2, İstanbul 2009
- Hayır, Meryem; Suburban Industrial Centers in Istanbul, Chapter Twenty Two Natural Environment and Culture in the Mediterranean Region II, Cambridge Scholars Publishing, pp. 271-286, Aug 2011, ISBN13: 978-1-4438-2986-1, ISBN: 1-4438-2986-2, U.K
- Murat, Sedat; Şahin, Levent, Dünden Bugüne İstanbul’da Ulaşım, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No:2010-58 Plane, David and A. Rogerson, Peter A.,The Geographical Analysis of Population: With Applications to Planning and Business , 1994, ISBN-10: 0471510149, ISBN-13: 978-0471510147
- Sandal, E. Kaya; Karabulut, Murat ve Gürbüz, Mehmet (2003). “Türkiye’nin Ağırlıklı Nüfus Merkezleri”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 1, 2; Sayfa 13-24., http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/823/10454.pdf
- Tellier, LN, Vertefeuille, C – Understanding spatial Inertia: Center of Gravity, Population densities, the Weber Problem, and Gravity potential, Journal of Regional Science, vol 35, No.1, 1995, pp. 155-164, 1995 - http://web.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid=1fc90630-4f90-475e-a056-4cc091327cc8%40sessionmgr13&vid=1&hid=8 01.10.2012
- Terzi, Fatih; Bölen, Fulin, An analysis of spatial development tendency of Istanbul, ITU A|Z, VOL: 8 NO: 2, 35-48 2011-2, http://www.az.itu.edu.tr/azv8no2web/06-%20terzi-bolen-08-02.pdf, 02.02.2014
- XU Jian-hua, YUE Wen-ze; Evolvement and Comparative Analysis of the Population Center Gravity and the Economy Gravity Center in Recent Twenty Years in China, SCIENTIA GEOGRAPHICA SINICA 2001, (5) 385-389 DOI: ISSN: 1000-0690 CN: 22-1124/P
- Yakar, Mustafa, Nüfus dağılımının mekânsal analizi: Afyonkarahisar ili örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Güz 2011 Fall 2011, ( Spatial analysis of population distribution: a case of afyonkarahisar province, The Journal of International Social Research, Cilt: 4 Sayı: 19 Volume: 4 Issue: 19), www.sosyalarastirmalar.com
Öz
Kaynakça
- Hayır, M., İstanbul Başakşehir’de Şehirleşme Süreci, Çantay Kitabevi, ISBN: 978-975-9060-60-2, İstanbul 2009
- Hayır, Meryem; Suburban Industrial Centers in Istanbul, Chapter Twenty Two Natural Environment and Culture in the Mediterranean Region II, Cambridge Scholars Publishing, pp. 271-286, Aug 2011, ISBN13: 978-1-4438-2986-1, ISBN: 1-4438-2986-2, U.K
- Murat, Sedat; Şahin, Levent, Dünden Bugüne İstanbul’da Ulaşım, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No:2010-58 Plane, David and A. Rogerson, Peter A.,The Geographical Analysis of Population: With Applications to Planning and Business , 1994, ISBN-10: 0471510149, ISBN-13: 978-0471510147
- Sandal, E. Kaya; Karabulut, Murat ve Gürbüz, Mehmet (2003). “Türkiye’nin Ağırlıklı Nüfus Merkezleri”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 1, 2; Sayfa 13-24., http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/823/10454.pdf
- Tellier, LN, Vertefeuille, C – Understanding spatial Inertia: Center of Gravity, Population densities, the Weber Problem, and Gravity potential, Journal of Regional Science, vol 35, No.1, 1995, pp. 155-164, 1995 - http://web.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid=1fc90630-4f90-475e-a056-4cc091327cc8%40sessionmgr13&vid=1&hid=8 01.10.2012
- Terzi, Fatih; Bölen, Fulin, An analysis of spatial development tendency of Istanbul, ITU A|Z, VOL: 8 NO: 2, 35-48 2011-2, http://www.az.itu.edu.tr/azv8no2web/06-%20terzi-bolen-08-02.pdf, 02.02.2014
- XU Jian-hua, YUE Wen-ze; Evolvement and Comparative Analysis of the Population Center Gravity and the Economy Gravity Center in Recent Twenty Years in China, SCIENTIA GEOGRAPHICA SINICA 2001, (5) 385-389 DOI: ISSN: 1000-0690 CN: 22-1124/P
- Yakar, Mustafa, Nüfus dağılımının mekânsal analizi: Afyonkarahisar ili örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Güz 2011 Fall 2011, ( Spatial analysis of population distribution: a case of afyonkarahisar province, The Journal of International Social Research, Cilt: 4 Sayı: 19 Volume: 4 Issue: 19), www.sosyalarastirmalar.com
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2017 |
| Kabul Tarihi | 31 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 6 Sayı: 2 |
