DÜNDEN BUGÜNE SANATIN, METANIN ESTETİKLEŞMESİNDEKİ ROLÜ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 89 - 106, 30.11.2018

Elif Merve Çakır

Öz

Bu
çalışma temel olarak metanın estetikleşmesi ve sanat üzerine odaklanmıştır.
Sanatın geçirdiği değişimler, ya küresel ekonominin işine gelmiştir, ya da
bizzat onun aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Toplumların geçirdiği siyasal,
sosyolojik ve ekonomik değişimler sanatçının sanata bakışını da etkilemiştir.
Sanat dinamik bir süreç içinde hızla değişmiş ve çeşitli sanat akımları ortaya
çıkmıştır. Yeni sanat akımlarının ortaya çıkışı, bazı teknolojik gelişmelerden
de etkilenmiştir. Teknolojik gelişmeler sanat yapıtının üretim süreçlerini
değiştirmiştir. Sanat ve tasarım kavramları gittikçe daha içiçe hale gelmiştir.
Ama değişimin dinamikleri bununla da sınırlı değildir. Sanat için mekanın
anlamı da değişmiştir. Eskiden mekan sanatın sergilenmesi için gerekli iken,
artık hem sergilenme hem de satış için gereklidir. Sonuçta sanat eseri
aurasından sıyrılmış, her yerde, herkes için, ulaşılabilir popüler ürünlere
dönüşmüştür. Sanat yapıtı artık ticari değeri olan bir üründür. Dönüşüm nasıl gerçekleşmiş
olursa olsun, artık sanat, sanatçı ve sanat eseri kavramlarına bakış oldukça
farklıdır. Sanat artık hem kendisi bir metadır, hem de başka şeylerin meta
değeri kazanmasının önemli araçlarındandır. Kullanım değeri aşınmış şeyler için
değişim değeri yaratmanın yeni aracıdır. Ancak bunu tek başına yapmamaktadır.
Bu çalışma sanatın bu ikili fonksiyona nasıl eriştiğini ve günümüzde bunu nasıl
gerçekleştirdiğini açıklamaya çalışmaktadır. Çalışma bir taraftan da çeşitli
sanat formları ile ekonomik evrenin birbiri ile nasıl kaynaştığını güncel
örnekler üzerinden kanıtlamaya çalışmaktadır. En iyi güncel örnekler ise sanatı
içinde eriten ama aynı zamanda kendileri birer sektör haline gelmiş olan reklam
ve modanın içinden çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

sanat, meta, estetik, tasarım, reklam, moda

Kaynakça

• Adorno, Theodor (2003). “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken”, Cogito, (Çev.
Bülent O. Doğan), 36, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ss. 76 -83,
• Artun, Ali (2014). Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi Esteki Modernizmin Tasfiyesi, 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Artun, Ali (2015). Sanat Piyasası ve Galerilerin Örgütlenmesi. Skop
Dergi, 8, http://www.e-skop.com/skopdergi/sanat-piyasasi-ve galerilerinorgutlenmesi/2602 Erişim Tarihi: 02.01.2018.
• Baker,Ulus (2011). Yüzeybilim Fragmanlar, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Batı, Uğur (2004). “Meta Estetiği: Kapitalist Toplumlarda Reklamcılık Teorisine Eleştirel Bir Bakış”, KİLAD Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(5), ss. 67-82.
• Batı, Uğur (2015). Tüketici Davranışları: Tüketim Kültürü, Psikolojisi ve Sosyolojisi Üzerine Şeytanın Notları. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Becer, Emre (2007). Modern Sanat ve Yeni Tipografi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Boratav, Olcay (2016). “Kültür Endüstrisi Bağlamında Sanat Eserinin Tecimselleşmesi ve Metanın Estetize Edilişi”, Yıldız Journal of Art and Design, 3(2), ss. 96-109.
• Cengiz, Erdal (2010/4). “Popüler Kültür ve Sanat”, Folklor/Edebiyat, 16(64), ss. 7-14.
• Eroğlu, Özkan (2015). Modern Sanat – 20. Yüzyılda. İstanbul:Tekhne Yayınları.
• Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (Çev. Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Işıklar, Gülnur (2016). “Paris Pasajlarında Bir “Flaneur” Walter Benjamin Sanat Yapıtı-Aura ve Lüks İmgesi”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 6(4), ss. 429-436.
• Kaplan, Yusuf (1991). “Öykü anlatma ve Mit Üretme Aracı Olarak Televizyon”, Enformasyon Devrimi Efsanesi, (Der: Yusuf Kaplan), Kayseri: Rey Yayınlar, ss.115-139.Kellner, Douglass (1991). “Reklam ve Tüketim Kültürü”, Enformasyon Devrimi Efsanesi, (Der: Yusuf Kaplan), Kayseri: Rey Yayınlar, ss.75-91.
• Karabulut, Mustafa ve BİRİCİK, İbrahim (2017). “Postmodern Edebiyatın Ne’liĞi” HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, 3(7), ss. 34-45.
• Oktay, Ahmet (1993). Türkiye’de Popüler Kültür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ritzer, George (1998). Toplumun MacDonaldlaştırılması. (Çev. Süer Kaya), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Swingewood, Alan (1996). Kitle Kültürü Efsanesi, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Torun, Ayla (2015). “Walter Benjamin, Sanat Eserinin Aurası ve Yeni Medya Sanatı”, International Multilingual Academic Journal, 2(1), May, ss. 1-9.İnternet Kaynakları
• Bayazıt, Nigan (2018). “19. yy’dan Buyana Ambalaj Tasarımı”. https://www.academia.edu/4108482/N._BAYAZIT_19_YUZYILDAN_BU_YANA_AMBALAJ_TASARIMI. Erişim Tarihi: 01.01.2018.
• Key, Elif (2014). “Sanatı Paraya Çeviren Adam: Jeff Koons”, http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/976172-sanati-paraya-ceviren-adam-jeff-koons#. Erişim Tarihi: 02.01.2018
• Özkurt, Ezgi (2016). “Sanatın En Ticari Hali: Contemporary İstanbul Başlıyor”, http://www.gazetemsi.com/sanatin-en-ticari-hali-contemporary-istanbul-basliyor-18792. Erişim Tarihi: 03.01.2018
• http://www.contemporaryistanbul.com/basin/bultenler/contemporary-istanbul-12-edisyonu-icin-yeniliklerle-dolu-etkinlik-detaylarini-ve-katilimci-listesini-acikliyor/ Erişim Tarihi: 03.01.2018
• http://www.ali-saydam.com/oumlyle-bir-ileti351im-miras305na-sahipler-ki.html Erişim Tarihi: 03.01.2018
• https://onurculum.blogspot.com.tr/2016/05/grafiktasarimtop10.html Erişim Tarihi: 03.01.2018
• https://luxiko.com/blog/3/louis-vuitton-rehberi Erişim Tarihi: 03.01.2018
• http://www.milliyet.com.tr/louis-vuitton---billie-achilleos-pembenar-detay-stil-1503196/ Erişim Tarihi: 03.01.2018
• https://www.themagger.com/jeff-koons/ Erişim Tarihi: 03.01.2018