KUR’ÂN MEALLERİNDE ÖZNE-YÜKLEM UYUMSUZLUĞUNDAN KAYNAKLANAN BAZI ANLATIM KUSURLARI

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 149 - 160, 01.06.2017

Abdulcelil Bilgin

Öz

Çeviri faaliyeti zor süreçlerden sonra gerçekleşir. Zira bu faaliyeti
gerçekleştirebilmek için en az iki dili bilmek çoğu zaman yeterli olmaz. İyi
bir çeviri, iki dilin yanı sıra iki dünyayı, iki kültürü, iki geleneği de
bilmeyi gerektirir. Nitekim çeviri faaliyeti, sadece dillerin gramatik
işlevlerine bağlı kalınarak gerçekleştirildiğinde, çoğu zaman sert, kuru ve
literal metinlerin ortaya çıkmasıyla sonuçlanmaktadır. Bu nedenlerle çeviride,
kelime ve gramer kurallarının yanı sıra bunların yüklendiği dünyanın, anlamın
ve duyguların da peşinde olmak gerekir. Böyle yapılmadığında hatalı çevirilerle
karşılaşmak kaçınılmaz olacaktır.

Türkçe Kur’an meallerinin, çeviride kaynak dilin egemen olduğu; ama
hedef dilin genellikle göz ardı edildiği metinler olduğu söylenebilir. Oysa
unutulmaması gereken en önemli hususlardan biri, çeviri faaliyetinin dillerin
özgün karakterlerinin korunarak gerçekleştirilmesi gerektiğidir. Bu nedenle
çeviri metninde baskın özelliklerin, kaynak dile değil; hedef dile ait olması
gerekecektir. Meallerde bulunan kusurların bir kısmının özne-yüklem
uyumsuzluğundan kaynaklandığı görülmektedir. Bu uyumsuzluklar yaygın olduğu
gibi önemli anlam kayıplarına ve çeşitli karmaşalara da neden olmaktadır.
Dolayısıyla bu konunun bilimsel yöntemlerle ele alınması faydalı olacaktır. Bu
nedenle makalede, örneklerden hareketle meallerdeki özne-yüklem uyumsuzlukları
ele alınacak ve bunların nasıl düzeltilebileceklerine dair önerilerde
bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, meal, özne, yüklem, çeviri

Kaynakça

• Akalın, H. Ş. (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Akdemir, S. (1989). Cumhuriyet Dönemi Kur'an Tercümeleri Eleştirel Bir Yaklaşım. Ankara: Akid.
• Akdemir, S. (2015). Son Çağrı: Kur’an. Ankara: Ankara Okulu.
• Altuntaş, H. & Şahin, M. (2007). Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: DİB.
• Ateş, S. (ty). Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali. Ankara: Kılıç Aydar, H. (1996). Kur’ân-ı Kerîm’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Kur’an Okulu.
• Ayverdi, İ. (2008). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı.
• Bilgin, A. (2012). Kur’an Meallerindeki Anlatım Bozuklukları. Ankara: Ankara Okulu.
• Bilmen, Ö. N. (1996). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meâli Âli’si. Ankara: Akçağ.
• Buğda, S. (2016). Akkirmanî’nin Muhtasaru Müğni’l-Lebîb an Kütübi’l-Earîb, eserinin tahkikli neşri. Diyarbakır: Mektebetu Diyarbekir.
• Bulaç, A. (2009). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı. İstanbul: Çıra.
• Cündioğlu, D. (2014). Kur'an Çevirilerinin Dünyası. İstanbul: Kapı.
• Çantay, H. B. (1990). Kur’an-ı Hâkim ve Meal-i Kerim. İstanbul: Elif.
• DİB & DEÜİF. (2007). Kur’an Mealleri Sempozyumu. Ankara: DİB.
• Durmuş, Z. (2007). Kur'an'ın Türkçe Tercümeleri. İstanbul: Rağbet.
• Eker, S. (2015). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker.
• Ekin, Y. & Akyüzoğlu, H. (2015). Kur'an Tercüme Teknikleri. İstanbul: Işık.
• Elmalılı, H. Y. (1993). Kur’an-ı Kerim ve Meali. İstanbul: İslamoğlu.
• Eryarsoy, B. & Ağırakça, A. (2004). Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. İstanbul: Buruc.
• Esed, M. (2009). Kur’ân Mesajı, Meal-Tefsir. İstanbul: İşaret.
• Güleç, İ. (2014). Dil ve Anlatım Bozuklukları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Gürbüz, F. (2004). Tercüme Problemleri ve Mealler. İstanbul: İnsan.
• Hacımüftüoğlu, H. (2008). Kuran Tercümelerinde Yöntem Sorunu. İstanbul: İz.
• Heyet. (2001). Kur’ân-ı Kerim ve Muhtasar Meâli. İstanbul: Hayrat.
• Işıcık, Y. (2010). Kur’an Meâli. Konya: Konya İlahiyat Derneği İbrahim, M. T. (2012). İ’rabu’l-Kur’âni’l-Kerim. Lübnan: Daru’n-Nefais.
• İslamoğlu, M. (2009). Hayat Kitabı Kur’ân. İstanbul: Düşün.
• Karaman, H. v.d. (2004). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali. Ankara: TDV.
• Kavruk, H. v.d. (2006). Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım. Malatya: Uğurel Matbaası.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: T. D.K. Kur’an-ı Kerim.
• Namlı, T. (2015). Kur’an Aydınlığı: Kronolojik Kur’an Meali. Ankara: Fecr.
• Onan, G. Kur’an-ı Kerim Meali. http://www.kuranmeali.org/ adresinden 27 Haziran 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Özcan, M. (2041). Kur'an Deyimleri ve Çeviri Stratejileri. İstanbul: Cantaş.
• Öztürk, M. (2008). Meal Kültürümüz. Ankara: Ankara Okulu.
• Öztürk, Y. N. (2008). Kur’an-ı Kerim Meâli (Türkçe Çevirisi). İstanbul: Yeni Boyut.
• Piriş, Ş. (ty). Kur’an-ı Kerim: Türkçe Anlamı. Kayseri: Arz.
• Sadak, B. (ty). Kur’an-ı Kerim Meâli. http://www.kuranmeali.org/ adresinden 25 Haziran 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Tekin, A. (2006). Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru. İstanbul: Kelam.
• Ünal, A. (2007). Allah Kelâmı Kur’an-ı Kerim Ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Define.
• Varol, A. (1997). Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Madve.
• Yavuz, A. F. (1974). Kur’an-ı Kerim ve Meal-i Âli’si. İstanbul: Sönmez.
• Yıldırım, S. (2002). Kur’an-ı Hâkim ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Işık.