Türkiye Siyasetini Değerler Üzerinden Okumak: 14 Mayıs 1950 Seçimi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 20, 263 - 288, 26.04.2019

Aynur Köse Mustafa Yılmaz

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.499145

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, millet
iradesiyle iktidarın değiştiği ilk seçim olarak Türkiye siyasi tarihine geçen
14 Mayıs 1950 seçimini konu edinmektedir. Çalışmanın amacı bu önemli seçimde
siyaset söylemine egemen olan değerleri ortaya çıkarmaktır. Dönemin iktidar
partisi konumundaki CHP ve muhalefet partisi konumundaki DP’li siyasal aktörlerin
dönem gazetelerinde yer alan konuşmaları değerler açısından incelenmiştir. İçerik
analizi yöntemiyle yapılan araştırmada analiz kategorileri olarak, Schwartz Değer
Ölçeği’ndeki temel ve üst düzey değer boyutları kullanılmıştır. Bu yolla CHP ve
DP’li siyasal aktörlerin seçmeni ikna etmek için hangi beklenti ve değerlere
seslendikleri ve dönem siyasetinin egemen değer öncelikleri belirlenmeye çalışılmıştır.
Analiz sonucunda 1950 seçiminde siyasal aktörlerin söylemlerinde en sık kullanılan
değerlerin kendini yönetme, başarı, yardımseverlik, güvenlik, güç ve
evrensellik temel değerleri olduğu saptanmıştır. CHP ve DP’li aktörlerin söylemleri
temel değerler açısından karşılaştırıldığında, her iki partinin benzer değerleri
öne çıkardıkları ancak öncelikler sıralamasının farklı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değer, siyaset, seçim, söylem, Türkiye

Reading Turkey Politics on Values: May 14, 1950 Elections

Öz

This study’s subject is the May 14, 1950 elections
in which political power has changed by national will. The aim of the study is
to reveal the values that dominate politics discourse in this important
election. The CHP, which was the ruling party of the period, and the speeches
of the DP political actors in the period newspapers were examined in terms of
values. In the research conducted with the content analysis method, the basic
and upper level dimensions of the Schwartz Value Scale were used as the
analysis categories. In this way, it was tried to determine the expectations
and values of the CHP and DP politicians to convince the voters and the
dominant value priorities of the period politics. As a result of the analysis,
it was found that the values most frequently used in the discourse of political
actors in the 1950 election were the values of self-management, success,
benevolence, security, power and universality. When the discourses of the CHP
and DP actors were compared in terms of basic values, it was seen that both
parties put forward similar values but the order of priorities was different.

Anahtar Kelimeler

Values, Policy, Election, Discourse, Turkey

Kaynakça

• Ahmad, Feroz. Modern Türkiye’nin Oluşumu. Çev., Yavuz Alogan. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2009.
• Arslan, Hüsamettin. “Bilgi, Naturalizm ve Değerler”. Bilgi ve Değer Sempozyumu Bildirileri. Ed., Şahabettin Yalçın, 91-100. Ankara: Vadi Yayınları, 2002.
• Avcı, Nazmi. Toplumsal Değerler ve Gençlik. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2007.
• Barnea, Marina F. ve Shalom H. Schwartz. “Values and Voting”. Political Physchology. 19/1 (1998): 17-40.
• Başlevent, Cem ve Hasan Kirmanoğlu. “The Role of Basic Personal Values in Voting Behavior of Turkish People”. Problems and Issues in International Relations. Ed., T. Mavrikos-Adamou. Athens: ATINER, 2010.
• Bektaş, Arsev. Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2000.
• Berelson, Bernard. Content Analysis in Communication Research. Glencoe: Free Press, 1952.
• Bilgin Nuri. Siyaset ve İnsan: Siyaset Psikolojisi Yazıları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2005.
• Bilgin, Nuri. Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2006.
• Büyükdüvenci, Sabri. “Değer’in Değeri Üzerine”. Bilgi ve Değer Sempozyumu Bildirileri. Ed., Şahabettin Yalçın, 101-113. Ankara: Vadi Yayınları, 2002.
• Çavdar, Cengiz. Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze. Ankara: İmge Kitabevi, 2008.
• Eroğul, Cem. Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. Ankara: İmge Kitabevi, 2003.
• Feldman, Stanley. “Values, Ideology, and The Structure of Political Attitudes”. Oxford Handbook of Political Psychology. Ed., D. O. Sears, L. Huddy ve R. Jervis. 477-508. New York: Oxford University Press, 2003.
• Fichter, Joseph. Sosyoloji nedir?. Çev., Nilgün Çelebi. Konya: Toplum Yayınları, 1990.
• Güngör, Erol. Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1998.
• Gürkan, Nilgün. Türkiye’de Demokrasiye Geçişte Basın (1945-1950). İstanbul: İletişim Yayınları, 1998.
• Hofstede, Geert. Culture and Organizations: Software Of The Mind. USA: McGraw-Hill, 1991.
• Hofstede, Geert. Culture’s Consequences: International Differences in Work-Related Values. USA: Sage Publication, 1980.
• Inglehart, Ronald. Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic and Political Change in 43 Countries. Princeton: Princeton University Press, 1997.
• Inglehart, Ronald. The Silent Revolution. Princeton: Princeton University Press, 1977.
• Kahraman, Hasan Bülent. Türk Siyasetinin Yapısal Analizi-Kavramlar, Kuramlar, Kurumlar. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2010.
• Kalender, Ahmet. Siyasal İletişim: Seçmenler ve İkna Stratejileri. Konya: Çizgi Kitabevi, 2005.
• Karpat, Kemal. Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
• Kongar, Emre. 21. Yüzyılda Türkiye 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2007.
• Köktaş, M. Emin. “Türkiye’de Din ve Siyaset: Demoratikleşme Sürecinin Bir Problem Alanı”. Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. Ed., Memed Zencirkıran. 259-280. Ankara: Nova Basın Yayın, 2006.
• Köse, Aynur ve Mustafa Yılmaz. Seçimler ve Değerler. Trabzon: Serander Yayınları, 2012.
• Milburn, Michael A. Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset. Çev., Ali Dönmez ve Veli Duyan. Ankara: İmge Kitabevi, 1998.
• Rokeach, Milton. The Nature of Human Values. New York: Free Press, 1973.
• Rokeach, Milton. Value Survey. California: Sunnyvale, 1967.
• Routramaa, Vesa ve Katri Heinasuo. “Type and Values over Generations”. Psychological Type and Culture–East & West: A Multicultural Research Symposium. Honolulu, Hawaii, 2006.
• Sagiv, Lilach, Sonia Roccas, Jan Cieciuch, ve Shalom H. Schwartz. “Personal Values in Human Life”. Nature Human Behaviour. 1(2017): 630-639.
• Schwartz, Shalom H. “Universals in the Content and Structure of Values: Theory and Empirical Tests in 20 Countries”. Advances in Experimental Social Phychology. Ed., M. P. Zanna, New York: Academic Press, 25(1992): 1-65.
• Schwartz, Shalom, H., Gian Vittorio Caprara, Michele Vecchione, Paul Bain, vd. “Basic Personal Values Underlie and Give Coherence to Political Values: A Cross National Study in 15 Countries”. Political Behavior. 36(2014): 899-930.
• Theodorson, George A. A Modern Dictionary of Sociology. New York: Barnes & Noble, 1979.
• Toker, Metin. Tek Partiden Çok Partiye. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1970.
• Yılmaz, Mustafa. “Tarihi Süreçte Türkiye’de Siyaset ve Demokrasi”. Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. Ed., Memed Zencirkıran. 239-258. Ankara: Nova Basın Yayın, 2006.