Erteleme Davranışı Eğilimi ve Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Okul Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 56 - 80, 30.06.2017

Ali Baltacı

Öz

Bu çalışmanın amacı okul
yöneticilerinin beş faktör kişilik özelliklerine göre erteleme davranış
eğilimlerinin belirlenmesidir. Ayrıca araştırma ile beş faktör kişilik
özelliklerinin, erteleme davranışı üzerindeki etkisi de araştırılmıştır. Bu
çalışma nedensel karşılaştırmalı
araştırma modeli ile tasarlanmıştır. Çalışmada tabakalı örneklem tekniği
kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini 3349, örneklemini ise 379 okul yöneticisi
oluşturmaktadır. Okul yöneticilerinin erteleme eğilimlerini ölçmek için ‘Tuckman Erteleme
Eğilimi Ölçeği’ ve kişilik özelliklerini ölçebilmek için ise ‘Beş Faktör
Kişilik Özellikleri Ölçeği’ kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda, cinsiyet, medeni durum, yaş, mesleki kıdem ile erteleme davranışı
arasında anlamlı bir farklılık belirlenmiştir. Ayrıca, kişilik özellikleri
(duygusal denge, sorumluluk ve uyumluluk) ile erteleme davranışı arasında
anlamlı bir etkileşim söz konusudur. Bunun yanında kişilik özellikleri,
erteleme davranışı eğiliminin %42’lik bir bölümünü açıklamaktadır. Türkiye’de
öğretmen adaylarının erteleme ve kişilik özelliklerinin incelendiği az sayıda
araştırma olmasına rağmen, okul yöneticileri örnekleminde, her iki kavramın
ilişkilerinin birlikte ele alındığı araştırmalara rastlanamamıştır. Alanyazındaki
bu önemli eksikliği giderme amacıyla gerçekleştirilen bu çalışma, Türk eğitim
bilimleri alanyazınında erteleme davranışı ile kişilik özelliklerini okul
yöneticileri örneklemi üzerinde inceleyen ilk çalışma olma özelliği
taşımaktadır. İleride
yapılacak araştırmalar için yeni çalışma alanları açan bu çalışmanın, yönetim
ve eğitim bilimleri alanyazınına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erteleme, Erteleme Eğilimi, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Okul Yöneticisi

The Relations between Procrastination Behavior Tendency and Big-Five Personality Traits: A Survey on School Administrators

Öz

The
purpose of this study is to determine the behavioral tendencies of procrastination
according to the big-five personality traits of school administrators. The research also investigated the effects of big-five
personality traits on procrastination behavior. This study was designed with a
correlational survey model. Stratified
sampling technique was used in the study. The universe consists of 3349 and the
sample consists of 379 school administrators. The
'Tuckman Procrastination Tendency Scale' was used to measure procrastination
tendencies of school administrators and 'Five Factor Personality Traits Scale'
was used to measure personality traits. As
a result of the research, a significant difference was determined between
gender, marital status, age, professional tenure and procrastination behavior. There is also a significant interaction between
personality traits (neuroticism, conscientiousness, and agreeableness) and
procrastination behavior. Personality traits, on the other hand, account for
42% of the tendency to procrastination behavior. Although
there are only a few studies on the procrastination and personality traits of
prospective teachers in Turkey, there have been no studies of the relationship
between the two concepts in the sample of school administrators. This study aimed at solving this important deficiency
in the literature is the first study to examine the procrastination behavior
and personality traits on the sample of school administrators in Turkish
educational science literature. This
work, which opens up new fields of study for future research, is thought to
contribute to the literature on management and educational sciences.

Anahtar Kelimeler

Procrastination, Procrastination Tendency, Big-Five Personality Traits, School Administrator

Kaynakça

• Alarcon, G., Eschleman, K. J., & Bowling, N. A. (2009). Relationships between personality variables and burnout: A meta-analysis. Work & Stress, 23(3), 244-263.
• Allport, G.W. (1937). Personality-A psychological Interpretation. New York: Henry Holt Company.
• Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Al Otaibi, S. M. B. (2012). The relationship between cognitive dissonance and the big-5 factors model of the personality and the academic achievement in a sample of female students at the University of Umm Al Qura. Education, 132(3), 607-625.
• Antonioni, D. (1998). Relationship between the big five personality factors and conflict management styles. International journal of conflict management, 9(4), 336-355.
• Arthur, W., & Graziano, W. G. (1996). The five‐factor model, conscientiousness, and driving accident involvement. Journal of personality, 64(3), 593-618.
• Aydoğan, D. (2008). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluk kaygı ve özyeterlik ile açıklanabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aydoğan, D. ve Özbay, Y. (2012). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluluk kaygı, öz-yeterlik açısından açıklanabilirliğinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (3), 1-9.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma (12. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balkıs, M.(2006). Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğilimlerinin düşünme ve karar verme tarzları ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Balkıs, M. (2007). Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğiliminin, karar verme stilleri ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 67-83.
• Balkıs, M. (2013). Academic procrastination, academic life satisfaction and academic achievement: The mediation role of rational beliefs about studying. Journal of Cognitive and Behavioral Psychoterapies, 13(1), 57-74.
• Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. & Duru, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde akademik erteleme eğiliminin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, (7) 2, 57-73.
• Balkıs, M., & Duru, E. (2009). Prevalance of academic procrastination among pre-service teachers, and its relationship with demographics and individual preferences. Journal of Theory and Practice in Education, 5(1), 18-32.
• Balkis, M., Duru, E., & Bulus, M. (2013). Analysis of the relation between academic procrastination, academic rational/irrational beliefs, time preferences to study for exams, and academic achievement: a structural model. European journal of psychology of education, 28(3), 825-839.
• Baltaci, A., & Balcı, A. (2017a). Complexity Leadership: A Theorical Perspective. International Journal of Educational Leadership and Management, 5(1), 30-58.
• Baltacı, A., & Balcı, A. (2017b). Reasons for whistleblowing: A qualitative study. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi ‐ Journal of Educational Sciences Research, 7(1), 37‐51.
• Baltacı, A . (2017a). Avrupa Okullarında Dini Simgelerin Yasallığı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21 (1), 45-80.
• Baltacı, A. (2017b). Relations between Prejudice, Cultural Intelligence and Level of Entrepreneurship: A Study of School Principals. International Electronic Journal of Elementary Education, 9(3).
• Baltaci, A. (2017c). A Comparison of Syrian Migrant Students in Turkey and Germany: Entrepreneurial Tendencies and Career Expectations. European Journal of Educational Research, 6(1), 15-27.
• Beswick, G., Rothblum, E. & Mann, L. (1988). Psychological antecedents of student procrastination. Australian Psychologist, 23(2), 207-217.
• Bono, J. E., Boles, T. L., Judge, T. A., & Lauver, K. J. (2002). The role of personality in task and relationship conflict. Journal of personality, 70(3), 311-344.
• Bozkaya, E. (2013). Örgüt Çalışanlarının Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Hiyerarşik Yapısı Yüksek Bir Kurumda Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Burger, M. J. (2006). Kişilik. İ. D. Erguvan Sarıoğlu (Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Burka, J. B., & Yuen, L. M. (2008). Procrastination: Why you do it, what to do about it now. Da Capo Press.
• Burke, W. W. (2011). A perspective on the field of organization development and change: The Zeigarnik effect. The Journal of Applied Behavioral Science, 47(2), 143-167.
• Cattell, R. B. (1956). Validation and intensifi cation of the sixteen personality factor questionnaire. Journal of Clinical Psychology, 12 (3), 205-214.
• Cortina, J. M., & Landis, R. S. (2011). The earth is not round (p=. 00). Organizational Research Methods, 14(2), 332-349.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1985). “Manual for the NEO Personality Inventory”. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources Inc.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çam, Z. (2013). Big five personality traits as a predictor of general and academic procrastination behaviours among adolescents. Journal of Research in Education and Teaching, 2(2), 89-96.
• De Raad, B. (2000). The Big Five Personality Factors: The psycholexical approach to personality. Hogrefe & Huber Publishers.
• Dixon, W. J., & Massey, F. J. (1969). Introduction to statistical analysis (Vol. 344). New York: McGraw-Hill.
• Doğan, T., Kürüm, A., & Kazaka, M. (2014). Kişilik Özelliklerinin Erteleme Davranışını Yordayıcılığı. Başkent University Journal Of Education, 1(1), 1-8.
• Effert, B. R., & Ferrari, J. R. (1989). Decisional procrastination: examining personality correlates. Journal of Social Behavior and Personality, 4(1), 151-161.
• Ekşi, H. & Dilmaç, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin genel erteleme, karar vermeyi erteleme ve akademik erteleme düzeylerinin sürekli kaygı açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 433-450.
• Ellis, A., & Knaus, W. (1977). Overcoming procrastination. New York: Signet.
• Eysenck, H. J. (1951). The organization of personality. Journal of Personality, 20 (1), 101-107.
• Ferrari, J. R. (1991). Self-handicapping by procrastinators: Protecting self-esteem, social esteem, or both? Journal of Research in Personality, 25, 245-261.
• Ferrari, J. R., Johnson, J. L. & McCown, W. G. (1995). Procrastination and task avoidance: Theory, research, and treatment. New York: Plenum Press.
• Ferrari, J. R. ve Pychyl, T. A. (2012). “If i wait my partner will do it:” the role ofconscientiousness as a mediator in the relation of academic procrastination and perceived social loafing. North American Journal of Psychology, 13-24.
• Fidan, T., & Oztürk, I. (2015). The relationship of the creativity of public and private school teachers to their intrinsic motivation and the school climate for innovation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 905-914.
• Flett, G. L., Blankstein,K. L., Hewitt, P. L. ve Koledin, S. (1992). Components of perfectionism and procrastination in college students. Social Behaviour and Personality, 20(2), 85-94.
• Flett, G. L., Hewitt, P. L., & Martin, T. R. (1995). Dimensions of perfectionism and procrastination. In J. R. Ferrari, J. L. Johnson & W. G. McCown (Eds), Procrastination and task avoidance: Theory, research and treatment. New York: Springer.
• Fritzsche, B. A., Young, B. R., & Hickson, K. C. (2003). Individual differences in academic procrastination tendency and writing success. Personality & Individual Differences, 35, 1549-1557.
• Gawali, C. S. (2012). The impact of gender on development of big five (OCEAN) personality factors (openness to experience, concientiousness, extroversion, agreeableness and neuroticism). Indian Streams Research Journal 2(4), 1-4.
• Graziano, W. G., Jensen-Campbell, A. L., & Hair, C. E. (1996). Perceiving interpersonal confl ict and reacting to it: The case for agreeableness. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 820-835.
• Gülebağlan, C.(2003). Öğretmenlerin İşleri Son Ana Erteleme Eğilimlerinin, Mesleki Yeterlilik Algıları, Mesleki Deneyimleri ve Branşları Bakımından Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Güner, D. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Sınıf ve Branş Öğretmenlerinin Erteleme Eğilimleri ve Kaygı Düzeyleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Hammond, M. S. (2001). The use of the Five-Factor Model of personality as a therapeutic tool in career counseling. Journal of Career Development, 27(3), 153-165.
• Haycock, L. A., McCarty, P., & Skay, C. L. (1998). Procrastination in college students: The role of self¬efficacy and anxiety. Journal of counseling and development, 76, 317-324.
• Hess, B., Sherman, M. F., & Goodman, M. (2000). Eveningness predicts academic procrastination: The mediating role of neuroticism. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 61-74.
• Janssen, T., & Carton, J. S. (1999). The effects of locus of control and task difficulty on procrastination. The Journal of Genetic Psychology, 160(4), 436-442.
• Johnson, J. L., & Bloom, A. M. (1995). An analysis of the contribution of the five factors of personality to variance in academic procrastination. Personality and Individual Differences, 18(1), 127-133.
• Kachgal, M. M., Hansen, L. S., & Nutter, K. J. (2001). Academic procrastination prevention/intervention: Strategies and recommendations. Journal of Developmental Education, 25(1), 14-24.
• Kağan, M. (2009). Üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışını açıklayan değişkenlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 113-128.
• Kandemir, M.(2010). Akademik Erteleme Davranışını Açıklayıcı Bir Model, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kandemir, M. (2014). A Model Explaining Academic Procrastination Behavior. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(3), 51-72.
• Kozako, I. N. A. M. F., Safin, S. Z., & Rahim, A. R. A. (2013). The relationship of big five personality traits on counterproductive work behaviour among hotel employees: An exploratory study. Procedia Economics and Finance, 7, 181-187.
• Lay, C. H. (1997). Explaining lower-order traits through higher-order factors: The case of trait procrastination, conscientiousness, and the specificity dilemma. European Journal of Personality, 11, 267-278.
• Lee, D., Kelly, K. R., & Edwards, J. K. (2005). A closer look at the relationships among trait procrastination, neuroticism and conscientiousness. Personality and Individual Differences, 40, 27-37.
• Madran, C., & Akdoğan, T. (2010). Satıcıların Kişilikleri ile Performanslarının İlişkisi; Beş Faktör Modeline Göre Bir Analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 366-381.
• McCann, S. J. H. (2011). Emotional health and the Big Five personality factors at the American state level. Journal of Happiness Studies, 12(4), 547-560.
• McCabe, K. O., Van Yperen, N. W., Elliot, A. J., & Verbraak, M. (2013). “Big Five Personality Profiles of Context-Specific Achievement Goals”, Journal of Research in Personality, 47(6): 698-707.
• McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1999). A five-factor theory of personality. Handbook of personality: Theory and research, 2, 139-153.
• McGraw, K. O., & Fiala, J. (1982). Undermining the Zeigarnik effect: Another hidden cost of reward. Journal of Personality, 50(1), 58-66.
• Milfont, T. L., & Sibley, C. G. (2012). The big five personality traits and environmental engagement: Associations at the individual and societal level. Journal of Environmental Psychology, 32(2), 187-195.
• Milgram, N. A., Batori, G., & Mowrer, D. (1993). Correlates of academic procrastination. Journal of School Psychology, 31, 485-500.
• Milgram, N. N., & Marshevsky, S. (1995). Correlates of academic procrastination: discomfort, task aversiveness and task capability. Journal of Psychology, 129, 145-155.
• Milgram, N., & Toubiana, Y. (1999). Academic anxiety, academic procrastination, and parental involvement in students and their parents. British Journal of Educational Psychology, 69, 345-361.
• Moberg, P. J. (2001). Linking conflict strategy to the five-factor model: Theoretical and empirical foundations. International Journal of Conflict Management, 12(1), 47-68.
• Mount, M. K., Barrick, M. R., Scullen, S. M. ve Rounds, J. (2005). Higher-order dimensions of the big five personality traits and the big six vocational interest types. Personal Psychology, 58, 447-478.
• Orpen, C. (1998), The causes and consequences of academic procrastination: A research note. Westminster Studies in Education, 21, 73-75.
• Özer, A. (2012). Pocrastination: Rethinking trait models. Education and Science, 35(166), 303-317.
• Özer, A., & Altun, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin akademik erteleme nedenleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(21), 45-72.
• Park, H., & Antonioni, D. (2007). Personality, reciprocity, and strength of conflict resolution strategy. Journal of Research in Personality, 41(1), 110-125.
• Prohaska, V., Morill, P., Atiles, I., & Perez, A. (2001). Academic procrastination by nontraditional students. Journal of Social Behavior & Personality, 16(1), 125-134.
• Pychyl, T. A., Coplan, R. J., & Reid, P. A. (2002). Parenting and procrastination: gender differences in the relations between procrastination, parenting style and self-worth in early adolescence. Personality and Individual Differences, 33(2), 271-285.
• Robbins, S. P. & Judge, T.A. (2012). “Örgütsel Davranış”. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Rothblum, E. D., Solomon L. J., & Murakami J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology 33, 387-394.
• Saddler, C. D., & Sacks, L. (1993). Multidimensional perfectionism and academic procrastination: Relationship with depression in university students. Psychological Reports, 73, 863-871.
• Sava, F. A., & Popa, R. I. (2011). Personality types based on the big five model. A cluster analysis over the Romanian population. Cognition, Brain and Behavior, 15(3), 359-384.
• Sirois, F. M. (2007). ‘‘I’ll look after my health, later’’: A replication and extension of the procrastination–health model with community-dwelling adults. Personality and Individual Differences, 43, 15–26.
• Sirois, F. M. & Tosti, N. (2012). Lost in the moment? An investigation of procrastination, mindfulness, and well-being. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy,30, 237–248.
• Senecal,C., Koestner, R., & Vallerand, R. J. (1995). Self-regulation and academic procrastination. The Journal of Social Psychology, 135 (5), 607-619. Sharpe, J. P., Martin, N. R., & Roth, K. A. (2011). Optimism and the big-five factors of personality: beyond neutoticism and extreversion. Personality and Individual Differences, 51, 946-951.
• Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503-509.
• Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2004). Kuramdan Uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri (5FKE). Ege Üniversitesi Basımevi. Bornova, İzmir.
• Stead, R., Shanahan, M., & Neufeld, R. (2010). “I’ll go to therapy, eventually”: Procrastination, stress and mental health. Personality and Individual Differences, 49(3), 175-180.
• Steel, P., & Ferrari, J. (2013). Sex, education and procrastination: an epidemiological study of procrastinators' characteristics from a global sample. European Journal of Personality, 27(1), 51-58.
• Stöber, J., & Joormann, J. (2001). Worry, procrastination, and perfectionism: Differentiating amount of worry, pathological worry, anxiety, and depression. Cognitive Therapy and Research, 25(1), 49-60.
• Tice, D. M. & Baumeister, R. F. (1997). Longitudinal study of procrastination, performance, stress, and health: The costs and benefits of dawdling. Psychological Science, 8, 454-458.
• Tenne, R. (2000). Personality correlates of decisional and task avoidant procrastination. European journal of Personality, 14(2), 141-156.
• Tuckman, B. W. (1991). The development and concurrent validity of the procrastination scale. Educational and psychological measurement, 51(2), 473-480.
• Uzun Özer, B. (2005). Academic procrastination: Prevalence, sef-reported reasons, gender difference and it's relation with academic achievement. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Uzun Özer, B. (2010). A Path analytic study of procrastination: Testing cognitive, affective, and behavioural components, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Uzun Özer, B., Saçkes, M., & Tuckman, B. W. (2013). Psychometric properties of the Tuckman Procrastination Scale in a Turkish sample. Psychological reports, 113(3), 874-884.
• Vestervelt, C. M. (2000). An examination of the content and construct validity of four measures of procrastination. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Carleton Üniversitesi, Kanada.
• Vreeke, L. J., & Muris, P. (2012). Relations between behavioral inhibition, big five personality factors, and anxiety disorder symptoms in non-clinical and clinically anxious children. Child Psychiatry & Human Development, 43(6), 884-894.
• Watson, D. C. (2001). Procrastination and the five-factor model: A facet level analyses. Personality and Individual Differences, 30, 149-158.
• Yazıcı, H., & Bekaroğlu, B. (2012). Örgün Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Müdürlerin Erteleme Davranışlarının Okul Yönetimine Etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2).
• Yeşil, R., & Şahan, E. (2012). Öğretmen adaylarının akademik işlerini erteleme nedenleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 219-236
• Zakeri, H., Esfahani, B.N., & Razmjoee, M. (2013). Parenting styles and academic procrastination. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 57–60.
• Zheng, L., & Zheng, Y. (2011). The relationship of masculinity and femininity to the big five personality dimension among a chinese sample. Social Behaviour and Personality, 39(4), 445-450.
• Zeigarnik, B. (1938). On finished and unfinished tasks. A source book of Gestalt psychology, 1, 300-314.